PŁOWĘŻ

(1222 Plouenzo, Plonyz, Plowass, Plowis, Plafonse, Plofoise, Plophoyza, 1516 Grosse Plowcze, Plowcze, Maius Plowcze, Plowchse) 12,5 km na SE od Łasina.

1. 1222 niegdyś gród, władztwo chełm. (Pr U 1/1, nr 41); ok. 1423-4 komt. pokrz. (DK 12); 1516 okr. radz. (UC nr 806); 1570 teryt. bpstwa chełm., klucz płowęski, par. P. (Bi. 58, 81).

2. 1277 gród P. nad Osą oblegany przez Jaćwingów (SRP 1, 137).

3. 1222 Konrad maz. nadaje P. bpowi Chrystianowi (PrU 1/1, nr 41); ok. 1423-4 własn. ryc. obow. do 1 służby w zbroi ciężkiej (DK 12); 1516 Hugo ze Smoląga oddaje bpowi chełm. Jan. Konopackiemu dwór z folw. G. P. i przynależnymi wsiami: Rywałdzik, Mirakowo, Clementkaw, 10 ł. między P. i Rywałdzikiem oraz mł. z 6 ł. w zamian za Bobrowo, Wabcz i Uść; Zygmunt I potwierdza zamianę (UC nr 806, 808; MS 4/2, nr 10 930); 1549-51 młynarz w P. otrzymuje od bpa chełm. Stan. Hozjusza przyw. na pr. chełm., czynsz 48 korców żyta, w razie założenia drugiego koła, czynsz będzie zwiększony (PlO 92-3); 1570 własn. bpstwa chełm., folw., zagrodnicy, 2 rzem., karczma (ŹD 294).

5. 1257 Jakub pleban w P. śwd. (UC nr 51); 1445 par. P. w planie synodu laickiego bpstwa chełm. (UC nr 578); 1647 kościół Ś. Małgorzaty (DCh 54); pochodzi z XIII w., przebudowa w XIX w. (BK 2, 393-5).

6. 1337-43 Jeszko z P. śwd. (PrU 3/1 nr 136, 244; 3/2, nr 542); 1414 szkody woj., ryc. Jan z P. ma 2 gosp. spalone, we wsi o 40 ł., 5 ludzi zabitych, strat na 2000 grz., Witterau w P. ma gosp. spalone, strat na 1000 grz., kościół otrzymał 100 grz. odszkodowania (Br. 149, 150); 1434, 1440, 1448 rycerz Jan z P. współdziała w Związku Pruskim (AST 1, 618; 2, 232-3; 3, 64).

8. 2 grodziska wyżynne: jedno półkoliste na W od wsi na pagórku, drugie pierścieniowate na E od wsi na pagórku, nad jez. (Łęga 537; Ziel. 24).