ŁĘG KOŚCIELNY

(1309 Lang, Lang Magna) 7 km na NE od Bielska.

1. do 1309 par. Bielsk; 1309 n. par. L. (AC III nr 308); 1506 dek. biel. (MD); 1578 pow. biel. (ŹD 20).

2. 1572 droga łęgska wiedzie do Bielska obok dóbr Gawrony (PG 55, 474v); 1595 pole w Kozłowie-Żęgotach pod L. od drogi wiodącej z Kozłowa do L. (PG 98, 235v-236); 1596 w polu w Brelkach pod Kisielewem płosa od drogi z Kisielewa do granic L. (PG 98, 545v).

3. Włas. duch. i szlach. 1373-1422 Jan z L., syn Grabi h. Dołęga i Więcławy ze Słonimia, odbył studia prawa w Pradze, 1380 pleban w L., 1388 wikariusz wieczysty, wicedziekan kat. płoc., 1412 kan. płoc. (L nr 97; ADP perg. 132, 133, 144, 148, 155, 183; ZDP nr 84; Cim. 70, 128-131); 1380 → p. 5; 1402 Świętosław z L. kan. płoc. (ZDP nr 60); 1412 Jan z L. kan. płoc. sprzedaje ucz. Więcławowi kmieciowi z L. sołectwo we wsi kap. płoc. Siemienie za 10 kóp gr (ADP perg. 145); 1436-1472 Świętosław zw. Goliasz (lub Goliaszek) h. Dołęga z L. i Mlic, brat Mik. Dołęgi i Jana, 1439-1472 marszałek dworu, następnie księstwa płoc., 1444 podskarbi, 1448-1453 pkom. płoc., 1463 kaszt. soch. (MK 335, 24v, 72, 96, 146v, 156v; MK 337, 59v, 97; ZDP nr 126, 129, 134, 136, 153, 154, 157, 159, 161, 165, 174, 176, 179; L nr 196, 198; Kapica 235; WS 77, 285, 304, 309); 1437-1438 tenże Goliasz posiada Słucz w z. wis. (MK 335, 13v); 1438 Zbrosław z Bądkowa sprzedaje Janowi z Bądkowa całą cz. ojcowizny w L. i cz. młyna w Bądkowie za 17 kóp gr posp. (MK 335, 15v); 1440 Dołęga z Mlic kan. płoc. zabezpiecza Świętosławowi Brelce z Brelek dług, 70 kóp gr w szelągach, na cz. w L., którą otrzymał w drodze przepadku od Jakusza z L. (MK 340, 135v); ks. Włodzisław I nadaje braciom: Dołędze kan. płoc. i Świętosławowi zw. Goliasz, marszałkowi dworu, dziedzicom z Mlic [i z L.] dom w Płocku, uwalniając go od sądownictwa miej. i wszelkich czynszów oraz nadając rzeczonym braciom pr. wyszynku i handlu w tymże domu (ADP perg. 250; L nr 185; ZDP nr 128); 1440 – zm. 1489 Mik. Dołęga z L. i Mlic prep. koleg. Ś. Michała, kan. płoc. (ZDP nr 128, 155, 195, 204, 247; AG perg. 6655; GP 174); 1442 Goliasz z L. marszałek dworu kupuje 9 mórg w Budkowie (MK 337, 118); i ponownie inną cz. w Budkowie (MK 337, 115v); 1444 brat Marcin zw. Rylylicza przeor dominikanów w Płocku sprzedaje Dołędze prep. koleg. Ś. Michała ogród, czyli winnicę, w Płocku za 3 kopy gr w szelągach pruskich (MK 336, 39-39v; ZDP nr 135); ur. Goliasz z L. marszałek dworu w swej wsi Słucz w z. wis., lokowanej na surowym korzeniu funduje kościół (Ep. 13, 237-258); 1445 → p. 4; ks. Włodzisław I zastawia marszałkowi swemu [Świętosławowi] Goliaszowi z L. wieś swoją Dziarnowo z młynem w 200 grz. szer. gr na 6 lat (MK 337, 110v-111; WS 256); Krystyn z Nagórek zamienia cz. brzegu Krzywoczapskiego graniczącego z Budkowem na jednakową cz. marszałka Goliasza [z L.], który miał przygotować staw na rz. Karsówce (MK 337, 113); Stanisław [ze Strzegowa] sędzia płoc. sprzedaje [Mik.] Dołędze