BŁOCISZEWO

(1358 kop. 1605 Bloczeszewo, 1393 or. Bloczeszewo, 1398 Blocziszowo, 1399 Bloczeschowo, 1403 Bloczessewo, Bloczischow, 1406 Blodzeschewo, 1418 Bloczyszewo, 1419 Bloczysewo Media, 1427 Blazesewo, 1436 Bloczyeszewo, 1510 Bloczischewo) 8,5 km na W od Śremu.

1. 1472 n. pow. kośc. (PG 8, 161); 1408 n. par. własna → p. 5.; 1510 dek. Kościan (LBP 133).

2. 1408 drogi: do Rąbinia, do Wyrzeki; granica B. z Rąbiniem → p. 5; 1417 wzm. XVIII w. Mikołaj z B. sędzia pozn. zawiera ugody a) z Rogalińskim w sprawie rz. Warty oraz b) z kapitułą kat. pozn. w sprawie rz. Warty między Krajkowem a Świątnikami (CA XLV nr 3); 1424 gran. B. z Rąbiniem (Lub. C 38, 141v); 1515 bór w B., gran. z Rąbiniem, droga z B. [przez Rąbin?] do Turwi (Lub. C XVII 10, 11); 1558 zniszczenie kopców ściennych między rolami folw. (allodium) Kąty Piotra, Bartłomieja, Jana i Mikołaja Błociszewskich a rolami kmieci z Rąbinia aż do błota zw. Kąty (KoścZ 12, 115); 1594 obl. 1597 podział B. i Grabianowa między Wacława i Stanisława Błociszewskich, ss. Piotra; przedmiotem podziału m.in. dwór, stary gościniec, role pszeniczne „u Laszkowky przy Wilczym Krzu”, rola zw. kaczmarstwo, zarośla zw. Mieczki (Mieczky); na gran. B. z Grabianowem stawisko przy śremskiej drodze (PG 658, 391v-397).

3. Własn. szlach. 1358, 1367 śwd. Jakusz z B. (Wp. 3 nr 1381; DBL nr 93); 1393 Mirosz z B. przegrywa proces z Janem Chaławskim o Chyrzynę (Lek. 1 nr 1634).

1397-1419 Mik. Błociszewski z B. [od 1408? z → Brodnicy, 1417-18 z Krajkowa, również z Lubonia i Wronowa] (Wp. 3 nr 1985; Wp. 5 nr 32, 101, 136, 140, 186, 221, 234, 259, 282; DBL nr 135; WR 3 nr 214; KoścZ 4, 88); asesor sąd. w Kościanie i w Poznaniu (ZSW passim; KP passim; ZSK s. 233; MHP s. 319) poręczyciel i sędzia polubowny w sporach gran. bpa pozn. 1401-04 (KP nr 616, 1032, 1430, 1944), kaszt. sant. 1401-15 (GUrz. A 354), sędzia pozn. 1415-19 (CP 1, 82; GUrz. A 300; PSB 2, 136 błędne daty urzędowania i śmierci; Cieplucha 120 uważa go za 2 osoby, błędna data śmierci).

1397-99 tenże w sporze z Pakoszem z Żołędnicy o 80 (albo 88) grz. szkody wynikłej z pożaru spowodowanego przez Pakosza i jego braci; tenże z woźnym sąd. zapowiada, aby Otton Donin z Sarnowej nie dawał tych pieniędzy Pakoszowi, dopóki nie zapadnie wyrok w sprawie pożaru (Lek. 2 nr 1988, 2236, 2237, 2214, 2255, 2256, 2258, 2259; WR 3 nr 111); 1399 tenże w sporze z braćmi Pietraszem i Jakubem Gorzeckim z Górki [obecnie Miejska Górka] o dziedz. Roszkowo [k. Miejskiej Górki] (Lek. 2 nr 2302, 2342); 1400 tenże ma zapłacić Formozie z Rąbinia 100 grz. oraz 5 grz. czynszu tytułem wiana, a dopóki nie zapłaci Formoza ma trzymać dziedz. [Rąbin?, B.?] (Lek. 2 nr 2571); 1402 reg. XVIII w. tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. 2 kopy gr czynszu od sumy 25 grz. na B. (CP 14, 610); 1405 tenże wygrywa proces o cz. Rąbinia w związku z opieką nad małol. Elżbietą i Pietraszem z Rąbinia (KP nr 2385, 2389, 2417, 2420, 2421); 1407 tenże posiada → Wronowo (KoścZ 8, 272); 1408 tenże ma zastaw na 1/2? Brodnicy1Cieplucha zapewne słusznie wiąże tę sprawę ze sporem, jaki w 1395 r. wiódł Wawrz. Łódzki [z Będlewa], ojciec Mikołaja Będlewskiego, z Paszkiem Białym, chor. kal. z Brodnicy o długi żydowskie (Lek. 1 nr 2481; Cieplucha 125), z którego nie ma ustępować, dopóki nie otrzyma 79 grz.; do tychże 79 grz. zgłasza pretensje Mik. Będlewski, ponieważ jego ojcu niegdyś przysądzono tę sumę od Świętomira z Brodnicy (PZ 3, 49); 1411 Władysław Jag. zapisuje temuż Mikołajowi z B. 50 grz. na wsi Nowa Wieś in districtu [w starostwie] Oborniki (Wp. 5 nr 190); 1418 tenże Mikołaj z B. nabywa! od Agnieszki, ż. Tomisława z Turwi 25 grz., które ona otrzymała od swej siostry w wyniku podziału Krajkowa (Wp. 5 nr 287); 1419 Władysław Jag. zezwala Mościcowi ze Stęszewa kaszt. pozn. na wykupienie Nowej Wsi k. Obornik z rąk Mikołaja z B. (Rykaczewski 279); synowie zm. Mikołaja Lubońskiego z B. M.2Wiadomo, że 1/2 Lubonia było a. 1429 w posiadaniu Jana Błociszewskiego (Wp. 5 nr 495). Użycie nazwiska Luboński w odniesieniu do Mikołaja pozwala przyjąć, że była to wspólna własność obu braci. Określenie Błociszewo Media można rozumieć dwojako: jako 1/2 wsi B. lub jako dział B. położony w środku między in. działami w sporze z młynarzem z młyna wielkiego [k. Poznania?] (WR 1 nr 981); 1420 Maciej i Andrzej, ss. Mikołaja z B. (SzPozn. 22).

