(1345 Lubowicz, Lubowidz, Lubowycz, Lubowydz) nad rz. Działdówką, 23 km na NWW od Szreńska.

1. 1429 par. L. (Kurenda, 217); 1454 n. par. L. (Ep. 5, 80); 1463 distr. płoc. [!] (MK 337, 6v); 1471 n. ziemia zawkrz. (MK 6, 161v); 1491 n. pow. szr. (MK 6, 269); 1497 pow. biel. [!] (MS II nr 1021); 1521 n. miasto L. (MS IV/2 nr 12923).

2. 1345 wieś L. nad rz. Wkrą (L nr 67); 1350 las zw. Osówka między L. a Zieloną (MK 45, 824); 1505 → p. 3.

3. Włas. ks., następnie szlach. 1345 ks. Bolesław III darowuje Wojciechowi i Mikołajowi zw. Nagórka wieś L. nad rz. Wkrą na pr. niem. (L nr 67); 1374 ks. Siemowit III przenosi Mikołajowi podstolemu płoc. i jego bratankowi Piotrowi [Nagórkom h. Jastrzębiec] wsie L. i Osówka na pr. niem. (MS IV/3 Supl. nr 275; Bon. XV, 89-90); 1428 Jan kmieć z L. (Tym. 295); 1429 Dobiesław z L. sprzedaje Mikołajowi br. stryjecznemu swoją cz. ojcowizny w Czajkach (PP VI nr 119); ok. 1440 Wojciech Świder z L. pozywa Dorotę wd. po swoim wuju Piotrze Piliku [h. Rogala] wojewodzie maz. ze Skuł o zwrot Gościszki, którą mu sąd przyznał (Bon. XV, 89-90); [ante 1441] Wojciech [s. Piotra Świdra] z L. i Osówki pisarz czer. (WS 299); 1436 Mikołaj ze Stupska ma wykupić cz. swoje w L. i Osówce, należące do Wojciecha ze Stupska, od Świętosława z Lipy i Stan. Czajki z Trzcianki za 37 kóp gr i 48 gr (MS IV/3 Supl. nr 703); 1445 Mik. Stupski zastawia Janowi z Zawidza swe cz. w L. i Osówce w 39 kopach gr i w 15 1/2 kopach gr (MS IV/3 Supl. nr 809); 1446 → p. 4; 1469 Andrzej z Kars psęd. płoc. zabezpiecza zięciowi Tomaszowi z Przedborza posag c. Katarzyny na połowie wsi L. (MK 337, 6v); 1467 Sasin z Krajkowa zabezpiecza żonie Katarzynie c. Wojciecha z L. 50 kóp gr w szelągach na połowie dóbr tytułem wiana (MK 337, 22v); Mikołaj i Trojan z Zawidza zastawiają Wojciechowi z L. cz. zm. Dobka z L. w Osówce w 64 kopach gr (MS IV/3 Supl. nr 1002); 1471 Mikołaj ze Stupska zapisuje córkom, Helenie i Świątce, 900 kóp gr w półgr. na dobrach w z. zawkrz.: Stupsku, Konopkach, Krośnicach, L. i Osówce; Helena żona ur. Stanisława z Załszyna star. płoc. darowuje swój zapis mężowi (MK 6, 161v; MS IV/3 Supl. nr 1034); 1472 Wojciech z L. zabezpiecza żonie Elżbiecie c. Ubysława z Mogielnicy[-Ubyszów] 50 kóp gr posp. tytułem wiana na całości swych dóbr w L. (MK 5, 16); Mikołaj z Zawidza sprzedaje br. Trojanowi cz. swoje w L. i Osówce za 60 kóp gr; Małgorzata c. zm. Ziemka z Cieksyna żona Mikołaja zrzeka się wiana zabezpieczonego na tych cz. (MS IV/3 Supl. nr 1038); 1474 Mikołaj ze Stupska zastawia cz. swoje w L. i w Osówce w 60 kopach gr na 6 lat (MS IV/3 nr 1049); 1475 szl. Maciej z L. (Ep. 10, 114); 1476 Wojciech Świder z Gościszki [s. Piotra Świdra z L. i Osówki] kwituje Małgorzatę wd. po Trojanie z Zawidza, obecnie żonę Bernarda z Gawarca, i jej s. Piotra z zadośćuczynienia za cz. po Wojciechu z L. (MS IV/3 Supl. nr 1057); 1485 Stan. Załszyński ze Stupska pcz. płoc. z żoną Heleną zabezpieczają Wojciechowi z L. 85 kóp gr na włas. w Osówce i na 15 wł. w L. (MS IV/3 Supl. nr 1105); 1487 Mikołaj s. Wojciecha z L. student Uniwersytetu Krakowskiego (Album I, 281); 1488 Adam z Grzebska pozywa Beatę wd. po Wojciechu Lubowidzkim i jej c. Barbarę o zwrot cz. Gościszki (Bon. VII, 153); 1491 Piotr s. zm. Trojana z Zawidza zamienia z Maciejem Kossobudzkim z Drozdowa cz. ojcowizny w L. zw. Świdrowska z młynem i pr. patronatu kościoła tamże na 1/2 wł. miary chełm. w Lipie z dopłatą 150 kóp gr w szelągach przez Macieja, który poręczył pokój ze strony żony Wszeborki (MK 6, 269); 1494 Barbara z L. córka zm. Wojciecha i Beaty, żona Jana Mysłowskiego (Bon. XV, 89); 1497 król Jan Olbracht daje Stan. Rościszewskiemu w dożywocie m. in. skonfiskowane dobra Macieja i Bartłomieja Czaczanoga, braci z L., oraz Macieja z Brudnic, Pątek i L. (MS II nr 965); oraz Piotrowi ze Stróżęcina i Wojciechowi Konopce z Lutomierzyna m. in. skonfiskowane dobra Doroty z synami, Jana, Pawła i Stanisława z L. (MS II nr 1201); 1502 → p. 5; Barbara c. Wojciecha z Osówki zastawia Ubysławowi z L. cz. swoją w Osówce w 40 kopach gr (MS IV/3 Supl. nr 1240); 1503 taż Barbara wd. po Bartłomieju z L. otrzymuje od Ubysława z L. 10 kóp gr na spłatę długu swych dzieci, Macieja i Maruszy (MS IV/3 Supl. nr 1260); 1504-1530 Jan s. Wojciecha z L., kleryk diec. płoc., 1522 kan. pozn. (PT I, 401v; MS IV/2 nr 15687); 1505 Paweł i Stanisław bracia z siostrą Małgorzatą, dzieci zm. Andrzeja z L., jako dziedzice i patroni darowują kościołowi w L. 1/2 wł. opustoszałej zw. Markowski w 3 polach i karczmę, w której mieszka prac. Piotr zw. Świelikicz, wszystko to leżące obok poświętnego przy rzece (Ep. 16, 217-217v); 1506 Mik. Lubowidzki pleban w Lutocinie (Kap. P 50, 69v); 1515 → p. 5; 1521 → p. 4; 1523 Jan Lubowidzki kan. pozn. z br. Ubysławem otrzymują konfirmację dokumentu z 1345 r. (MS IV/2 nr 13620); Wojciech z L. sekretarz bpa krak. otrzymuje prebendę przy kat. w Płocku (Bon. XV, 90); 1529 Jan kan. pozn. z bratem Ubysławem z L. otrzymują cło mostowe [w L.] po 4 denary od wozu i 1 denarze od konia (MS IV/2 nr 15607); 1530 Jan kan. pozn. z br. Ubysławem z L. i Wojciechem s. Ubysława otrzymują konfirmację dokumentów z lat 1436, 1445, 1467, 1472, 1474, 1476, 1485, 1502, 1503 dotyczące cz. w Osówce i L. (MS IV/2 nr 15698); 1530 ciż sami otrzymują konfirmację dokumentów z lat 1374, 1446 i 1509 i 1521 na dobra w L., Osówce, Płocicznie i Okalewie (MS IV/2 nr 15687; MS IV/2 nr 15692); 1578: młyn w dzierżawie rocznej; Jerzy – 2 wł., 2 rzemieślnicy, Jakub – 3 wł., Walenty, Tomasz, Jan – 2 1/2 wł., Filip i Maciej Łazarzowie – 2 wł., szos – 3 fl., czopowe – 2 fl., 28 gr (ŹD 55, 65, 125).

