JAWORZNIK MAŁY i WIELKI

(1373 Zawornik [!], 1382 Jawornik, 1394 Jaworsnik, 1405 Jaworzniky, 1406 Iaworznic, 1458 Jaworznik Parva et Jaworznik Magna, 1490 Jaworzno [!], 1510 Javornyk Maior et Minor, 1518 Lawoznyk [!], 1529 Javorzno [!]) 4 km na SE od Żarek.

1. 1458 n., 1581 pow. lel. (GK 14 s. 62-3; ŹD s. 82); 1490 n. par. Leśniów (ŹD s. 436); 1581 par. własna (ŹD s. 82); 1598 par. Żarki (WR k. 354).

2. 1398 gaje z zaroślami (SP 8, 6998); 1460 łany zw.: Pietrzykowski, Lutoszowski, Graniczny, Chochołowski i Szostkowski (ZK 314 s. 152-3, 158-9); 1518 młyn [nad rz. Jaworzanką?] (MS 4, 11744); 1570 droga z Krakowa na Śląsk przez Włodowice, Górę [Włodowska], J. - gdzie dobra, piaszczysta droga - Żarki i Olsztyn (LDK s. 63).

3. Własn. szlach. 1373-82 Prokop z J. (Mp. 1, 313; DP 12); 1394 Sechna wd. po Prokopie z J. (SP 8, 5504, 5512); Prokosz s. ww. Prokopa i Sechny (SP 8, 5504, 5512, 5526); 1398 Mikołaj Kurta z Woli [nie zid., z Jemielna i Wierzchowiska] skazany na karę XV i 6 sk. Szczepanowi z Tczycy i sądowi za wycięcie zarośli w gajach Szczepana w J. (SP 8, 6997-7000); 1405 Rafał s. Prokopa z J. przeciw Piotrowi [Szafrańcowi z Pieskowej Skały] podstolemu [krak.] i jego kmieciowi Bartkowi z Rokitna [par. Ciągowice] o 2 woły i 2 korce tatarki (ZK 3b s. 513, 518, 528); 1405-30, 1437-59 Rafał z J. (ZK 3b s. 513; ZK 313 s. 151, 164, 258, 264; 314 s. 81, 97, 135, 144, 156, 173; wg ind. WAP)1Być może informacje dotyczące dwóch Rafałów, może ojca i syna?; 1414 Szymek z J. (ZK 312 s. 200); 1416 → Brzozówka [par. Korzkiew] p. 3; 1424 własn. Krystyna z Koziegłów kaszt. sądec. (Paprocki s. 189); 1429 Stanisław z Ogrodzieńca chorąży sand. oświadcza przez swego prokuratora, że gotów jest zadośćuczynić zgodnie ze zwyczajem ziemi krak. 10 grz. za głowę zabitego przez siebie Michała młynarza z J. dzieciom: Świątkowi, Janowi, Wojciechowi i Małgorzacie. Stanisław zostaje skazany na karę XV (ZK 312 s. 397-8); 1430 Rafał z J. poręcza ww. Stanisławowi za dzieci zabitego młynarza, iż nie będą więcej niepokoić go roszczeniami za głowę ojca (ZK 312 s. 402); 1439 Jan starszy i Krystyn oraz ich br. przyrodni Jan młodszy, ss. zm. Krystyna z → Koziegłów kaszt. sądec. dzielą dobra. Krystynowi przypada zamek Mirów, m.in. z J. (SP 2, 2795-6 i przyp. 86; ZDM 2, 542, gdzie ten podział dóbr, lecz nie wymieniono imiennie wsi Jana starszego i Krystyna); Wojciech karczmarz z J. procesuje się z pleb. z Przybynowa (OK 5, k. 339v.); 1440 ww. ss. zm. Krystyna z → Koziegłów dzielą dobra. Krystynowi przypada zamek i wieś Mirów z wsiami, m.in. z J. (ZK 150 s. 181); 1445-6 Maciej [Ziszka] z Mirowa sprzedaje za 3000 grz. Krystynowi z Koziegłów zamek → Mirów z wsiami, m.in. z J., Krystyn zaś odsprzedaje te dobra swemu szwagrowi Hinczy z Rogowa [pow. wiśl.] kaszt. rozpierskiemu (GK 9 s. 183-5 - z datą 1445; ZK 313 s. 320 z datą 1446); 1449-60 Dorota ż. Prokopa z J. (GK 10 s. 962; ZK 314 s. 141); 1449-63 Prokop z J. (GK 10 s. 962; 16 s. 654-5; ZK 313 s. 135, 144, 156, 173; 315 s. 20); 1450 zm. przed 1458 Katarzyna ż. Rafała z J. c. Piotra z Małusów (ZK 314 s. 8, 82); Rafał z J. zastawia za 13 grz. Janowi z Wilkowa karczmę w J., na której jest osadzony Staniec, i kmiecia na 1 ł. (ZK 314 s. 13); 1458 Stanisław z Witowa [par. Nakło] występuje przeciw Rafałowi z J. o 40 grz. posagu zm. ż. Rafała Katarzyny c. Piotra z Małusów (ZK 314 s. 82); J. Mały i J. Wielki skazane na karę XV za niezapłacenie poboru (GK 14 s. 62-3); 1460 Prokop z J. wyznacza ż. Dorocie 60 grz. wiana i 60 