1399 Dzierżek Błociszewski przegrywa proces o konie z Piechnem Krakwiczem [z Karchowa] (Lek. 2 nr 2364).

1399-1401 Dobrogost Błociszewski [zapewne identyczny z Dobrogostem z Bytkowa i Lubonia] (KP 507, 510); 1399-1400 tenże w sporze z Jakubem i Pietraszem Gorzeckimi [z → Górki, obecnie Miejskiej Górki] o dziedz. Roszkowo (Lek. 2 nr 2340, 2619).

1401-28 Jan Błociszewski, brat Mikołaja (Wp. 5 nr 101; WR 1 nr 1151; WR nr 3 981, 1415, 1427; MHP s. 327); 1401 tenże nie może pozywać Hanki wd. po Domaracie [z Pierzchna] i jej dzieci o 300 grz., dopóki jej dzieci nie będą pełnoletnie (KP nr 628); 1426-28 tenże pozwany przez Jakusza i Andrzeja Bytkowskich: 1426 bo z powodu niezapłacenia jakiejś sumy uczynił powodom 50 grz. szkody, 1428 temuż wyrokiem sądu polubownego przysądzono od wspomn. powodów pewną sumę w ratach po 7 grz. (WR 3 nr 1151; ACC 11, 77); a. 1429 tenże sprzedał Mik. Grabowskiemu 1/2 wsi Luboń za 300 grz. (Wp. 5 nr 495).

1433 Jan dz. B.3Jan Błociszewski, brat Mikołaja z B. i Brodnicy żył wg Ciepluchy do 1427 r.; w naszych materiałach mamy wzmiankę o nim jeszcze z 1428 r. Jan występujący w r. 1433 może być identyczny z nim (brak wzmianki o jego śmierci), a może też być synem Mikołaja z B. i Brodnicy (wspomina o nim Cieplucha 125) → p. 5; 1437 Stanisław, Maciej i Mikołaj Błociszewscy, ss. Jana, zawierają ugodę z Mac. Szczodrowskim, s. Mikołaja z Brodnicy [i B.], w sprawie kaplicy w B. (Cieplucha 120).

1462-85 Mik. Błociszewski [s. Jana?] (PG 6, 222v; PG 9 k. 19v, 50; DBL nr 334); burgr. w Kościanie 1474-78 (GUrz. C 752); 1462-63 tegoż żona Dorota, c. zm. Dominika z Jeżewa (AE II 49; PG 7, 189); 1464 tenże kupuje od Piotra niegdyś Chaławskiego 1/4 Chaław za 160 grz. (PG 7, 193v); 1475 tenże kupuje od Abrahama Kębłowskiego Gaj [k. Śremu] za 600 grz. (PG 9, 29v); 1478 tenże kupuje od Jana Grabianowskiego cz. Grabianowa za 40 grz. (PG 9, 94); 1479 tenże zapisuje ż. Annie po 300 grz. posagu i wiana na 1/3 B. i na 2 częściach Grabianowa (PG 9, 115v); 1479 tenże z bratem Stanisławem zapisują szpitalowi Ś. Barbary w Chwaliszewie [k. Poznania] 1 kopę gr czynszu z pr. wykupu za 15 grz. na swej cz. B. (CP 440, 4v; CP 439, 2).

