ŻOCHOWO

(1363 Schochowo, Zochowo, Szochowo, Sochowo, Żochowo Ecclesiastica) nad rz. Płonką, 18 km na W od Płońska.

1. 1390 par. Z. (OP 191, 61v-62); 1425 pow. płoń. (PZR 2, 232v); 1437 n. distr. płoc. (MK 336, 70v); 1578 pow. płoń., par. Ż. (ŹD 102-103).

2. 1437 włóki w Z. graniczą z Karwowem (MK 336, 71).

3. Włas. szlach. 1363 Piotr dz. z S. (L nr 83); 1385 – zm. 1412 Andrzej Rukała z S. kanonik płoc., 1409 brał udział w poselstwie do Krzyżaków z ramienia bpa płoc. (ZDP nr 60 i przypis, nr 84, 96); 1390-1418 Wojciech Rukała s. Andrzeja kanonika, właściciel wsi S., psęd. płoc.1„Podsędek ziemski płoc. Wojciech Rukała z Żochowa bywał też nazywany tytułem lokalnym – płoński” (WS 135) (OP 191, 61v-62; Pł. nr 583, 1682, 1791a, 1957, 1965, 1968, 2019, 2037, 2039, 2039a; ZDP nr 58, 84, 96); 1401-1413 Michał dz. z Sz. (Pł. nr 100, 101, 145, 583, 975, 976, 1340, 1680, 1684, 1685, 1689, 1706, 1791, 1941, 2037, 2039d); 1402 Paweł z Z. ma młyn w Falencinie Mniejszym (Pł. nr 192); 1402-1412 Paweł dz. z S. (Pł. nr 192, 1802); 1402-1413 Katarzyna c. Piotra z Sz. wdowa po Traputonie (Pł. nr 192, 1997, 2019); 1405 Szczepan Traputowic i Piotr s. Marcina [z Ż.] wykupują młyn w Falencinie i cz. w Falencinie, należące do stryja ich Pawła [z Ż.] z rąk Wojciecha [Rukały] z Z. psęd. płoc. za 9 kóp gr pras. (Pł. nr 544); 1407 – zm. 1413 Piotr z S. (Pł. nr 975, 976, 1162, 1352, 1382, 2019); 1408 strenui Gunbert, Mikołaj i Małgorzata, dziedzice z Góry [dzieci Stąpocziny] procesują się o granice z Mikołajem [Rukałą] dz. z Z. (Pł. nr 1191); 1408-1413 Szczepan s. Katarzyny dz. z S. (Pł. nr 1132, 1140, 1141, 1156, 1352, 1383, 1392, 1666, 1668, 1681, 1793, 1997); 1408-1418 Mikołaj Rukała dz. z Sz. (Pł. nr 1146, 1147, 1160, 1165, 1196, 1197, 1240, 1307, 1505, 1506, 1559, 1561, 1605, 1762, 1772, 1837, 1842, 1843, 1893, 1898, 1899, 1914, 1920, 1921, 2411; ZDP nr 95); 1411 Michał, Szczepan i Wojciech, dziedzice z Sz. (Pł. nr 1696); 1412 kmiecie z S. (Pł. nr 1739, 1764, 1765, 1766, 1812); Wojciech s. zm. Andrzeja zw. Rukała z Z. kanonika płoc. kupuje od kapituły katedry płoc. wójtostwo 2 wł. we wsi Trzepowo [Stare] za 23 kopy gr pras. (ADP perg. 147; ZDP nr 84); Mikołaj Rukalicz z Sz. zabezpiecza Pawłowi z Karwowa 7 kóp gr na 4 wł. w Sz. (Pł. nr 1806); Mikołaj z Błomina pozyskuje na kmieciu Rukały z Sz. 1 1/2 grzywny i 22 gr (Pł. nr 1812); 1413 Wojciech z Sz. oskarża Michała z Sz. o pobranie miary mąki z młyna i o wyrąb gaju (Pł. nr 1942); [1414-1425] Adam i Szczepan z Z. wraz z dziedzicami z Gałek, Blichowa i Nakwasina poświadczają, że dziedzice z Pruszczyna są tegoż co i oni h. [Prus] (MK 3, 126); Mikołaj z Pranczek, dawniej z Z., sprzedaje Mikołajowi z Borzewa cz. w Falencinie (MK 3, 35); 1415 Piotr krawiec z Z. (Pł. nr 2499); 1418 Wojciech Rukała z Z. sprzedaje Janowi s. Mikołaja z Podsędkowic wójtostwo w Trzepowie [Starym] za 44 kopy gr posp. (ADP perg. 174; ZDP nr 96); Mikołaj Rukała dz. z S. sprzedaje Wojciechowi z Miszewa podstolemu płoc. dom w Płocku za 30 kóp gr (ZDP nr 95); 1425 → p. 4; Jan z Sz., Lutek z Gumowa i inni kupują Milan w distr. warsz. za 48 kóp gr posp. (PP V nr 23); 1437 Mieczk z Z. sprzedaje synowi Wydżdze połowę dziedzictwa w Z., posiadaną po dzieciach pierwszej żony, z połową młyna, stawu i połową fortalicium za 160 kóp gr posp.; zaś Wydżga 3 wł. tegoż graniczące z Karwowem sprzedaje dziedzicom z Karwowa za 60 kóp gr w półgr. (MK 336, 70v-71); Wydżga z Z. sprzedaje braciom Mikołajowi, Pawłowi, Janowi całą swą cz. w Z. (MK 336, 71); 1441 Mieczk dz. z Z. kupuje od stren. Mikołaja z Niedarzyna kaszt. sierp. wieś Rydzyn [Szlachecki] nad rz. Wkrą za 300 kóp gr w półgr. (MK 340, 173v); 1442 Wygand z Z. (ADP perg. 253); 1445 Bartłomiej z Z. z Adamem z Chodkowa kupują 16 wł. w Mchowie w distr. ciech. (MK 3, 317-317v); Małgorzata c. Mścisława z Krzykos żona Mikołaja z Z. kwituje br. Jana z zadośćuczynienia za dobra dziedziczne (MK 3, 22); Adam z Z. sprzedaje Włostkowi i Trapułtowi z Z. całą swą cz. w Z. za 50 kóp gr w półgr. (MK 337, 117v); 1446 Wojciech z Rogowa [Szlacheckiego] i Wydżga z Z. zawierają umowę: Wydżga będzie miał od swego młyna w Z. groblę na gruntach Rogowa, przy czym młyn Wojciecha z Rogowa nie będzie zalewał młyna Wydżgi w Z. (MK 4, 36v-37); 1447 Mikołaj z Z. poręcza Janowi z Pomianowa za Jana z Płonny (MK 335, 113); 1448 Zdzisław z Mchowa sprzedaje Adamowi z Chodkowa i Bartłomiejowi z Z. całe swe dziedzictwo Mchowiec, 16 wł. chełm. pól i lasów wokół siedliska zw. Mchowiec, za 128 kóp gr w półgr. (MK 4, 84-84v); 1449 Maciej i Paweł z Karwowa dług swój 10 kóp gr i 17 gr wobec Piotra i Jana z Karwowa zabezpieczają na całej swej cz. w Z. (MK 341, 22); Jan Wolimirowic kupuje cz. w Z. (MK 341, 22v); 1450 Jan z Bylina sprzedaje Janowi z Z. Falencin za 100 kóp gr w półgr., zastrzegając sobie prawo zbudowania grobli na rz. Płonce, oraz wystawienia na tej grobli młyna i pobierania piasku na groblę z terenu Falencina; zastrzeżono również wolną drogę przez Falencin od tej grobli do drogi prowadzącej od młyna w Falencinie do Piączyna (MK 4, 105, 107v); 1454 Mirochna żona Bolesty ze Szczurzyna i Anna żona Włostka z Z., córki zm. Gocława z Przedwojewa kwitują [braci] Przedbora i Dobka z zadośćuczynienia za swe cz. w Przedwojewie i Szulmierzu (MK 4, 18); 1456 Marcin z Z. sprzedaje Piotrowi ze Zdziarów łąki na brzegu stawu [w Z.] (MK 337, 67); 1459 Jan z Z. marszałek dworu bpa płoc. (Ep. 5, 100); 1474 dziedzice z Sz. wraz z innymi właścicielami w ziemiach płoc., zawkrz. i wysz. h. Gozdawa otrzymują pr. nieodpowiedne i zwolnienie od kar książęcych (MK 5, 44; MPR 389)2Przywilej nie zawiera imion dziedziców, ponieważ dotyczy w zasadzie Jana ze Zdziaru archidiakona dobrz; 1475 Piotr Falęcki dowodzi swego szlachectwa przedstawiając świadków, m. in. Piotra z Falencina i Włosta z Z. h. Prus (RTH VI nr 22); Jakub i Mścisław, bracia z Sz. (Ep. 10, 134); 1531: cz. Krystyna – 1 ćwierć folw.; cz. Stefana i s. jego Krystyna – 1 ćwierć folw.; cz. Andrzeja s. Krystyna – 1 ćwierć folw.; Piotr Orzeszek s. Krystyna – 1 ćwierć folw. (RP 41, 115).

