GOZDOWO

1Wg Długosza z tegoż G. pochodzić miał Krystyn s. Piotra wojewoda płocki, zm. ok. 1217 (K nr 194; DH I, 141, 172, 203, 258). Przypisanie Krystynowi wsi G. było zapewne próbą objaśnienia nazwy rodowej. Jednakże syn wojewody Krystyna, Piotr, spotykany jest w otoczeniu ks. Leszka Białego, co byłoby poszlaką na związanie Krystyna z małopolską Wierzbicą, PSB XV, 492 (1305 Goszdowo, Gozdowo, Gosdowo) 10 km na NW od Bielska.

1. 1305 n. par. G. (OP 180, 87v-88; AC III nr 284); 1443 n. distr. płoc. (MK 337, 121); 1455 n. ziemia płoc. (MK 335, 126); 1506 dek. sierp. (MD); 1578 pow. biel. (ŹD 19, 27).

2. 1543 płosa w Łysakowie od drogi gozdowskiej do granic Łysakowa (PG 8, 252); 1572 zagon w Kowalewie od granic G. do drogi kamiennej (PG 55, 171v).

3. Włas. szlach. 1305 → p. 5; 1322 Krystyn [z G.] wojewoda mazowiecki (ZDP nr 20); 1404 Krystyn dz. z G. właściciel Piaseczna i Kasek (MK 154, 201); 1443 w podziale dóbr między braćmi, Jan Mzurka otrzymuje Śladów, Kowalewo i Wolę Śladowską, a Sławek i Zygmunt G. i Wiązówkę (MK 337, 121); 1447 Sławek z G. oddaje Krystynowi z Karniszyna cz. w Żukowie w zamian za Zbójno, z dopłatą 220 kóp gr w szelągach przez Sławka (MK 336, 26v); Zygmunt z G. sprzedaje Piotrowi z Bielaw Gołuskich pr. bliższości do Rempina i Wiadrowa za 60 kóp gr (MK 335, 135v); 1448 Zygmunt z G. otrzymuje Luszewo (MK 335, 136v); 1450 Świętochna, Jan i Zygmunt z G. (MK 335, 60v); 1452 Marcin z G. sprzedaje ur. Janowi ze Śladowa chor. soch. czwartą cz. w Żukowie za 300 kóp gr w półgr. (MK 337, 100v); Marcin ze wsi Ostrowy, będąc winien 100 kóp gr szerokich zięciowi Stanisławowi z Rogożewa, oddaje mu czynsz roczny ze swoich dóbr G. i Czarnomin; z własności tej Stanisław ma pobierać 10 kóp gr czynszu rocznie do czasu pełnego spłacenia długu (MK 337, 100v); 1455 Jan Mzurka chor. soch. star. płoc. sprzedaje Pawłowi z Giżyc bpowi płoc. całą cz. w G., otrzymaną po braciach Sławku i Zygmuncie, za 400 kóp gr w półgr. (MK 335, 126-126v); 1458 Katarzyna wd. po Zygmuncie br. Jana Mzurki [ze Śladowa] sędziego gost. miała zabezpieczone wiano na G. i Karwosiakach [-Dłużniewie]; z racji tegoż Mzurka odstępuje jej wsi swoje Karwosiaki [-Dłużniewo] i Głuchowo (MK 335, 150); c. 1460 ks. Kazimierz III potwierdza akt ugody, wydany przez książąt Siemowita V i Włodzisława I, w którym Jan Mzurka ze Śladowa chor. soch. i sędzia gost. odstąpił Annie wd. po kasztelanie dobrzyńskim a bracie tegoż Mzurki wsie Karwosiaki [-Dłużniewo] i Głuchowo z racji wiana, które miała zabezpieczone na Karwosiakach i G. ur. Katarzyna2Nie wiadomo, dlaczego wdowa po Zygmuncie kaszt. dobrzyńskim raz jest nazwana Katarzyną, drugi raz Anną wd. po Zygmuncie (MK 5, lv); 1478 Piotr Smogorzewski z Niesek3Mieszki pow. nowom. albo ser., par. Winnica zabezpiecza żonie Dorocie c. Sławka z G. 75 kóp gr w półgr. na połowie dóbr tytułem wiana (Z 15, 76v-77); 1480 Piotr z Rogowa [Szlacheckiego] stolnik wysz. ma zadośćuczynić Janowi z Giżyc za części w G. (MK 5, 81); 1508, 1509 → p. 5; 1531: Rogowski – 7 wł. os., Sudraski – 7 wł. os. (RP 41, 78v).