1464-85 Stan. Błociszewski, brat Mikołaja [s. Jana?] (KoścZ 14, 138; PG 6, 222v; CP 444 k. 16v, 65; DBL nr 334); 1470 tenże kupuje od Mik. niegdyś Ostrowskiego 1/3 jego ojcowizny w Lubiatowie za 100 grz. (PG 8, 69v); 1472 tenże sprzedaje z pr. odkupu bratu Mikołajowi folw. w B. za 100 grz. (PG 8, 161); tenże kupuje za 100 grz. od Małgorzaty, wd. po Jakubie Lubiatowskim, jej oprawę posagu i wiana na Lubiatowie i 1/4 Mączlina (PG 8, 161).

1476 Barbara c. zm. Mac. Rogaczewskiego, ż. Piotra Błociszewskiego [s. Stanisława] kupuje od stryja Tomasza Rogaczewskiego, pleb. w Jaraczewie, Rogaczewo Wielkie za 500 grz. (PG 9, 65v); 1485 Mikołaj Błociszewski oraz jego bratankowie Jan, Piotr i Mikołaj Błociszewscy, ss. Stanisława i Apolonii Lubiatowskiej w B. (Cieplucha 121); 1491 Jan pleb. w Lubinie i Piotr, bracia niedz. z B. zapisują czynsz roczny 5 zł węg. z pr. odkupu za 60 zł węg. Piotrowi Płachcie altarzyście w kolegiacie Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu na 1/2 B., 1/2 Lubiatowa i 1/2 Mączlina (PG 10, 135); 1496 ciż z matką Apolonią posiadają 1/2 Lubiatowa (PG 7, 101 zapiska nie dokończona); tenże Piotr zapisuje Małgorzacie c. zm. Winc. Strzępińskiego, żonie swego syna Jana po 100 zł węg. posagu i wiana na 1/2 wsi Gaj (PG 7, 126v); taż Małgorzata rozporządza 1/3 swego posagu zapisaną na wsi Gołębin (PG 7, 121 v zapiska nie dokończona); 1497 Jan Olbracht nadaje Piotrowi Górskiemu star. wsch. prawo do różnych dóbr w Wielkopolsce m.in.: części B. nal. do Błociszewskich: Jana pleb. w Lubinie i jego brata [recte bratanka?] Jana, 1/3 Gołębina, na którym ma oprawę żona tegoż Jana, oraz dobra Piotra zw. Rogaczewskim (MS 2 nr 925); tenże nadaje Janowi Gwiazdowskiemu pisarzowi król. prawo do różnych dóbr m.in. do 1/2 B. i 1/2 Mączlina Jana i Piotra Błociszewskich oraz do oprawy ich matki [z powodu niedopełnienia przez nich obowiązku posp. ruszenia] (MS 2 nr 867); 1501 Jan pleb. w Lubiniu4Tenże Jan występuje jeszcze w l. 1505-07 jako posiadacz 1/2 sołectwa w Malechowie k. Śremu i w r. 1514 jako świadek (PG 13 k. 54, 132v; MHP nr 252) i Piotr Błociszewscy sprzedają 1/2 B. braciom Jakubowi i Mikołajowi Błociszewskim, ss. Mikołaja (Cieplucha 121); ok. 1501 Jakub i Mikołaj Błociszewscy sprzedają Mik. Orzelskiemu spuściznę po swej matce w Dąbrowie, Komorowie i Żużołach w pow. kcyn. (Cieplucha 121); 1510 czynsz dla altarii NMP i Ś. Jakuba Mniejszego w koleg. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu ciąży m.in. na 1/2 B. (LBP 184); 1520-50 Stan. Błociszewski, s. Jakuba, dz. B. (Cieplucha 121).

1436-1513 kmiecie w B.: 1436 Maciej i Paweł, ss. Małgorzaty, wnukowie Świętosława, kmiecia z B. (DBL nr 175), 1479 Mik. Dolei i Mac. Swatek, s. Mikołaja, zobowiązują się w imieniu kmieci z B. do płacenia czynszu dla szpitala w Chwaliszewie (CP 440, 4v); 1513 prac. Jan Gołąb w sporze z Maciejem sołtysem z Górki o należne mu pieniądze i spadek po zm. ciotce Katarzynie (ACC 89, 135).

1530 pobór od 5 ł. i karczmy (ASK I 3, 120); 1563 pobór z cz. Piotra, Bartłomieja, Mikołaja Błociszewskich od 7 ł. i karczmy, z cz. Anny Błociszewskiej z 8 1/2 ł. i karczmy (ASK I 4, 141v); 1581 pobór od 16 ł., 4 zagr., 9 komorników, 3 rzem. i roli karczmarskiej (ŹD 59; ASK I 6, 476).

