¹W ŹD a także w Spisie są dwie wsie: Uniszki Gumowskie i Uniszki Zawadzkie. Dwie wsie Uniszki znajdujemy również w AM. W źródłach XV w. występuje tylko jedna nazwa – Uniszki, jednak zarówno ze względu na osobę właściciela (od r. 1455), mianowicie Jana Lipskiego z Gumowa, jak i ze względu na wzmianki dotyczące położenia (górny bieg rz. Mławki, bliskość granicy z państwem zakonnym) wydawało mi się prawdopodobne zidentyfikować te Uniszki z Uniszkami Gumowskimi. Co nie wyklucza możliwości, że część wiadomości w tym haśle odnosi się do Uniszek Zawadzkich (1413 Vneszcowo, Vnyesky, Wnyeschky, Vnyeszky, Unyeszky, Vnyessky, Unyeszky Gumowszkye) 7 km na N od Mławy.

1. 1453 n. distr. zawkrz. (MK 337, 104v); 1518 distr. mław. (MK 32, 19v); 1578 pow. szr., par. Kuklin (ŹD 60).

2. 1445 włóki w Kuklinie obok granic U. (MK 337, 119); 1459 → p. 3; 1472 granice między księstwem mazowieckim a państwem zakonnym mają być ponownie przejrzane i ustalone na odcinku należącym m. in. do dóbr U. (L nr 226; MK 5, 63).

3. Włas. szlach. 1413 Mikołaj z V. wójt i Piotr z V. świadkowie rabunków krzyżackich (Lites II, 199); 1418 Jan z V. występuje przeciwko Wardzie (Wysz. 46); 1448 Sasin dz. z Kuklina i Stanisław dz. z U. procesują się z plebanem z Wieczfni (Ep. 5, 1v); 1451 Świątka żona Marcina z Łopacina i Anna żona Jakuba z Duczymina kwitują braci: Stanisława, Piotra, Andrzeja i Macieja z zadośćuczynienia za dobra dziedziczne w obu wsiach Drogiszki i w U. (MK 335, 40v); 1453 w podziale dóbr między Andrzejem z Galomina z synami z pierwszej żony: Andrzejem, Mikołajem, Piotrem i Wawrzyńcem, ojciec otrzymuje Galomin, a synowie Mdzewo i U. (MK 337, 104v); 1454 Krystyn z Kuklina wraz z niektórymi patronami i parafianami kościoła w Kuklinie przedstawia 2 świadków, kmieci z V., w sprawie fundacji i założenia kościoła w Kuklinie; jednocześnie Mikołaj z Kuklina patron kościoła w Kuklinie, Stanisław z V., Sasin z Kuklina, Mikołaj z V., parafianie kościoła w Kuklinie, ustanawiają Krystyna z Kuklina swym zastępcą (Ep. 5, 80v); Andrzej, Mikołaj i Piotr zabezpieczają Janowi z Sarbiewa dług 60 kóp gr w półgr. na połowie swojej wsi V. oraz dają Janowi pr. mielenia w młynie w V. i mieszkania tamże (MK 337, 97); Andrzej, Mikołaj i Piotr z Mdzewa są właścicielami wsi U. z młynem (MK 337, 93); 1455 Mikołaj, Andrzej, Piotr, Wawrzyniec z U. zamieniają z Janem Lipskim dobra U. na Galomin Górny i wójtostwo w Gościszce (MK 337, 54); 1459 Jan Lipski otrzymuje od książąt płoc. 3 morgi w Mławce z obu brzegami rz. Mławki, z lasami graniczącymi ze swymi dobrami U., dla wybudowania młyna (MK 335, 167v); 1472 → p. 2; 1472 → p. 4; 1488 Stanisław z U. (MK 6, 212v); 1489 Piotr z Drogiszki odstępuje księciu Januszowi II pr. bliższości do dóbr U. i Mdzewo w zamian za 2 wł. w Dybłach [z. wis.] i 50 kóp gr (MK 6, 222v); 1493 Tomasz Bartnicki z Pokrytek zabezpiecza żonie Katarzynie, c. ur. Ninogniewa z Kryska kaszt. rac., wiano m. in. na dobrach dziedzicznych Pokrytki i dobrach dzierżawionych U. (MK 6, 298); 1518 Wojciech s. zm. Jakuba z Bartników zobowiązany jest uczynić zapis żonie Katarzynie, c. zm. Jana z Podosia pkom. ciech., na połowie swych dóbr U. (MK 32, 19v); 1522 Anna c. zm. Bernarda z Gawarca Większego, wd. po Macieju z Gumowa zapisuje zięciom swym Adrianowi z Gołymina chor. łomż. i Pawłowi Chamskiemu z Setropi oraz synowi Janowi Gumowskiemu z U. połowę obu Gawarców (WT 6, 314); 1531: 14 wł. os (RP 41, 127).

4. 1413 Mikołaj z V. wójt (Lites II, 199); 1472 ks. Kazimierz III nadaje Janowi Lipskiemu kaszt. wis. pr. nieodpowiedne oraz pr. niem. z czynszem po 1 gr posp. na wsie jego Gumowo, Cumino i U. (MK 5, 17v).

5. 1454 → p. 3; 1497 bp. płoc. darowuje kapitule płoc. dzies. snop. ze wsi U., należącą do dóbr stołowych bpstwa (Kap. P 50, 46-46v; L nr 267).