prep. koleg. Ś. Michała i br. jego Goliaszowi dom wraz z siedliskiem w Płocku za 30 kóp gr (MK 337, 115v; ZDP nr 137); Piotr i Zygmunt z Cieszewa sprzedają szl. Pawłowi z L. zwanemu Kozik i jego synowcom, Pawłowi, Stanisławowi i Zachariaszowi, dom w Płocku, będący niegdyś włas. zm. Piotra Kruglicy i br. jego Łazanki z Cieszewa, za 10 kóp gr w szelągach (MK 337, 117v; ZDP nr 139); 1448 Grzymka z Bądkowa z córkami Dorotą i Katarzyną zabezpieczają Pawłowi z Bądkowa 12 kóp gr w szelągach na swoich cz. w Nagorzynku i na innych cz. w L. i w [Bądkowie-]Rochnach z młynem (MK 335, 115v); Andrzej z Borzewa pisarz ks. Michała czyni ur. marszałka Goliasza [z L.] rządcą wszystkich swoich dóbr (MK 335, 138); 1450 tenże Goliasz pkom. płoc. sprzedaje Janowi kustoszowi kat. płoc. 1 1/2 wł. na przedmieściu Płocka za 40 kóp gr w półgr. (MK 335, 61; ZDP nr 151); 1454 ks. Konrad śląski kwituje ur. Goliasza z L. marszałka i ur. Racibora z Golejewa kanclerza płoc. z sumy 1810 kóp gr jako cz. [podatku okolicznościowego] przeznaczonego na posag swej żony, ks. Małgorzaty (L nr 198); Dołęga z L. prep. koleg. Ś. Michała sprzedaje Maciejowi Kotowi mieszcz. płoc. 3 1/2 wł. zw. Cybulińskie na przedmieściu Płocka za 160 kóp gr posp. (MS V/2 nr 4933; ZDP nr 162); Andrzej z Galomina zamienia z Dołęga prep. koleg. Ś. Michała cz. wsi Galomin na wieś Wilkęsy (MK 335, 122); tenże Andrzej sprzedaje temuż Dołędze cz. dóbr Galomin (MK 337, 56v); 1455-1466 Jan z L. i Mlic h. Dołęga pkom. płoc., brat prep. Mikołaja i marszałka Świętosława zw. Goliasz (MK 335, 122; MK 337, 65; ADP perg. 327; ZDP nr 167); 1456 Mik. Dołęga z L. posiada cz. wsi Galomin (ZDP nr 167); → Galomin, Galominek; 1459 Świętosław z L. sprzedaje braciom swym Janowi i Jakubowi całą swą cz. w Łężku Szlacheckim za 50 kóp gr posp. (MK 337, 40v); 1465 → Galominek; 1466 Jan Błotny z L. (ADP perg. 327); 1468 → p. 4; 1469 Mik. Dołęga z L. kan. płoc. jest właścicielem Wronina (MK 5, 120); 1470 tenże kupuje 1 wł. w Płocku za 34 kopy gr w półgr. (MK 341, 12v; ZDP nr 189); 1472 ks. Kazimierz III nadaje Mik. Dołędze kan. płoc. i Goliaszowi marszałkowi, dziedzicom z L. herbu Dołęga, pr. nieodpowiedne, zwolnienie od kar i pr. chełm. na ich dobra (MPR 388); 1474 ks. Kazimierz III zmniejsza Dołędze z L. prep. koleg. Ś. Michała i kan. płoc. i jego bratankom: Grabi z Mlic i Andrzejowi Burnakowi z Nagórek, czynsz z dóbr Budkowo, Mlice, Nagórki, Wronino (w z. wysz.) i Słucz (w z. wis.) do 1 gr, nadając im także pr. nieodpowiedne; krewnymi Dołęgi są Jan i Jakub, bracia z Osieka (MK 5, 48v; Kapiciana 62); 1477 Mik. Dołęga z L. darowuje siostrzeńcowi Zawiszy z Kondrajca wieś Wronino (MK 5, 187); 1479 Jakub Zabłotny z L. winien discr. Janowi Nieksińskiemu 10 kóp gr w szelągach (Ep. 10, 186); 1499 Burnak i Grabia z L. mają sprawę z pisarzem płoń. (Ep. 16, 29); 1501 → p. 5; 1531: cz. kościoła – 5 1/2 wł. os.1Ta cz. kościelna to obecnie wieś Łęg-Probostwo, Burnak – 3 1/2 wł. os., Grabia – 4 wł. os. (RP 41, 77v-78).