grz. posagu (ZK 314 s. 141); tenże zastawia za 8 grz. Mikołajowi z Turzyna kmiecia Śmiła na 1 ł., płacącego 1 grz. czynszu (ZK 314 s. 144); ww. Prokop zastawia za 4 1/2 grz. Piotrowi z Dąbrowna 2 ł. Pietrzykowski i Lutoszowski w J. (ZK 314 s. 152-3); tenże oświadcza, że dał Stanisławowi z Witowa wwiązanie w 3 ł. w J.: Graniczny, Chochołowski i Szostkowski oraz w karczmę do czasu spłaty 40 grz. posagu [swej zm. matki Katarzyny] (ZK 314 s. 158-9); 1462 Jan Siestrzeniec z Jaroszowa procesuje się z Prokopem z J. Małego (ZK 315 s. 13); 1463 Prokop sprzedaje za 210 grz. Andrzejowi Trestce z Bobolic swoją cz. w J. (GK 16 s. 654-5); 1463 J. Mały skazany na karę XIV za niezapłacenie łanowego (GK 16 s. 682); 1467 ww. Trestka sprzedaje za 315 fl. węg. kaszt. sand. Hinczy z Rogowa J. (GK 18 s. 27); 1487 Dorota Hinczyna wd. po ww. kaszt. sand. zapisuje [swemu bratankowi] Krystynowi z Koziegłów [swoje dobra oprawne]: zamek → Mirów z wsiami, m.in. z J. Małym i Wielkim (ZK 316 s. 99-100); Kazimierz Jag. zatwierdza podział dóbr między br. Hieronimem, Janem i Jakubem z → Kobylan. Jan i Jakub otrzymują zamek Mirów z wsiami, m.in. z J. Małym i Wielkim (MS 1, 1878)2Pretensje Kobylańskich do Mirowa z przynależnościami wynikały stąd, że byli oni wnukami Małgorzaty z Kobylan, siostry Hinczy z Rogowa. ; 1489-94, 1496-7 bez wymiaru poboru; 1507-8 pobór z 4 ł. w J. Małym i J. Wielkim (ŹD s. 436; RP s. 134, 160, 175, 190, 205, 71, 109, 331, 359); 1492 Piotr Myszkowski kaszt. wieluński sprzedaje za 400 fl. węg. księżnej opawskiej i raciborskiej Małgorzacie 16 grz. czynszu z pr. odkupu na swoich wsiach J.3Piotr Myszkowski, który był ożeniony z Agnieszką z Kobylan siostrą ww. Kobylańskich, wykupił w 1488 r. prawa do spadku po Hinczynie z Rogowa od Jana Giebułtowskiego czyli Koziegłowskiego (A. Kamiński, Myszkowski Piotr, PSB, 22 (1977), s. 381) i Postawczowice [dziś Postaszowice]. Ma ona ten czynsz wypłacać wielebnemu Stanisławowi z Uszwi. Po jej śmierci czynsz ten winien uposażyć siódmą mansjonarię w kościele Ś. Barbary w Krakowie (SP 2, 4386; MS 4, 15253 - z błędnym r. 1527; KMK 3, s. 632-3 reg.); 1494 Jan Giebułtowski i jego bratanek Krystyn z Koziegłów zrzekają się na rzecz Piotra Myszkowskiego pretensji do zamku → Mirów z wsiami, m.in. do J. (A. Kamiński, Myszkowski Piotr, PSB 22 (1977), s. 381-2); 1504 Aleksander Jag. zezwala temuż Myszkowskiemu wwdzie łęczyckiemu ww. czynsz wyderkafowy dla siódmej mansjonarii w kościele Ś. Barbary przenieść na m. Kromołów należące do Stanisława Kromołowskiego (MS 3, 1618); 1510 Zygmunt Stary zaświadcza, że Wawrzyniec Myszkowski [s. Piotra i Agnieszki] odstępuje swemu br. Marcinowi m. Żarki i zamek → Mirów z wsiami, m.in. z J. (Mysz. 29; MS 4, 9599); 1518 tenże zatwierdza ugodę między ww. Marcinem Myszkowskim a jego br. Stanisławem o dobra po ojcu, tj. o m. Żarki i zamek Mirów z wsiami, m.in. z J. (MS 4, 11652); tenże zezwala Marcinowi Myszkowskiemu z Mirowa stolnikowi krak. zastawić m.in. młyn w J. dla ufundowania nowej mansjonarii w Żarkach (MS 4, 11744); 1519 2 karczmarze w J., z których jeden zwie się Michał (AG perg. 6280); 1523 Zygmunt Stary zezwala temuż Marcinowi przenieść 16 grz. czynszu wyderkafowego dla kościoła Ś. Barbary, m.in. na dobrach J., na dobra Przeciszów i Podolsze Jana Przeciszowskiego (MS 4, 4379); 1529 role folw.; 16 grz. czynszu wyderkafowego na J. i Postawczowicach należy do mansjonarii w kościele Ś. Barbary w Krakowie (LR s. 96, 126); 1530 pobór z 4 ł. w J. Wielkim i Małym (RP k. 59).

