(1401 n. Parczow), dziś Parczew, m.

1. Pow. → parczowski, albo lub., par. P.

2. 1401 1/2 cła nadana plebanowi (AS II 85). 1432 droga do Lublina (ZDM V 1394). 1505 król Aleksander postanawia, aby przewożący na Litwę sól ruską przez P. płacili królowi po 4 trzeciaki, plebanowi parczowskiemu po 2 denary, a nie jak mieszkańcy W. Ks. Litewskiego po 100 tołp soli królowi i 10 plebanowi (MS III 1997). 1508 wg ordynacji król. posłańcy na Litwę winni otrzymywać konie w P. (MS IV 369). 1525 kr. Zygmunt nadaje miastu P. mostowe (AS XIX 315). 1546 droga do Brześcia Litewskiego (Limites 78). 1564 w P. krzyżują się drogi z Lublina na Litwę oraz z Rusi na Łuków do Wielkopolski. Komora celna we w. → Rokitno (AS XIX 316-7, L 73-74).

3. Własn. król. 1484 Kazimierz Jagiel. ustanawia w P. targi co sobotę, oraz jarmarki na Wniebowzięcie NMP [15 VIII] i ś. Marcina [11 XI] (MS I 1633). 1506 król Aleksander zgadza się na zastawienie młyna i dolnego stawu przez Jadwigę wd. i Stanisława Kuropatwów Marcinowi Cichoszowi mieszcz. z P. (MS III 2567). 1512 król Zygmunt I postanawia, że mieszcz. z P. nie powinni dawać więcej podwód, jak dworzanom król. 1 konia, królowi zaś „reducturam alias odwos” (MS IV 1803).

1416-8 Grzmisz, Germyssz z P. (LP 150, ZL X 104). 1418 Mikołaj z P. (ZL X 223). 1461 Piotr kuśnierz z P. (OL II 253).

1531 młyn dziedz. o 2 kołach. 1533 młyn o 2 kołach walnych. Szos 5 grz. i pop ruski (RP).

4. 1401 Władysław Jag. powierza Stanisławowi Samsonowi osadzenie w P. m. na pr. magd. Nadaje mu wójtostwo z 3 ł., 1/2 jatek, łanów, miejsce na młyn nad rz. Przewłoką, 1/3 dochodów z kar, 1/6 czynszów z nowo wykarczowanych ł., z wyj. łąk i starych czynszów, które zastrzega dla króla. Wójt winien wymierzyć 60 ł., 2 ł. na pastwisko. Po 20 latach wolni zny czynsz 1/2 grz. z ł. Obowiązek przemiału w młynie król., który wraz z 1/2 łaźni należeć będzie do wójta. Wójt służyć będzie kopią i 1 strzelcem (ZDM VI 1645). 1410 Jan Grünwald urodzony w Prusach, przewodnik armii polskiej w wojnie z Zakonem Krzyżackim, otrzymał od króla wójtostwo w P. (DH XI). 1427 wzm. księga radziecka (ZL II 113). 1448 Jan wójt sprzedaje wójtostwo za 200 grz. Mroczkowi z → Milanowa (ZDM III 788). 1455 rajcowie: Jan Niemiec, Mikołaj Dobryniowski, Stefan Zdunek, Stanisław Górak, Klemens, Maciej Paskuda, Phyen!, Jakub Grznik (OL II 72). 1456 n. szl. Mikołaj Niemiec wójt w P. (OL II 108-220). 1466 i 1474 tenże kupił cz. we w. → Przewłoka. 1525 Zygmunt I potwierdza Marcinowi Milanowskiemu dożywotnie posiadanie wójtostwa w P. (MS IV 4826). 1531 wójtostwo dziedz. z 1 ł. i młynem; 1533 wójtostwo z 2 ł. i młynem skupione przez Jana Tęczyńskiego star. lub. (RP). 1535 kr. Zygmunt ponownie przenosi P. z pr. polskiego i ruskiego! na magd. (Kanc XXX 314-21).