4. 1445 kap. płoc. zezwala Janowi z Mlic objąć wójtostwo w L., które zostało sprzedane kap. przez Mik. Dołęgę z L. (Kap. P OM nr 253); 1468 ks. Konrad III nadaje Świętosławowi z L. M. pr. nieodpowiedne i zmniejsza mu czynsz Ś. Marcina do 2 gr szer. (MK 337, 26v); 1472 → p. 3.

5. 1309 bp płoc. zezwala bratankowi Władymirowi zbudować kościół par. pod wezwaniem Ś. Katarzyny w dobrach jego L., przyłączając jednocześnie z par. Bielsk do par. L. następujące wsie: L., Mlice, Brelki, Brzechowo, Psary, Chudzyno, Mokrzk, Kowalewo, Wilkęsy, cztery wsie Gutowo, Kozłowo, wszystkie wsie Mogielnica, Prusy, Kukalice, Łężek, Popowin, Słupię, Siemienie, Gawrony (AC III nr 308); 1364 bp płoc. rozstrzygając spór między parafiami Zagrobą a L. przyznaje plebanowi z Zagroby wsie Chudzyno i Krajkowo (Żebr. 39); 1379 bp płoc. zakłada kościół par. w Słupi ze względu na zbyt wielką odległość niektórych wsi od par. w L., w Drobinie i w Jeżewie (OP 231, 57v-60)2Nie powiedziano, które wsie zostały odłączone od par. w L., ale z podanego następnie składu par. w Słupi wynika, że odłączono wsie Wilkęsy, Kowalewo, Gutowo; 1380 Jan z L. s. Grabi pleban w L., (ZDP s. 382); 1442 Mik. Dołęga z L. prep. koleg. Ś. Michała protestuje przeciwko dziedzicom z 4 wsi Gutowo i z Kozłowa, którzy odstąpili wraz z dzies. od kościoła par. w L. (Kap. P OM nr 110); 1443 kap. płoc. zatwierdza wieczyste nadanie kościołowi par. w L. dzies. snop. z 4 wsi Gutowo, z pól kmiecych i szlach. (Kap. P OM nr 148); kap. płoc. zatwierdza nadanie księdzu Dołędze [z L.] dzies. snop. z 4 wsi Gutowo w dożywocie (Kap. P OM nr 152); 1495 ksiądz Paweł s. Andrzeja Kozika z Mlic nauczyciel szkolny w L. (PZR 2, 299); 1501 bp płoc. odkłada termin sprawy ustalenia pr. patronatu kaplicy Ś. Katarzyny poza murami Płocka między Grabią z Mlic a Andrzejem Burnakiem z L. (Ep. 16, 106v-107; AC III nr 190); 1598 kościół par. Ś. Katarzyny (WP 5, 289).

7. 1475 (Ep. 10, 129, 131); Bon. XV, 322.

8. XI-XII w. [?] cmentarzysko (Rauhut 495); kościół Ś. Katarzyny murowany, gotycki z XV w. (Diecezja płocka, Płock 1978, 105-106).

1 Ta cz. kościelna to obecnie wieś Łęg-Probostwo.

2 Nie powiedziano, które wsie zostały odłączone od par. w L., ale z podanego następnie składu par. w Słupi wynika, że odłączono wsie Wilkęsy, Kowalewo, Gutowo.