NISZCZYCE

(1398 Nysczice, Nistraca [!], Nysczicze, Nyszczicze, Nysczycze, Nischczicze, Niscicze) 3 km na SW od Bielska.

1. 1578 pow. biel., par. Bielsk (ŹD 18).

2. 1474 droga z Bielska do Płocka wiedzie przez mokradła graniczące z wsią N., należące w połowie do Gilina, a w połowie do Bielska (MK 5, 65v-66).

3. Włas. szlach. 1398 Paweł z N. chor. [płoc.] (MK 6, 249v); [1414-1425] Paweł z N. godzi się z Mikołajem z Rogienic w sprawie wspólnie budowanej sadzawki w Krasnosielcu (MK 4, 44-44v); [1420] Paweł s. Pawła z N. (ADP perg. 188); 1422 Paweł z N. [h. Prawdzic] korzysta z pr. nieodpowiednego na podstawie przywileju z 1375 dla ojca jego Pawła z Radzanowa (PRM 94)1Handelsman dodaje, że Niszczycki w 1422 nie siedzi już w żadnej z wsi, które wymienione zostały w przywileju (Radzanowo, Ciemniewo, Kargoszyn, Poryte, Izdebne), co nie jest prawdą; 1435-1448 Paweł z Radzanowa h. Prawdzic [z Ciemniewa i z N] wojewoda bełski (UWB 3; AGZ XIX, 327); 1438 Zygmunt i Paweł z N. wojewoda bełski (MK 3, 164, 164v, 178); 1439 Zygmunt z N. kupuje 5 wł. z siedliskiem i budynkami w Karwosiakach [Dłużniewie] za 100 kóp gr w szelągach pruskich (MK 336, 80); 1440 tenże Zygmunt sprzedaje Janowi z Sarnowa całą swą włas. w Karwosiakach [Dłużniewie] za 105 kóp gr posp. (MK 340, 130); Jan zw. Kręcirej z Karwosiaków[-Respondów] pozywa Zygmunta z N. o zapłacenie 80 kóp gr córce jego Annie, żonie Wierzbięty (MK 340, 142); 1441 Paweł z N. wojewoda bełski (MK 3, 157v, 247v); 1441-1453 Zygmunt z N. chor. płoc. (MK 3, 297v; MK 4, 9; MK 335, 60v, 107; MK 337, 91v, 121v); 1442 Paweł z Ciemniewa wojewoda bełski dzieli się dobrami z synem Zygmuntem z N. (MK 3, 163-163v)2W akcie podziału określono ogólnie warunki, nie wymieniając żadnych nazw dóbr; 1450 Zygmunt z N. chor. płoc. poręczył za Katarzynę, że zrzeknie się wszystkich dóbr ojcowskich i macierzystych na korzyść br. Jana z Sarnowa; Mikołaj z Radzanowa mąż Katarzyny winien zwolnić Zygmunta z powyższego rękojemstwa (MK 335, 60v); 1452 ur. Zygmunt z N. chor. płoc. sprzedaje Janowi z Podosia s. Dziersława kaszt. wysz. czynsz z Krasnosielca, wynoszący 12 grzywien krak. rocznie, z pr. odkupu za 120 kóp gr (MK 4, 9v); 1453 Dobiechna żona stren. Jana Magiery zrzeka się na rzecz br. Zygmunta z N. chor. płoc. wszelkich dóbr dziedzicznych na terenie Mazowsza i Rusi; tenże Zygmunt sprzedaje Janowi Magierze wieś Żużel w z. bełskiej za 400 kóp gr szerokich (MK 337, 91v); 1461 Paweł Niszczycki (ZR nr 1123); 1473 Stanisław s. Tomasza z N. student Uniwersytetu Krakowskiego (Album I, 210); 1482 Zygmunt i Andrzej br. Radzanowscy, dziedzice z N. zabezpieczają sław. Grzegorzowi rajcy płoc. 215 1/2 fl. węg. i 46 kóp gr w półgr. na dobrach swoich Srebrna i Janoszyce; w razie niespłacenia tej sumy w terminie Grzegorz otrzyma wieś Srebrną i 2 młyny wodne, zaś Janoszyce wrócą do właścicieli (MK 6, 204-204v; ZDP nr 221); 1487 ks. Janusz II potwierdza szl. Grzegorzowi z Golejewa burmistrzowi płoc. dokument z 1482 (MK 6, 204-204v); 1497 król Jan Olbracht daje Andrzejowi Niszczyckiemu z Radzanowa m. in. skonfiskowane dobra Jana Łabędzia, Piotra Dunina i Jana z [Bronowa-]Sadów (MS II nr 785); oraz