5. Archid. lub. 1401 Władysław Jag. przeznacza na uposażenie kośc. 3 wolne ł. 1 ogród, dzies., także z miodu (ZDM VI 1645). Tenże nadaje kościołowi 1/2 młyna, dzies. z miodu, 1/2 cła w P. oraz wyspę → Ostrów (AS II 85). 1428-35 pleban Piotr (OL I 8-19, Szafran 161). 1437 pleban Jan. 1442-8 pleban Andrzej (Szafran 161). Pol. XV w. plebanowi dzies. ze w. → Kolechowice i Milanów (OL I 7). 1454-60 pleban Klemens (OL II 49-211). 1470-30 kośc. drewn. Wniebowzięcia NMP (DLB II 548). 1518 Zygmunt I zatwierdza ugodę Mikołaja z Wysokiego plebana w P. z wikariuszami katedry w Krasnymstawie, na mocy której pleban bierze w dzierżawę dzies. ze w. → Żninne, Kopina, Kostry, Wierzbówka, Jasionka, Przewłoka, Chmielów (MS IV 11960). 1523 król Zygmunt przysądza plebanowi w P. prawo pobierania dzies. tak od kmieci obrz. rzymskiego, jak i ruskiego (MS IV 13618). 1529 plebanowi dzies. z m. i przedmieścia P. 14 grz. oraz ze w. → Milanów, Glinnystok, Miłków, Stepków, Sowin, Brudno, 1/2 dochodów z młyna 8 grz., 4 grz. z cła, dzies. z miodu 2 1/2 grz., kolęda 2 1/2 grz., dzies. z w/w wsi wydzierżawionych od wikariuszy krasnostawskich za 24 grz., łącznie 80 grz., 1 wiard. (LR 442-3). 1531-3 do par. należą w/w w 1. 1518 i 1529 wsie (RP).

1429-30 Mikołaj rektor szkoły w P. (Szafran 161). 1452 Adam scholarz z P. (OL II 13).

1447 Jan z Czyżowa namiestnik króla polskiego dla zbawienia duszy Władysława [Warneńczyka] uposaża klaszt. augustianów przy moście [,,in pede pontis”] w P. pod wezw. Bożego Ciała oraz ś. Leonarda i Marcina: nadaje łan zw. Grzybowski i Staszowski z łąkami i gajami, zezwala na osadzenie 2, lub więcej zagr. wyjmując ich spod jurysdykcji miejskiej i dworskiej. Zezwala braciom na łowienie ryb włókiem w król. stawie i bezpłatny przemiał w król. młynie. Uwalnia od świadczeń rolę zw. Siedlików nadaną klaszt. przez Jakuba Guza i jego ż. (ZDM III 759).

1482 Mikołaj i Piotr dz. w. Ninkowice [Ninków w pow. radomskim?], Siemian i Wola Siemiańska nadają szpitalowi Ś. Ducha w P. ufundowanemu przez śp. Łukasza z Chocimowa plebana w P. dzies. z folw. i ról km. w Woli Siemiańskiej (OL XXI 34). 1518 kr. Zygmunt potwierdza szpitalowi w P. nadanie 2 niw, jednej k. rz. Konotopa przy roli Bartłomieja Kontuli z łąką pod w. Sowin, drugiej przy przejściu zw. Mostki k. roli Andrzeja Szafranka, dokonane przez Mikołaja Niemca mieszcz. parczowskiego (MS IV 11962). 1529 prepozyturze szpitalnej czynsz z ogrodu 1 wiard. i dzies. z Woli Siemiańskiej (LR 443).

6. W 1. 1401, 1410, 1411, 1413, 1415, 1416, 1424, 1429, 1430 pobyty Władysława Jag. (It 43-90). 1413 P. przewidziany obok Lublina jako miejsce zjazdów polsko-litewskich (AU 51). 1441 zjazd polsko-litewski w sprawie zatargu litewsko-mazowieckiego (DH XI, ZL X 152). 1446 zjazd w sprawie obioru na króla Kazimierza Jagiel. (AU 69). 1453 zjazd generalny (ZL IV 122). 1501 Jan Olbracht uwalnia m. P. od świadczeń na 1. 8 z powodu spalenia przez Tatarów (MS II 1476). 1502 król Aleksander przedłuża na 2 1. w/w zwolnienie (MS III 578).

7. M. Zakrzewska-Dubasowa, Parczew w XV-XVIII w., Lublin 1962. (Kiryk 149-151).