NIEDŹWIEDŹ

(1312 Berenwalde vulgariter Mezuez, Berwalth, Berenwald, Bernwald, Bärendorf, Berenwaldt, 1570 Niedzwiecz) 6 km na SE od Wąbrzeźna.

1. 1312 diec. chełm., par. B. (PrU 2/1, nr 79); 1570 pow. mich. (Bi. 55).

3. 1312 bp płocki Jan otrzymuje od Zak. w drodze zamiany wieś M. z 40 grz. dochodu; Zak. zastrzega dla siebie służbę w obronie kraju oraz utrzymywania brzegu Drwęcy, pr. patronatu otrzymuje bp, kaplicę w Wałyczu należącą do par. B. Zakon może wydzielić (UC nr 170; PrU 2/1, nr 79); 1384 bp płocki Ścibor sprzedaje Zak. wieś B. za 800 grz. z pr. odkupu (UC nr 187; CDPr 4, nr 23); przed 1410 r. 57 ł., czynsz po 1 grz. z łanu, karczma płaci 7 wiard., 1 ł. lasu (He. 201); 1570 własn. bpstwa płoc., 15 ł. chł., 6 ł. sołt. i lemańskich, 19 zagr., 2 rzem., 4 luźnych, karczma (ŹD 302).

5. 1311-3 Nibawar pleban w B. śwd. (EZ 9, 305); 1412 Mikołaj pleban w B. śwd. (ibid. 309); 1445 par. w B. w planie synodu laickiego bpstwa chełm. (UC nr 578); 1647 kościół Ś. Jerzego uposażony „ab antiquo” 6 ł. (DCh 713; F 6-10 664); pochodzi z przełomu XIII-XIV w., odnowiony w XIX w. (BK 2, 17-20; Kat. zab. pow. wąbrzeskiego).

6. 1414 szkody woj.: wieś o 68 ł., zniszczona i spalona, strat na 700 grz., 15 ludzi zabitych, szkody kościoła 200 grz., w innym zapisie 3000 grz. (Br. 157, 159).

8. Grodzisko (Kart. woj. kons. zab.).