LGOTA WIELKA

(1389 Lgotha, 1434 Ligotha, 1439 Lgotha Maior, Ligotha Maior, 1443 Elgota, 1467 Magna Lgotha, 1476 Elgotha, 1530 Lgota Maior), dziś Lgota Murowana, 8 km na SE od Włodowic1Od 1680 r. wieś ta występuje z nazwą Lgota Krzczony seu Murowana (Inwentarz dóbr ziemskich województwa krakowskiego 1576-1700, W. 1956, nr 52).

1. 1489 n., 1581 pow. lel. (RP k. 133v; ŹD s. 76); 1508, 1598 par. Kroczyce (RP k. 358v; WR k. 356).

2. 1556 sadzawki na rz. Czarnej w L. → 3a; 1561, 1565 Baltazar Małuski prep. kl. mstowskiego przeciwko Stan. Giebołtowskiemu dz. L., Lgotki i Dupic [dziś Piaseczno] o odnowienie granic, między wsiami klaszt. Morsko i Skarżyce a dobrami Stanisława L., Lgotka i Dupice (ZK 327 s. 68, 288); 1561 ww. Baltazar, a także Jakub Solecki oraz br. Stanisław, Walenty, Jan, Więcław, Marcin i Maciej Wojszowie dz. Żerkowic przeciwko Stan. Giebołtowskiemu dz. L. i Dupic, pozwanemu już po śmierci Kaspra prep. mstowskiego, o odnowienie granic, tj. znaków metalowych, rozdzielających ich Żerkowice od L. i Dupic (ZK 327 s. 69).

3. Własn. szlach. -a. Sprawy własnościowe. L. przed 1413 własn. Piotra z Marcinowic, po tej dacie Jana z Sieciechowie → p. 5; 1415 → p. 4; 1415-34 Jan z Sieciechowie i Jakubowic [pow. wiśl.] dz. L. (ZK 312 s. 67; 146 s. 225; ZDK2, 236); 1421 → p. 5; 1434 tenże Jan zastawia na rok za 110 grz. półgr Franczkowi burg. z Ogrodzieńca wieś L.; Krystyn z Koziegłów kaszt. sądec. pozyskuje na ww. Franczku pr. bliższości wieś L. Jeśli mu zapłaci 110 grz., będzie przez rok trzymał L. w tej sumie w zastawie; → Bąkowiec p. 3; 1434-39 Krystyn z Koziegłów kaszt. sądec. dz. L. (ZK 146 s. 225, 287; SP 2, 2605, 2796; GK6 s. 262-3, 271-2; ZDM 2, 542); 1435 → Bąkowiec p. 3.

1439-40 podział dóbr → Koziegłowy. Janowi przypada m.in. zamek Bąkowiec i m.in. L. M.; 1439-94 Jan młodszy zw. Giebołtowski, Sądecki [jako s. kaszt. sądec] z → Koziegłów, → Giebołtowa, → Bąkowca, dz. L. i Potoku [pow. pilzn. par. Jedlicze], mąż Elżbiety c. Zawiszy Płaskiego z Potoku (SP 2, 2796, 3099, 4376, 4378, 4381 ZDM 2, 542; GK 6 s. 262-3, 271-2; 15 s. 143; 18 s. 171-2, 386-7; 21 s. 17, 135-6; 22 s. 796. 1060-61, 1073-4; 23 s. 14, 52-4, 506-7, 511, 517, 536-8, 551-2, 577-8, 618-21, 654-5, 690, 726, 748-9, 900; 24 s. 133, 350, 357-8, 426, 752-4; ZK21 s. 284-7; 260 s. 380; 263 s. 65; 315 s. 241; 316 s. 126; 319 s. 4, 16, 41, 44-5, 48, 52-3, 63; PSB 22 s. 381-2; Laberschek, Klientela → p. 7, s. 71); 1442 → Koziegłowy zamek p. 3b; 1442-3 Hińcza z Pilawy [Mazowsze] dzierż, zamku Bąkowiec z przynależnościami, m.in. L. (SP 2, 3099; GK 8 s. 130, 513, 551, 571, 592); 1443 → p. 3b; 1457 → p. 6; 1467 Jan z Giebołtowa z racji poręki za Andrzeja z Oleśnicy [pow. wiśl.] ma zapłacić Indrzychowi Bystrzanowskiemu 100 fl. węg. pod rygorem wwiązania go L. M. (GK 18 s. 171-2 zp.); 1468 ww. Jan z racji tej poręki wwiązuje Indrzycha do L. M. (GK 18 s. 386-7); 1475 → Dupice p, 3; 1488 → p. 6; Jan z Giebołtowa ma zapłacić 220 fl. węg. Janowi Światłemu z Przyłęku pod rygorem wwiązania go do L. M. i do Lgotki. Elżbieta ż. Giebołtowskiego ma potwierdzić ten zapis (ZK 316 s. 126-7 zp); 1489 Jakub z Dębna kaszt. i star. krak. ustanawia wadium 40 grz. w sprawie między Janem Giebołtowskim i Marcinem z Chełmu (GK 22 s. 1073); Piotr Myszkowski z Przeciszowa kaszt. ośw. zobowiązuje się zapłacić ww. Janowi w ciągu 4 lat 400 grz. w ratach po 100 grz. rocznie z racji długu po śmierci Doroty wd. po Hińczy z Rogowa (GK 23 s. 52-4); 1491 → p. 3b; 1493 → p. 6; woźny sąd. zeznaje, że przedłożył we dworze w Giebołtowie dok. w sprawie wadium 120 grz., ustanowionego między Janem Bielskim tenut. z Szypowic a Janem Giebołtowskim z L. (GK24s. 357-8); 1494 Jan z Giebołtowa, odstępując od swego powiatu, zobowiązuje się zapłacić ww. Myszkowskiemu kaszt. wiel. 200 grz. pod rygorem wwiązania go do L. i Siamoszyc (GK 24 s. 752-4).

