KIEŁBOWO

1W II poł. XVI w. pojawiła się nazwa Kiełbowo-Wyrwały, która jednak w RP z 1531 r. jeszcze nie występuje, chociaż w akcie z 1497 r. jest mowa o 2 wsiach K. Autorzy AM potraktowali K.-Wyrwały jako nazwę przysiółka, a wg SG w 1840 r. do wsi K. należy deserta Wyrwały (t. IV, s. 38) (14002Zierhoffer (s. 210) przytacza jako pierwszą wzmiankę o K. akt z 1244 r., w którym ks. Bolesław I nadaje Raciborowi i Wojciechowi z rodu Jelitów wieś K. na pr. rycerskim (K nr 448). Akt ten jest falsyfikatem pochodzącym ze schyłku XIV i początku XV w., co potwierdził ostatnio K. Buczek (Prawo rycerskie i powstanie stanu szlacheckiego w Polsce, PH, 1978, nr 1, s. 33) Kelbowo, Kyelbowo, Kelbow, Kielbowo Maior, Kielbowo Magna) 5 km na S od Raciąża.

1. 1437 n. distr. płoc. (MK 336, 67v); 1452 n. pow. rac. (MK 335, 128v); 1578 par. Gralewo (ŹD 95).

2. 1452 → p. 3; 1549 pole Falkowisko w K., od gościńca wiodącego do Gralewa do granic Stróżęcina (PG 14, 438); 1550 pole w K. naprzeciwko Kotlewa, od gościńca wiodącego do Raciąża do granic Kotlewa; inne pole naprzeciwko Stróżęcina, od drogi kościelnej do granic Stróżęcina (PG 15, 475); 1582 pole w Kwasieborzynie-Sójkach, od drogi gralewskiej do granic K. (PG 78, 47); 1593 zagon w K., od granic Kotlewa do gościńca raciąskiego (PG 95, 217v); pole w K. pod Gralewem od drogi dobrskiej do drogi kościelnej; inne pole od drogi kościelnej do gościńca raciąskiego (PG 96, 16v); 1594 zagon w K. od granicy Chyczewa do rowu w K.; inny zagon od gościńca raciąskiego do granicy wyrwalskiej (PG 96, 899); 1596 zagon w K. pod Chyczewem, od gościńca raciąskiego do granic Łempina (PG 98, 816v).