Macieja, Marcina, Jana, Stan. Karkoszki i Jakuba Brzucho, wszystkich z Bronowa-Sadów (MS II nr 1079); a także szlachty z Czarnominka, z Dzięgielewa, z Pęszyna, z Umienina (MS II nr 1025); 1498 król Jan Olbracht daje Zawiszy z Kondrajca [Pańskiego] m. in. skonfiskowane dobra Andrzeja Niszczyckiego (MS II nr 1314); 1506 Jan s. Jana z Radzanowa stolnika płoc. odstępuje stryjowi Andrzejowi z N. pr. bliższości do dóbr Poryte, Dzierzbia, Zaskrodzie, Stawiski, Korzeniste, Zaborowo (MK 18, 250v); 1509-1517 Andrzej z N. kaszt. wis. (MS IV, 1 nr 491, 549; AC III nr 295; WS 286); 1517 Andrzej Niszczycki wojewoda płoc. należy do rady książęcej z nominacji królewskiej (WS 187); 1517 → p. 6; 1519-1521 sprawa między ur. Stanisławem z Mińska a Andrzejem z N. wojewodą płoc. i Adrianem Gołyńskim (Z 24, 457-458); 1521 Mikołaj z N. kaszt. sierp. i star. płoc. (Z 24, 458); 1522 Andrzej z N. wojewoda płoc. odstępuje książętom Stanisławowi I i Januszowi III pr. do dóbr Kupiski, Mątwica i Jednaczewo w distr. łomż., aprobując zamianę dóbr Kupiski, uczynioną przez zm. br. rodzonego Pawła Pando ze zm. ks. Januszem II, i zrzekając się 4 wł. w Starej Łomży, otrzymanych niegdyś za Kupiski; tym samym kasuje cały proces przeciwko książętom maz. (MK 32, 124); 1523 król Zygmunt I potwierdza wyrok komisarzy wyznaczonych do rozpatrzenia skarg mieszczan płoc. na starostę Mik. Niszczyckiego kaszt. sierp. (AG perg. 3714; ZDP nr 345); następnie król zmienia niektóre punkty potwierdzonego już wyroku (AG perg. 3721; PG 29, 83); 1525 król Zygmunt I zezwala Mik. Niszczyckiemu kaszt. sierp. i star. płoc. na wybudowanie łaźni pod zamkiem płoc. nad Wisłą (MK 39, 178; ZDP nr 363); król potwierdza wyrok swoich komisarzy, którzy powołując się na mandat królewski orzekają w związku ze skargami mieszczan płoc. na star. Mik. Niszczyckiego kaszt. sierp., że z uwagi na trudności aprowizacyjne Płocka, spowodowane niedostateczną liczbą młynów, wolno dostarczać do tego miasta chleb i in. produkty żywnościowe bez opłaty targowego; jedynie od wozów z mięsem i rybami płaci się po 1 gr od konia (AG perg. 3728, 3733); Andrzej Niszczycki wojewoda płoc. zakupił wł. Gozdowską w Bielsku, którą darowuje szpitalowi Ś. Ducha tamże (MK 39, 234; LP 21); 1525-1530 Mik. Niszczycki star. płoc. zeznaje do akt ziemskich płoc., że daruje słudze swemu Maciejowi Orleszy łaźnię w Płocku, wolną od opłat na rzecz skarbu (LP wykaz dok nr 85); 1527 Mikołaj z N. kaszt. sierp. i star. płoc. (UP 59, 64); 1530 król Zygmunt I odbiera Mikołajowi Niszczyckiemu starostwo grodowe płoc. wskutek nadużyć fiskalnych i nadaje wszystkie dobra królewskie w woj. płoc. królowej Bonie (MK 44, 397-399); 1531: [Andrzej Niszczycki] wojewoda płoc. – 8 wł. os. (RP 41, 68).

6. 1517 Andrzej Niszczycki pozwany przez króla Zygmunta I jako jeden z przywódców spisku szlacheckiego przeciwko rządom ks. Anny (WS 187)3Identyfikacja N. niepewna.

1 Handelsman dodaje, że Niszczycki w 1422 nie siedzi już w żadnej z wsi, które wymienione zostały w przywileju (Radzanowo, Ciemniewo, Kargoszyn, Poryte, Izdebne), co nie jest prawdą.

2 W akcie podziału określono ogólnie warunki, nie wymieniając żadnych nazw dóbr.

3 Identyfikacja N. niepewna.