5. 1305 bp płoc., uwzględniając prośbę komesa Krystyna wojewody czers., eryguje kościół par. w jego wsi G. pod wezwaniem Wszystkich Świętych, włączając do par. G. wsie: G., Głuchowo, Kowalewo, Kuskowo, Rycharcice, Strusino, Pęszyno, Golejewo, obie wsie Czachowo, Bendorzyn, Dzięgielewo, Modrzyn, Czachorowo, Kolczyn, Rempin, Rękawczyn, Czarnomin, Parchowo4Nazwa nie zidentyfikowana, wieś prawdopodobnie zaginiona, Lisewo oraz nadaje plebanowi dzies. z G., Głuchowa, Dzięgielewa, Cetlina, Lelic i ze źrebia książęcego w Reczewie; wojewoda Krystyn ma wydzielić 1 duży pług z dóbr w Głuchowie oraz dać krowę i cielca na uposażenie par. w G. (OP 180, 87v-88; AC III nr 284); 1440 Andrzej dz. z Bieniewa pleban w G. (MK 336, 87); 1441 kapituła płoc. zamienia z plebanem w G. dzies. z Czarnominka na jego dzies. z Dzięgielewa (Kap. P, OM nr 75); 1453 Strogomir [ze Zdziaru] pleban w G. ma sprawę ze Stan. Nieździńskim i Janem chor. soch. o kaplicę; sprawa ma się rozstrzygnąć wobec papieża (MK 337, 88v); 1485 bp płoc. wydaje Szczepanowi ze Zdziaru, zaprezentowanemu na plebanię w G., dokument erekcji par. z 1305 (AC III nr 284); 1508 Stan. Szudarski dz. z G. i patron kościoła par. prezentuje w swoim i wnuków imieniu Mikołaja Grąbieckiego na plebanię w G. (Ep. 16, 267v); Katarzyna wd. po Pawle z G. z s. Maciejem prezentują na plebanię w G. Jakuba Zaleskiego (Ep. 16, 268); 1509 Mikołaj pleban w G., występując przeciwko patronom kościoła par. w G., prosi o wydanie przywileju erekcyjnego z 1305; bp orzeka o przekazaniu tegoż plebanowi, witrykom i patronom kościoła w G.; także Katarzyna wd. po Pawle z G., patronka kościoła, prosi o udostępnienie tegoż (AC III nr 284); 1512 po śmierci Szczepana Zdziarskiego plebana z G. Jan Wieczwieński wojski płoc. obejmuje pisarstwo ziemskie płoc. (MS IV nr 10272); 1517 zm. Jakub Korzyb wikariusz w G. (Ep. 149, 255); 1519 Mik. Grąbiecki pleban w G. przeciwko discr. Kalikstowi z Machcina nauczycielowi w G. (Ep. 2, 420, 429).

6. XV/XVI w. roki wojewódzkie odbywały się jakiś czas w G., o czym świadczy „liber Gozdoviensis”. Albo też nazwa księgi gozdowskiej była w tym czasie używana dla sądu mającego swe roki gdzie indziej niż w G., a więc byłaby nazwą używaną tradycyjnie (WS 87, 88).

7. 1453-1492 (Ep. 5, 69v; Ep. 10, 153; Ep. 15, 230 av; Bon. VI, 366).

8. XI-XII w. cmentarzysko szkieletowe, liczyło ok. 100 grobów w obudowie. Zniszczyło ono wcześniejsze, pochodzące z młodszego okresu rzymskiego. Groby podbrukowe, prostokątne typu „płaskiego kurhanu”, z wgłębioną zabrukowaną jamą grobową. Opodal drugie cmentarzysko z połowy XIII w., szkieletowe, rzędowe (?), rozproszone, groby w obudowie podbrukowe (Rauhut 506-507).

1 Wg Długosza z tegoż G. pochodzić miał Krystyn s. Piotra wojewoda płocki, zm. ok. 1217 (K nr 194; DH I, 141, 172, 203, 258). Przypisanie Krystynowi wsi G. było zapewne próbą objaśnienia nazwy rodowej. Jednakże syn wojewody Krystyna, Piotr, spotykany jest w otoczeniu ks. Leszka Białego, co byłoby poszlaką na związanie Krystyna z małopolską Wierzbicą, PSB XV, 492.

2 Nie wiadomo, dlaczego wdowa po Zygmuncie kaszt. dobrzyńskim raz jest nazwana Katarzyną, drugi raz Anną.

3 Mieszki pow. nowom. albo ser., par. Winnica.

4 Nazwa nie zidentyfikowana, wieś prawdopodobnie zaginiona.