(ok. 1240 Diuirzsno, Dzwirstno, Dzwirno, Dzwyrszno, Dwyersno, Dzyverszno, Dzwierszno) 9 km na NE od Płocka.

1. 1461 n. distr. płoc. (ADP perg. 308); 1578 pow. płoc., par. Ciachcin (ŹD 6, 127).

2. 1595 pole w Goślicach pod Męczyninem, od drogi wiodącej do Dz. do granic Męczynina (PG 98, 162).

3. Włas. duch. Ok. 1240 ks. Konrad I potwierdza kapitule płoc. posiadanie m. in. wsi D. (K nr 301); 1409 → p. 4; [1420] wieś D. należy do dóbr stołowych kapituły płoc. (ADP perg. 188); 1442 Stanisław scholastyk zamienia się z księdzem Janem s. marszałka¹Jan s. marszałka, kanonik płoc., identyczny jest zapewne z poznańskim wikariuszem wieczystym, Janem marschalconis, który w 1416 r. był na soborze w Konstancji. H. Polaczkówna (Księga bractwa św. Krzysztofa, s. 64) przypuszcza, że pochodził on z rodziny mieszczańskiej z Poznania o nazwisku „Marszałek”. S. Szacherska twierdzi, że był on raczej synem jednego z marszałków nadwornych mazowieckich, ZDP s. 190, oddając wieś Góra za wieś D.; z D. Stanisław scholastyk będzie płacić 10 kóp gr w monecie pruskiej tytułem rocznej opłaty, natomiast sery, jajka, gęsi i kury kmiecie z D. mają dawać księdzu Janowi, na którego użytek mają też wycinać drewno z D.; w wypadku, gdy Stanisław scholastyk umrze pierwszy, wtedy ksiądz Jan wraca do wsi D., natomiast gdy onże umrze pierwszy, Stanisław scholastyk będzie trzymał D. w dożywociu (Kap. P, OM nr 106); 1445, 1461, 1505 → p. 4; 1513 Maciej Faliboski s. Daćboga kanonik płoc., pleban w Łętowie, zapisuje w testamencie br. swemu szl. Janowi m. in. korzec zboża z Dz. (AC III nr 360); 1531: 9 wł. os. (RP 41, 66v).

4. 1409 uczciwi Mikołaj, Stanisław, Jan i Jakub, bracia, sprzedają ucz. Jakubowi zw. Rżysko sołectwo w Dz. za zgodą matki i sióstr, za 25 kóp gr w szelągach pruskich; Grzymisław kanonik płoc. zatwierdza tę sprzedaż (L nr 149); 1434 uczciwi Stanisław, Piotr i Mikołaj, bracia zw. Rzyskowie, [sołtysi] z D., kupują cz. w Myczenininie za 67 kóp gr w półgr. (MK 335, 7v-8); 1437 kapituła płoc. ustala czynsz od kmieci w D. po 40 gr (Kap. P, OM nr 1): 1445 kmiecie z wsi Dz. mają płacić czynsz w wysokości 3 wiardunków na skutek zarządzenia prepozyta płoc. (Kap. P. OM nr 241); 1461 w sądzie gajonym, w obecności Ścibora z Gościeńczyc kanonika płoc., właściciela wsi kapitulnej Dz., Małgorzata żona Jakuba kowala, Dorota żona Marcina Glinki z D. i Katarzyna żona Grzegorza ze Stróżewa, córki zm. Piotra wójta w Dz., sprzedają braciom swym, sołtysom w Dz.: Andrzejowi, Marcinowi i Stanisławowi, swoje cz. sołectwa w Dz. w obecności prac. Jana Jarzecza podwójciego, Jana Kisiela, Mik. Gbura i Piotra Pastwy, ławników (ADP perg. 308); 1505 Michał bp margarycki, sufragan i kanonik płoc., włącza wójtostwo w Dz., poprzednio przez niego kupione, do dóbr kapituły płoc. (Kap. P 50, 69).

8. Wczesne średniowiecze? Grodzisko na lekko wzniesionym brzegu rz. Brzeźnicy, pierwotnie zapewne pierścieniowate, obecnie całkowicie odkształcone. Wał ledwie widoczny (GMP 16).