(1381 Cesle, Czeszle, Czeszla! Czeschlye, Czesle, Czessle, Czyeslye, Czyessyele, Czieslie) 7 km na SW od Raciąża.

1. 1477 ziemia płoc. (MK 5, 69v; MK 6, 262); 1578 pow. rac., par. Drobin (ŹD 87).

2. 1575 pole w Żukowie-Strusiach pod Cz., w miejscu zw. W dębie (PG 61, 19); 1595 płosa w Żukowie-Wawrzonkach od gościńca raciąskiego do granic Cz. (PG 98, 100v).

3. Włas. szlach. 1381 → p. 5; 1404 Stanisław z Cz. procesuje się z Małgorzatą wd. po Wojciechu z Dobrsk (Pł. nr 486); 1448 kmiecie (Ep. 5, 13v); 1452 Piotr z Cz. z żoną Małgorzatą posiadają własność w Kuskowie (MK 337, 59v); 1477 → p. 4; 1489 szl. Mikołaj z Cz. (Ep. 10, 697-98); 1531: 3 1/2 wł. os. (RP 41, 105).

4. 1477 ks. Janusz II nadaje Piotrowi, Pawłowi i Mikołajowi, braciom z Cz., pr. niemieckie na ich wsie Cz., Kozłowo i Dobrosielice z czynszem po 10 gr pras. (MK 5, 69v; MK 6, 262v-263).

5. 1381 bp płoc. ponawia ekskomunikę rzuconą na dziedziców i chłopów z Tłubic, Żukowa, C. i Koziebród z powodu niedawania dzies. (BOK nr 30); 1388 bp płoc. zatwierdza wikariuszom wieczystym katedry płoc. posiadanie dzies. z C. (L nr 114); 1487 rektor kościoła par. w Glinojecku przywłaszcza sobie dzies. z C. należące do wikariuszy wieczystych katedry płoc. (ADP perg. 379).

7. Bon. 111, 199.

8. XII w. (?) cmentarzysko szkieletowe z grobami w obudowie kamiennej, rzędowe, płaskie (Rauhut 489).