1500 → p. 3c; 1520-30 Zbigniew Giebołtowski z L., Małoszowa i Tochołowa s. Jana (ZK 267 s. 37, 127; 317 s. 154, 175, 441-3; Fastnacht, Katalog 1 nr 53); 1521 ww. Zbigniew zapisuje 500 fl. posagu i tyleż wiana ż. Magdalenie c. Jana Przerębskiego kaszt. sier. na połowie dóbr dziedz.: L., Lgotka, Podlesice, Gołuchowice, Siemierzyce, Przełubsko, Siamo-szyce, Żerkowice, Dupice w pow. lel. oraz Małoszów i Tochołów w pow. ksiąs. (ZK 317 s. 175; Fastnacht, Katalog 1 nr 53); 1545-65 Stan. Giebołtowski dz. L. (ZK 322 s. 99, 210; 325 s. 145; 327 s. 68-9, 288); 1561, 1565 → p. 2; 1556 ww. Giebołtowski dz. L. i Lgotki w pow. lel. zapisuje ż. Annie c. Mik. Korycińskiego 600 fl. posagu i tyleż wiana L. i Lgotce, oraz młynie, dworze, siedlisku oraz na sadzawkach na rz. Czarnej w L., a także na połowie innych dóbr dziedz. (ZK 325 s. 145).

3b. Kmiecie. 1389 Stanisław z Rokitna [par. własna] oddala roszczenia Mikołaja [kowala] z L. o 3 konie (ZK lc s. 195-6); 1389-91 Mikołaj kowal z L. procesuje się z Andrzejem włodarzem kl. [Klarysek] Ś. Andrzeja w Krakowie o 3 konie i 60 korcy żyta (ZK lc s. 191: ma stawić Franczka kapelana z zamku Bąkowiec, 196, 198, 203, 207-8, 212, 220); 1415 → p. 3a; 1443 Jan z Tęczyna wwda krak. przeciwko Hińczy dzierż, z Bąkowca i jego kmieciowi Szczepanowi z L. o 1/3 glówszczyzny (GK 8 s. 513, 551 zp, 571, 592); 1446 Kuchta kmieć z L. (ZK 313 s. 325); 1486 Jan Giebołtowski z L. przeciwko Maciejowi Śpiewakowi kmieciowi zbiegłemu z L. do Kocikowej i jego panu Janowi z Pilicy, o nie stawienie kmiecia przed sądem (ZK 319 s. 48, 52-3); 1491 Jan Giebołtowski oskarża Mik. Krezę z Bobolic o nie stawienie przed sądem i uniemożliwienie aresztowania prac. Mik. Pióro kmiecia zbiegłego z L. [do Ogorzelika] wraz z dochodami, czynszami, robocizną, z 16 sztukami bydła rogatego i rzeczami wart. 30 grz. i tyleż szkody (GK 23 s. 506, 511, 517, 536, 537 zp, 538, 577-8, 618-21, 654-5); sąd zasądza karę XV na rzecz Giebołtowskiego dz. z L. od ww. Krezy za odbicie ciąży na zamku Bobolice (GK 23 s. 551); ww. Kreza ma zapłacić 35 grz. Giebołtowskiemu pod karą XV jemu i sądowi. Obaj umarzają wszelkie pozwy i kary sądowe ustanowione w sprawie kmiecia Mik. Pióro (GK 23 s. 690, 748-9, 900).

