PROBOSZCZEWICE

(1375 Probosczewicze, Probosczewice, Probosczeycze, Proboszczevycze Maior, Proboszczevycze Minor, Proboszczowicze)1Rozróżnienie P. Wielkich i Małych wynikło stąd, że w rejestrach poborowych młyn w P. wraz z przynależną doń włóką potraktowano jako odrębną osadę – P. Małe 12 km na N od Płocka, nad rz. Wierzbicą.

1. 1382 par. P. (ZDP nr 49); 1460 n. distr. płoc. (ADP perg. 306); 1506 dek. sierp. (MD); 1578 pow. płoc., par. P. (ŹD 5, 127).

2. 1416 rz. Wierzbica przez wieś P. (ADP perg. 160); 1594 droga z Włoczewa do P. obok granicy Trzebunia (PG 96, 612).

3. Włas. duch. 1375 P. własnością kapituły płoc. (L nr 92); 1416-1570 P. w posiadaniu prepozytury katedry płoc. (ADP perg. 160, 273, 306, 386; Ep. 5, 215v; Kap. P 50, 103v; ŹD 127); 1449 Zygmunt z Giżyc doktor praw, prepozyt i kan. płoc. odnawia ucz. Wojciechowi młynarzowi w P. przywilej: młynarz posiada 1 źreb pola obok młyna z dawna przydany i wolny od wszelkich obciążeń, z którego płaci po 25 gr szerokich, z młyna ma dawać w każdą sobotę tygodnia 5 korcy mąki żytniej, a na Wielkanoc i na Boże Narodzenie po 2 korce mąki pszennej; we dworze w P. winien odnowić toporem odrzwia, okna, stoły i ławy; na konserwację młyna ma przeznaczać 1/3 dochodów, 2/3 oddając prepozytowi katedry płoc.; ryby w sadzawce może łowić watą i wędką (ADP perg. 273); 1458 Strogomir prepozyt płoc. wydzierżawia ur. Dadźbogowi [z Ponięcina] podskarbiemu i staroście płoc. wieś P. na 1 rok za 60 fl. (MK 335, 150); 1460 Dołęga prepozyt kolegiaty Ś. Michała w Płocku potwierdza sprzedaż młyna wraz z przynależną 1 wł. w P. przez szl. Andrzeja Szalonkę mieszcz. płoc. Wojciechowi młynarzowi z Chojnowa za 52 kopy gr posp. (ADP perg. 306; ZDP nr 172); 1483 kap. płoc. orzeka, że kmiecie w P. mają uiszczać czynsz nie w półgr., lecz w szelągach, tytułem podatku nałożonego przez księcia (UKP nr 430); 1485 ucz. Mikołaj zw. Junoch s. młynarza w P. (Ep. 10, 394); 1486 Jan z P. pleban w Chotomowie (Ep. 10, 489); [ok. 1491] dochody wsi P.: z 15 wł. płacą czynsz po 10 gr w szelągach, co czyni 2 1/2 kopy gr, czyli 4 dukaty; z 3 karczem 30 gr, 1 ogrodnik nic nie płaci; wiele włók opuszczonych; dzies. należy do prepozyta, wartości do 3 kóp gr w szelągach, co czyni 4 1/2 dukata; wszystkie zbiory z folwarku na miejscu zużytkowane; dwór zniszczony; młyn od roku spalony, młynarz płacił 3 gr rocznie i dawał 5 korcy zboża tygodniowo (ADP perg. 386); 1498 Jan z P. substytut kościoła Ś. Jana w Warszawie (MK 9, 224); 1511 szl. Jan Mnichowic młynarz w P. sprzedaje młyn kapitule płoc. za 20 kóp gr, za zgodą prepozyta płoc. (Kap. P 50, 103v-104); 1531: 13 wł. os., 8 ogrodników z czynszem po 1/2 gr; 1 wł. os., młyn dziedziczny o 1 kole (RP 41, 68)2Włókę osiadłą z młynem wpisano pod pozycję „Proboszczevycze Minor”.

4. 1375 Dobiesław z Gulczewa bp płoc. przenosi wieś P. z pr. polskiego na pr. chełm., nadając Piotrowi wójtowi 3 wł. wolne od wszelkich świadczeń i wszystkie pr. z tytułu jego funkcji oraz pr. łowów kuropatew i przepiórek, a także lisów, zajęcy i wilków; będzie mógł założyć staw dla hodowli ryb, wolny od opłat; mieszkańcy będą płacić po 1 fl. i dawać 6 ćw. ziarna: 2 pszenicy, 2 żyta i 2 owsa, a także pracować 4 dni [w tygodniu] (L nr 92); 1416 Hanna wd. po Przybysławie wojskim płoc. z c. Krystyną sprzedają szl. Jakubowi dz. z Leszczyna 5 wł. wójtostwa w P. z pr. założenia stawu połączonego z rz. Wierzbicą, powyżej obecnego stawu (ADP perg. 160); 1470 Jakub, Jan i Mikołaj, bracia, dziedzice z Leszczyna [Księżego], i Ofka wd. po Piotrze z Leszczyna, wójtowie w P., odstępują całe wójtostwo, 5 wł., Piotrowi z Kuchar[-Jeżewa] prep. katedry płoc. i właścicielowi wsi P. za 45 kóp gr w szelągach (Ep. 5, 215v); 1505 Grzegorz Machomacki s. Bolesty wójt w P. sprzedaje Michałowi z Prażmowa prepozytowi płoc. wójtostwo, 5 wł. w P. za 55 kóp gr, który darowuje kapitule płoc. toż wójtostwo wraz ze stawami, ogrodami i karczmami (Kap. P 50, 64v-65); 1506 kapituła płoc. zwalnia prac. Marcina Kuszmo, lokowanego w wójtostwie wsi P., z uiszczenia połowy czynszu za r.b., za który ma zapłacić tylko 1/2 kopy gr (Kap. P 50, 78v).

5. 1375 mieszkańcy wsi P. będą płacić tytułem dzies. po 2 skojce i dawać po 2 kurczęta (L nr 92); 1382 rektor [kościoła par.] w P. (ZDP nr 49); 1414 Piotr kan. płoc. pleban w P. (ZDP nr 88); [ok. 1491] → p. 3; 1505 Wojciech Krajewski pleban w P. senior bractwa plebanów i prezbitrów dekanatu biel. (Ep. 2, 272); 1598 kościół par. Ś. Floriana (WP 5, 49v).

7. 1519 (Ep. 2, 485).

1 Rozróżnienie P. Wielkich i Małych wynikło stąd, że w rejestrach poborowych młyn w P. wraz z przynależną doń włóką potraktowano jako odrębną osadę – P. Małe.

2 Włókę osiadłą z młynem wpisano pod pozycję „Proboszczevycze Minor”.