5. 1519 Marcin Myszkowski z Mirowa dz. Żarek ustanawiając prepozyturę w → Żarkach uposaża ją m.in. dzies. snop. z ról 2 karczmarzy i 1 karczmą w J. (AG perg. 6280); 1529 dzies. snop. wart. 1 1/2 grz. z ról folw. prepozyturze w Żarkach, dzies. pien. wart. 3 wiard. z reszty wsi klasztorowi kan. regularnych w Mstowie (LR s. 96, 345).

6. 1382 Prokop z J. świadkiem na dok. Władysława Opol. (DP 12); 1429, 1430 → p. 3.

7. A. Kamiński, Myszkowski Piotr, PSB, 22 (1977), s. 379-82.

1 Być może informacje dotyczące dwóch Rafałów, może ojca i syna?

2 Pretensje Kobylańskich do Mirowa z przynależnościami wynikały stąd, że byli oni wnukami Małgorzaty z Kobylan, siostry Hinczy z Rogowa.

3 Piotr Myszkowski, który był ożeniony z Agnieszką z Kobylan siostrą ww. Kobylańskich, wykupił w 1488 r. prawa do spadku po Hinczynie z Rogowa od Jana Giebułtowskiego czyli Koziegłowskiego (A. Kamiński, Myszkowski Piotr, PSB, 22 (1977), s. 381).