LUBLIN

(Rymut 1980 134-5; SHGL 129; Rospond 193) m. nad Bystrzycą; ok. 113 km na NE od kl., 52 km na E od → Braciejowic.

3. Do kl. święt. należały okresowo pewne nieruchomości i dzies. w północno-zachodniej cz. m. L. oraz dochody w L.

3A. Młyn i staw na rz. Czechówce1Na granicy między L. a wsią Czechów, własn. król., kl. święt. i szlach.

1328 Władysław Łok. pozwala opatowi kl. święt. zbudować młyn pod m. L. (ZDM IV 908); 1396 opat święt. dowodzi za pomocą dok. przed radą miejską L. swych praw do stawu i młyna położonych przed m. L. przeciw roszczeniom mieszczanina L. Pecza, który nie potrafił ich poprzeć żadnym aktem (ib. 1125); 1398 ugoda między Pawłem, opatem święt., a Marcinem, s. Pecza z Jakubowic (SP VIII 7808); 1408 ławnicy m. L. zaświadczają, że Piotr Żaba sprzedał Marcinowi Peczowicowi, s. nieżyjącej już Nieszki (Neszcze), ż. Pecza, 2 ł. położone między pastwiskami miejskimi a wsią Czechów, k. stawu kl. święt., który niegdyś należał do śp. Pecza, z prawej strony szubienicy miejskiej (ZDM IV 1209); 1427 Mikołaj opat święt. przeznacza na utrzymanie konw. m.in. „piscinam desertam” pod L. (ib. II 390); 1450 Kazimierz Jag. zatwierdza sprzedaż przez Macieja opata i konw. kl. święt. stawu i wolnego młyna na rz. Czechówce k. L., położonych ponad stawem król., Stefanowi mieszczaninowi L. za 50 grz., pod warunkiem, że otrzymane pieniądze zostaną przeznaczone na zakupy posiadłości położonych bliżej kl. (MI 128).

3B. Kamienica Pernuszowska.

1652 konw. święt. otrzymuje 35 fl. rocznie z sumy zapisanej na wyderkaf na kamienicy „Paniey Konopnicyney” w L. (AG nab. 936 2v); 1685, 1687, 1689 Stanisław Konopnica płaci konw. święt. 70 zł rocznie na ś. Marcina [11 XI] z sumy 1000 zł zapisanej na wyderkaf „racione” dzies. z → Markuszowa na kamienicy Pernuszowskiej stojącej przy ul. Grodzkiej w L. (ib. 936 3, 4,5).

5. Dzies. z 14,5 ł. należy do kl. święt.

1406 Jan z Grudzyn, sędzia z. lub., rozsądzając długo ciągnący się spór między opactwem święt. a Marcinem s. Pecza (Peczonis) z Jakubowic o dzies. snop. z 7 ł. położonych na przedmieściu, za murami L., a należących do tegoż Marcina, opierając się na świadectwie 6 wymienionych imiennie szlachetnych i godnych świadków przedstawionych przez opata Jana, przyznaje ją kl. święt. (Gacki 289-90); 1470-80 na przedmieściu L. w stronę Dłotlic2Ob. wschodnia cz. wsi Dys (Osady 48), za stawem, w kierunku kościoła NMP, dzies. snop. pobierają: archid. lub., który zwozi ją do swojej stodoły z 31 lub 32 ł. wart. do 10 grz., pleb. L. z 18 ł., kl. święt. z 7 ł. zw. „Pyeczowskye” wart. do 10 grz. oraz z innych 7,5 ł. należących do innych mieszczan L., a położonych za drogą do Jakubowic Końskich, zaś bp krak. dzies. pien. z 11 ł. nad rz. Bystrą (DLb. I 199; II 536; III 243-4); 1529 z pewnych ról „lublinensibus” dzies. snop. wart. 2 grz. należy do stołu konw. święt. (LR 351); 1630 szlachta, która wykupiła od mieszczan cz. łanów, odmawia oddawania z nich dzies. kl. święt. (Gacki 290); 1637-8 w wyniku procesu przyznano kl. święt. dzies. z 10 ł. zw. Czechówką należących do Leszczyńskiej, wwdziny bełskiej, oraz z 4,5 ł. do nich przyległych (ib.); 1644 Zbigniew Gorajski kaszt. chełmski i jego ż. Teodora z Leszna, kolejni właściciele ww. 10 ł., zobowiązali się za dzies. z ról dworskich i chłopskich wsi Czechówka dożywotnio płacić kl. święt. corocznie na ś. Marcina po 70 zł oraz nie domagać się, aby uczestniczył on w poborze z tej sumy (ib. 291);