4. 1345, 1374 → p. 3; 1446 ks. Włodzisław I przenosi wsie L., Rzężawy i Osówkę, należące do braci Jana i Adama z Zawidza, z pr. polskiego na pr. chełm. (MS IV/3 Supl. nr 815)¹Pazyra (s. 119) nadanie pr. chełm. potraktował jako nadanie pr. miej; tenże książę zmniejsza Janowi s. Adama z Zawidza czynsz pr. niem. od kmieci z L. i Osówki do 4 gr (MK 336, 7v); 1505 Mikołaj zw. Nyczk wójt w L. i rajcy: Piotr Pieszyk i Piotr Świelikicz (Ep. 16, 217-217v); 1521 Jan Lubowidzki kan. pozn., sekretarz kancelarii król. i Ubysław, bracia, otrzymują pozwolenie lokowania miasta na pr. magd. we wsi L. wraz z pr. odbywania tamże 2 jarmarków rocznie i 1 targu tygodniowo (MS IV/2 nr 12923); miasto L. nowo założone otrzymuje zwolnienie na 10 lat od podatków, wyjąwszy czopowe i nowe cła (MS IV/2 nr 12926).

5. 1429 discr. Maciej pleban w L. wezwany do uiszczenia świętopietrza (Kurenda, 217); 1454 sprawa między Leonardem plebanem w L. a patronami et vitricos kościoła w L. tycząca się robienia rachunków z wydatkowania pieniędzy kościelnych; pieniądze te winny być składane do wspólnej szkatuły, od której 3 różne klucze mają posiadać pleban, patroni i vitrici (Ep. 5, 80); 1483 Grzegorz nauczyciel szkoły w Jońcu pozywa Jakuba plebana w L. o 1/2 kopy gr należnej za służbę w szkole; pleban twierdzi, że należność zapłacił (Ep. 10, 280); 1502 szl. Maciej z L. jako śwd. w sprawie dzies. z Będziemina, Osówki, Brudnic i Wiadrowa (Ep. 149, 41; AC III nr 211); 1505 Michał nauczyciel szkoły w L. (Ep. 16, 217); → p. 3; 1515 ksiądz Jan z Drozdowa otrzymuje probostwo w kościele par. w L., wakujące po rezygnacji proboszcza Jana Lubowidzkiego, zaprezentowany przez Jana i Ubysława, synów zm. Wojciecha z L., Piotra Grada, Józefa, Łazarza, Melchiora, braci, i Barbarę wd. po Bartłomieju, dziedziców z L., patronów kościoła tamże (Ep. 2, 259); 1519 ksiądz Józef Lubowidzki pleban w L. procesuje się z Gradem z L. o obrabowanie pól kośc. (Ep. 2, 471v-472); 1598 kościół par. Ś. Andrzeja i Ś. Małgorzaty (WP 5, 361v).

7. 1488-1514 (Ep. 10, 572; Ep. 16, 61v; Ep. 149, 182; Bon. XV, 89-90).