5. 1408 Wojciech bp pozn. na prośbę braci Jana z B. i Mikołaja kaszt. sant. z Brodnicy eryguje [w regeście: wznosi!] kościół par. w B., do par. włącza wsie B., Gaj, Wronowo i Krzyżanowo5Wg Nowackiego wsie B. i Gaj wyjęto z par. Rąbin. Cytowany pod tą informacją materiał źródłowy nie potwierdza jej bezpośrednio, jednakże fakt, że B. płaciło nadal dzies. do Rąbinia i że w tej sprawie były liczne spory między plebanami B. i Rąbinia (r. 1420, 1421, 1574), pozwala uznać tę hipotezę za słuszną w odniesieniu do B. O przynależności par. Gaju przed 1408 r. brak wiadomości. Krzyżanowo natomiast należało zapewne przed r. 1408 do par. Brodnica (por. r. 1446), zatwierdza uposażenie kościoła: 1 ł. dla plebana, 1 ł. dla kleryka, rola z łąką wzdłuż drogi z B. do Rąbinia, zarośla po prawej stronie drogi z B. do Wyrzeki aż do granic Rąbinia oraz czynsze: 2 grz. z B., 1 grz. z Wronowa, 1 grz. z części Dobrogosta w Bytkowie; pleban ma pr. pasać wieprze na żołędziach (Wp. 5 nr 132).

1408-46 plebani w B.: 1408-10 Piotr, 1419-21 Maciej, 1428 Jan Bytkowski, 1446 Marcin (Now. 2, 428).

1410 Piotr pleban w B. upomina się u Jana dz. B. o czynsze należne jego kościołowi w myśl przywileju [z 1408 r.?] (ACC 2, 158v); 1433 Jan dz. B. odstępuje Maciejowi ze Szczodrowa 1/2 praw kolatorskich w B. (ACC 21, 35v; BJ 8057 IV, 190); 1437 kaplica w B. → p. 3; 1446 bp pozn. przysądził Krzyżanowo do par. B. wbrew roszczeniom Andrzeja z Polanowa pleb. w Brodnicy (AE I, 141v); 1510 par. B. [formularz nie wypełniony]; kmiecie z B. płacą wiard. dzies. plebanowi w Rąbiniu (LBP s. 125, 133); 1610 kościół drewn. Ś. Michała Archanioła (AV 4, 83v).

6. 1470 Marcin z B. mieszcz. w Śremie, fundator altarii w Osiecznej (Now. 1, 391); Jan s. Stanisława z B. student w Krakowie (AS 1, 202).

7. 1452 (AR 1 nr 519); 1564 (IBP 305).

1 Cieplucha zapewne słusznie wiąże tę sprawę ze sporem, jaki w 1395 r. wiódł Wawrz. Łódzki [z Będlewa], ojciec Mikołaja Będlewskiego, z Paszkiem Białym, chor. kal. z Brodnicy o długi żydowskie (Lek. 1 nr 2481; Cieplucha 125).

2 Wiadomo, że 1/2 Lubonia było a. 1429 w posiadaniu Jana Błociszewskiego (Wp. 5 nr 495). Użycie nazwiska Luboński w odniesieniu do Mikołaja pozwala przyjąć, że była to wspólna własność obu braci. Określenie Błociszewo Media można rozumieć dwojako: jako 1/2 wsi B. lub jako dział B. położony w środku między in. działami.

3 Jan Błociszewski, brat Mikołaja z B. i Brodnicy żył wg Ciepluchy do 1427 r.; w naszych materiałach mamy wzmiankę o nim jeszcze z 1428 r. Jan występujący w r. 1433 może być identyczny z nim (brak wzmianki o jego śmierci), a może też być synem Mikołaja z B. i Brodnicy (wspomina o nim Cieplucha 125).

4 Tenże Jan występuje jeszcze w l. 1505-07 jako posiadacz 1/2 sołectwa w Malechowie k. Śremu i w r. 1514 jako świadek (PG 13 k. 54, 132v; MHP nr 252).

5 Wg Nowackiego wsie B. i Gaj wyjęto z par. Rąbin. Cytowany pod tą informacją materiał źródłowy nie potwierdza jej bezpośrednio, jednakże fakt, że B. płaciło nadal dzies. do Rąbinia i że w tej sprawie były liczne spory między plebanami B. i Rąbinia (r. 1420, 1421, 1574), pozwala uznać tę hipotezę za słuszną w odniesieniu do B. O przynależności par. Gaju przed 1408 r. brak wiadomości. Krzyżanowo natomiast należało zapewne przed r. 1408 do par. Brodnica (por. r. 1446).