3c. Areał: 1421 folwark w L. → p. 5; 1489-97, 1515-6 L. M. wymieniona bez danych o poborze; 1507-13 w L. M. pobór z 2 1/2 ł; 1514 pobór łącznie z L. W. i Przełubska z 3 L. (RP k. 70v, 108r, 133v, 147r, 159v, 174v, 189v, 204v, 224r, 33Ir, 358v, 380v, 561r, 587r, 614v, 645v, 723r, 748v, 773v; ŹD s. 435); 1500 wsie Mik. Gieboltowskiego: Dupice, Siamoszyce, L.,Przełubsko i Gołuchowice skazane na karę król. XIV grz. za niezapłacenie nadzwyczajnego podatku król. (GK 27 s. 1324-5); 1530 pobór łącznie z L. M. i Przełubska z 3 L. (RP k. 59).

4. 1415 Jan z Sieciechowie okazuje przywilej pr. niem., uwalniając Strzeba kmiecia z L. od stawienia się w sądzie ziem. przeciw Szymonowi kmieciowi z Mysłowic [dziś nieistn.] (ZK 312 s. 67).

5. 1420, 1421 sąd kościelny rozstrzyga spór między Jakubem pleb. w Przybynowie a Janem s. Zakliki z Sieciechowic dz. Jakubowic [pow. wiśl.] o dzies. z ról dworskich w Jakubowicach z dawna do tego kościoła należącej. Zm. Jakub zw. Jaka z Jakubowic [h. Poraj dz. Przybynowa 1399-1416, Wilczyna w woj. kaliskim, sędzia kal. 1406-1419] sprzedał tę wieś Piotrowi [h. Lis] dz. Marcinowic i Bąkowca [podsędkowi krak. do 1413] Dzies. tę zawsze do Przybynowa oddawał, a tenże Piotr zamienił ją na dzies. z ról folw. w L., położonej bliżej Przybynowa. Po śmierci Piotra odziedziczył Jakubowice ww. Jan i dzies. należnej z Jakubowic od 6 lat nie daje, a pleban ma 8 grz. straty rocznie. Sąd nakazuje mu przywrócenie dzies. z Jakubowic dla kościoła w Przybynowie (ZDK 2, 236)2Zamiana dzies. obow. najpewniej na czas życia Piotra; 1529 dzies. snop. z ról folw. w L. i Lgotce wart. 11 1/2 gr plebanowi w Kroczycach (LR s. 112).

6. 1439-40 Jan z L. i jego pan Krystyn z Koziegłów przeciwko Janowi Gołemu z Karlina o zadanie Janowi z L. 8 ran krwawych i tyleż sinych (GK 6 s. 254, 259, 268, 297, 343, 464, 486); 1479 Mik. Złocki z Zabawy zeznaje pod przysięgą przed sądem, iż z 10 sługami nie przebył 20 granic i nie dokonał napaści na dom w L. Jana Giebołtowskiego, nie wyłamał wrót we dworze, drzwi do pokoju, ani nie zabrał 6 grz. i 12 fl., jak też płaszcza i tuniki z sukna florenckiego (GK 21 s.17, 135-6); 1487 → Kobylany p. 3 (GK 22 s. 796); 1488 Jan Giebołtowski dz. z L. przysięga samotrzeć, że nie uczestniczył w napadzie na folwark w Mirowie, który ma w dzierżawie Piotr Myszkowski kaszt. ośw., nie wyłamał bramy do dworu, drzwi do pokoju, nie zabrał żadnych rzeczy wart. 400 grz. i nie ma w posiadaniu ani folwarku ani dworu (GK 22 s. 1060-61; Laberschek, Klientela → p. 7, s. 71); 1493 Jakub prep. kl. w Mstowie dz. z Morska oskarża Jana Giebołtowskiego dz. z L. o to, że jego ludzie uprowadzili siłą kmiecia Pawła Klimkowica z Morska do jego wsi L. wart. 20 grz. i tyleż szkody (GK 24 s. 133).

7. J. Laberschek, Klientela Kozieglowskich i Giehołtowskich herbu Lis od schyłku XIV do końca XV wieku. KH 100, s. 59-73.

8. Domniemane grodzisko śred. (G. Leńczyk, Katalog grodzisk i zamczysk z terenu Małopolski, oprać. S. Kołodziejski, Kr. 1983, s. 23, 72).

1 Od 1680 r. wieś ta występuje z nazwą Lgota Krzczony seu Murowana (Inwentarz dóbr ziemskich województwa krakowskiego 1576-1700, W. 1956, nr 52).

2 Zamiana dzies. obow. najpewniej na czas życia Piotra.