4. 1413 Mikołaj sołtys z Sz. (Pł. nr 2133); 1425 ks. Siemowit IV nadaje Mikołajowi z Borzewa pr. chełm. na wsie Sz. i Kowale z czynszem po 12 gr pras. (PZR 2, 232v).

5. 1390 kościół par. drewniany pod wezwaniem ŚŚ. Mikołaja, Stanisława i Doroty, zbudowany przez Wojciecha Rukałę i jego braci, dziedziców z Ż., którzy na uposażenie par. przeznaczyli 3 wł.; erygowana w 1390 staraniem Jędrzeja Rukały z Ż. kanonika płoc. (Mąk. 32)3Wg T. Żebrowskiego parafia w Ż. została erygowana 30.IX.1391 (Żebr. 47); do parafii włączono następujące wsie wraz z dzies.: Bylino, Falencin, Rogowo, Piączyno, Sarzyn, obie wsie Płonki, Z. i Żochówko (OP 191, 61v-62); 1441 Mścisław pleban w Z. (Kap. P OM nr 87); 1448 Wisław nauczyciel [szkoły par.] w Z. (Ep. 5, 6v); 1502 pleban w Z. oskarżony przez Bernarda z Bylina o pobicie i znieważenie na cmentarzu w Z. (Ep. 16, 131); 1522 ksiądz Jan Sarzyński wikary w Z. (WT 6, 235v); 1598 kościół par. ŚŚ. Stanisława i Doroty (WP 5, 296).

8. XII w. (?) Cmentarzysko w obudowie kamiennej, płaskie, rzędowe, obrządku szkieletowego. Zniszczone w 100% (Rauhut 505-506).

1 „Podsędek ziemski płoc. Wojciech Rukała z Żochowa bywał też nazywany tytułem lokalnym – płoński” (WS 135).

2 Przywilej nie zawiera imion dziedziców, ponieważ dotyczy w zasadzie Jana ze Zdziaru archidiakona dobrz.

3 Wg T. Żebrowskiego parafia w Ż. została erygowana 30.IX.1391 (Żebr. 47).