1652 Zbigniew Gorajski płaci konw. święt. za dzies. z Czechówki na przedmieściu L. 70 zł (AG nab. 936 1v, 2); 1661-85 proces o dzies. z pewnych łanów w Czechówce między kl. święt. a archid. lub., zakończony pomyślnym dla kl. wyrokiem bpa krak. (Gacki 291); 1710-2 bp krak. przeciw Głuskim o dzies. kl. święt. w → Głusku, → Wolicy i Czechówce (ZDP rps 10543 119v); 1759 za dzies. z 7 ł. w Czechówce dz. Tarłowa zobowiązała się płacić kl. po 150 zł rocznie (Gacki 291); [2 poł. XVIII w.] spośród pozostałych 7,5 ł. dziesięcinnych kl. święt., które nie należały do wsi Czechówka, 2 ł. należały do Karmelitów, 2 ł. do Bielskiego, 1 ł. do bursy kolegium Jezuitów, 2 ł. do konwiktu szlacheckiego, 1/2 ł. do Bernardynów (ib.); 1778 Bielski ze swoich 2 ł. uzyskuje od kl. pokwitowanie za byłe dzies. snop. (ib.); 1782 dzierż. Czechówki zobowiązał się płacić kl. za dzies. 350 zł rocznie (ib.); 1793 dzierż. folw. należącego do bursy kolegium Jezuitów nie oddał kl. dzies. za ten rok (ib.); 1801 rząd austriacki nakazał wszystkim właścicielom oddawać dzies. snop. (ib.); 1819 do stołu konw. święt. należą dzies. snop. sprzedawane co roku: z gruntu Czechówka za 100 zł, z gruntów Bielszczyzna i Lemszczyzna po 50 fl., od Karmelitów i Franciszkanów po 20 fl. (AOkup. 10).

7. Gacki 82, 289-91; Wadowski wg indeksu; Szafran 153-5, 189; Flaga 310-3; ZDM IV 908 i przyp. 2; SHGL 57-8, 62, 129, 133-4; Osady 43-4, 46-7; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 70; A. Rozwałka, Lubelskie Wzgórze Staromiejskie w procesie formowania średniowiecznego miasta, Lublin 1997; Rozwałka 213 oraz 23-4, 32, 58, 63-5, 95-126, 159, 172, 188, 201-2, 213.

8. W Lublinie-Czechowie materiały z IX-XII1 w. stwierdzone w trakcie badań AZP (Rozwałka 153; Hoczyk 126) oraz skarb dirhemów arabskich z IX-Xw. (Hoczyk 114).

Uw. Wg niektórych badaczy kl. święt. mógł już w XII w. posiadać allodium zw. Łysa Góra k. Czwartka, przedmieścia L., i kościoła ś. Mikołaja (K. Myśliński, Najstarszy Lublin - Proces tworzenia się średniowiecznego miasta, Rocz.Lub. 9, 1966, 158-9; ID., Początki miast na obszarze między Wisłą środkową i Bugiem, [w:] I Międzynarodowy Kongres Archeologii Słowiańskiej IV Wr. 1968, 340; Jamka 63) lub sprawować pieczę nad kościołem ś. Mikołaja (Szymański 135).

Posiadłości Bened. święt. o nieznanej, może rzeczywiście XII-wiecznej metryce, ulokowane były jednak w innym miejscu, na przedmieściach L. na NW od Starego Miasta w stronę wsi Dłotlice, obejmując tereny nad rz. Czechówką oraz cz. wsi Czechówki. Nie miały zatem nic wspólnego z kościołem ś. Mikołaja. Niewykluczony jest jednakże ich związek z kaplicą zamkową ś. Trójcy (Derwich 1992 286, 288, 408; Rozwałka 23-4).

1 Na granicy między L. a wsią Czechów.

2 Ob. wschodnia cz. wsi Dys (Osady 48).