3. Włas. szlach. 1400-1414 Jakusz (Jakub) z K., Racibor br. Mikołaja z K. (Pł. nr 12, 134, 134a, 214, 529, 600, 1181, 1253, 1317, 1393, 1984, 2218, 2267); 1400-1416 Mikołaj (Miczek) z K., br. Racibora z K. (Pł. nr 12, 529, 683 ... 2235, 2648); 1413-1414 Lassota z K. (Pł. nr 1994, 2026, 2267); 1414 Paweł z K. (Pł. nr 2268); Wszebor z K. alias z Karwowa (Pł. nr 2213, 2266, 2274); 1415 Michał kmieć z K. (Pł. nr 2376); 1436 Lassota z Kotlewa sprzedaje Andrzejowi ze Stróżęcina cz. w K. za 40 kóp gr w półgr. (MK 335, 66); 1437 Mikołaj i Paweł, bracia z K., zamieniają z Janem i Wojsławem, braćmi z Chyczewa, dziedzictwo w K. na Chyczewo (MK 336, 67v); 1447 Stanisław s. Miczka dz. z K., wójt w Miączynie, sprzedaje Maciejowi z K. całą cz. ojcowizny w K. wraz z siedliskiem za 100 kóp gr w półgr. (MK 336, 23v); 1450 Maciej z żoną Dorotą sprzedają Koźmie ze Stróżęcina cz. w K., kupioną od Stanisława z Miączyna (MK 335, 91v); 1452 Przybysław, Piotr, Jakub, Mikołaj, Jan, Beata, Małgorzata, Katarzyna, Jadwiga, dzieci Wojciecha z K., kupują 4 1/2 wł. w Kuklinie (MK 335, 127); Przybysław, Piotr i Jakub z K. sprzedają Ściborowi i Janowi z K. całą swą cz. w K., od granicy Gralewa do granicy Kwasieborzyna i od granic K. do granic Stróżęcina, za 35 kóp gr w szelągach (MK 335, 128v); Świątka z dziećmi: Mikołajem, Janem, Bietką, Małgorzatą, Katarzyną, Jadwigą, oraz Przybysław z dziećmi: Piotrem, Marcinem, Małgorzatą, dziedzice z K., potwierdzają jako ważną sprzedaż Janowi i Ściborowi z K. cz. dziedzictwa w K. (MK 337, 61); 1467 Piotr, Ścibor i Jan z K. zamieniają z Mikołajem, Pawłem i Stanisławem z Kotlewa 2 wł. wójtostwa w Łążku na cz. w Kotlewie (MK 337, 22); 1474 Jan Kiełbowski (ZR nr 1436); → p. 4; 1475 Stanisław z s. Janem, Maciej, Marcin, Jakub, Piotr, Szczepan – synowie Ścibora, Paweł, Antoni, Andrzej, Mikołaj – synowie Jana, Łukasz, Mikołaj, Jakub – synowie Piotra, wszyscy dziedzice z K., i Piotr ze Stróżęcina proszą księcia o konfirmację dokumentu z 12443Dokument ten był falsyfikatem. Zob. przypis poprzedni; ks. Janusz II dokument ten potwierdza (MK 6, 202v-203); 1497 król Jan Olbracht daje Janowi z Kryska skonfiskowane dobra, m. in. K. (MS II nr 804); oraz Zawiszy z Kondrajca skonfiskowane dobra, m. in. Jana Kota, Mikołaja, Stanisława i Pawła Wyrwałów z K., oraz Mikołaja, Jakuba, Łukasza, Marcina, Macieja, Piotra, Szczepana, synów Ścibora, Andrzeja, Pawła, Mikołaja, Antoniego, synów Jana z innego K. (MS II nr 816); 1531: Ścibor, wdowa po Marcinie, Piotr – 1 wł. folw., Jakub Kot z synem – 1 wł. folw., Elżbieta Wyrwalina – 1 ćwierć folw., Katarzyna Wyrwalina – 1 ćwierć folw., Mikołaj krawiec, Feliks krawiec4W tekście: “Nicolaus sartor, Felix sartor”, Szczepan, Paweł, Piotr, Antoni – 1 wł. folw., Mikołaj oddzielnie – 1 ćwierć folw., Jan Kroczewski – 1 ćwierć folw., Jan Borzk z części Mik. Kocha – 1 ćwierć folw., Mik. Szerowy – 1 wł. folw., Jan s. Andrzeja, Jan Koniczkowicz, Jan, Piotr, Paweł – 1 wł. folw., Stanisław s. Filipa – 1 wł. folw., Dorota i Jan s. Łukasza – 1/2 wł. folw., Dorota żona Stanisława s. Filipa – 1/2 wł. folw. (RP 41, 110v-111).

4. 1474 ks. Janusz II nadaje Jakubowi z K. i jego 3 braciom pr. niem. na K. z czynszem po 12 gr (MK 5, 42-43v).

7. Bon. X, 22-23.

1 W II poł. XVI w. pojawiła się nazwa Kiełbowo-Wyrwały, która jednak w RP z 1531 r. jeszcze nie występuje, chociaż w akcie z 1497 r. jest mowa o 2 wsiach K. Autorzy AM potraktowali K.-Wyrwały jako nazwę przysiółka, a wg SG w 1840 r. do wsi K. należy deserta Wyrwały (t. IV, s. 38).

2 Zierhoffer (s. 210) przytacza jako pierwszą wzmiankę o K. akt z 1244 r., w którym ks. Bolesław I nadaje Raciborowi i Wojciechowi z rodu Jelitów wieś K. na pr. rycerskim (K nr 448). Akt ten jest falsyfikatem pochodzącym ze schyłku XIV i początku XV w., co potwierdził ostatnio K. Buczek (Prawo rycerskie i powstanie stanu szlacheckiego w Polsce, PH, 1978, nr 1, s. 33).

3 Dokument ten był falsyfikatem. Zob. przypis poprzedni.

4 W tekście: “Nicolaus sartor, Felix sartor”.