(1222 Papouo, Papow, Papaw, Papa; dot. tylko wsi 1267 Parvum Papow, 1554 Pfaffendorf) 7,5 km na NW od Chełmży.
1. 1222 wieś, władztwo chełm. (Pr U 1/1, nr 41); 1287 siedziba komt. pap., wieś (UC nr 115); 1387 folw. (GA 516); 1505 okr. pap., teryt. bpstwa chełm. (UC nr 768); 1570-1 wieś, klucz pap., par. P. B. (Bi. 58, 81).
2. 1287 mistrz kraj. Meinhard z Kwerfurtu zarządza wytyczenie granic między Bielczynami, Skąpem i wsią P. P. (UC nr 115).
3. 1222 bp płocki Gedko i jego kap. zrzekają się P. na rzecz bpa Chrystiana (PrU 1/1, nr 41); 1387-1440 folw., własn. Zak.; 1387 inwentarz: 180 szt. bydła, 2400 owiec, 330 świń, 148 klaczy, 17 trzyletnich, 40 dwuletnich i 27 rocznych źrebiąt, 300 kamieni wełny1Inwentarz z r. 1387 podany przykładowo (GA 516-23, 529-33); 1438 mł. w P. daje czynszu 3 1/2 łasztu ziarna (GZ 97); 1502-5 własn. król. oddawana w zastaw (MS 3, nr 175, 769, 2003); 1505 Aleksander Jag. nadaje zamki Starogród i P. z okręgami bpowi chełm. Mik. Krapitzowi (UC nr 768); 1507 Zygmunt I przenosi zapis uczyniony przez króla Aleksandra na osobę bpa Mik. Krapitza dożywotnio, z tym że po jego śmierci oba okręgi staną się własn. bpstwa chełm. (ibid., nr 773); 1570 własn. bpstwa chełm., wieś o 30 ł., rzemieślnicy, zagrodnicy; folw. pap. zw. Blachta2Dziś osobna osada zamieszkany przez szl. Skalskiego 8 ł. (Zap. 20, 318, 320).
5. 1284, 1287 pleban w P. (MT 440); 1402-16 kościół Ś. Mikołaja (EZ 9, 312); 1445 par. w P. w planie synodu laickiego bpstwa chełm. (UC nr 578); kościół z ok. 1300 odnawiany w XIX w. (BK 2, 161-8); szpital założony rzekomo w 1375 przez Zak. podlegał kościołowi, przy którym się mieścił (MT 440).
6. II 1454 zamek P. opanowuje Związek Pruski; IX 1454 król zarządza zburzenie zamków w Bierzgłowie, Kowalewie i w P., jednak zamek obsadzony nadal przez wojska polskie nie zostaje zburzony; w pocz. 1458 zdobywają go wojska krzyżackie, w VII 1458 zdobyty z powrotem przez wojska król. i zburzony (MT 427; M. Biskup, Trzynastoletnia wojna, 525-6); 1466 traktat tor. przyznaje zamek P. królowi (Stv. 2, 268).
7. GZ 21; MT 11-13; MS 3, nr 169.
8. Zamek, budowa rozpoczęta 1279, dziś ruiny (BK 2, 161); osada wczesnośredn. (Ziel. 26).
1 Inwentarz z r. 1387 podany przykładowo.
2 Dziś osobna osada.