(1222 Ruth?, 1251 Rude, Ruden, Rawden, 1570 Ruda) 11 km na SW od Grudziądza.

1. 1222 niegdyś gród, władztwo chełm.? (PrU 1/1 nr 41); 1336 wieś, komt. grudz. (PrU 3/1, nr 75); 1570 pow. chełm., stwo grudz., par. Sarnowo (Bi. 34, 82; Lustr. 81).

2. 1251 wieś B. graniczy z posiadłościami m. Chełmna (PrU 1/1, nr 252); 1565 wieś R. 1 1/2 mili od zamku, na gościńcu tor., na gruncie w poł. piaszczystym, w poł. leśnym, graniczy z wsią bpa chełm. Winich¹Wg wydawcy Szynych, jednakże między Szynychem i Rudą znajduje się Sztynwag, który zarówno jak i Szynych jest własn. m. Chełmna; wzmianka o wsi bpa odnosi się prawdop. do Sztynwagu, z Białym Dworem i Wałdowem (Lustr. 122).

3. 1222 Konrad maz. nadaje R. bpowi Chrystianowi? (PrU 1/1, nr 41); 1336 komtur grudz. Sieghard z Schwarzburga nadaje mł. w R., niegdyś własn. mieszcz. grudz. Konrada de Paczkow, później Piotra in Acie, wdowie po Piotrze za opłatą 12 grz. należną jeszcze od Piotra oraz za czynsz roczny 4 grz. i 15 kur; przy młynie zagroda (PrU 3/1, nr 75); 1438 własn. Zak., komt. grudz., 27 1/2 ł. chł. os., czynsz po 15, 16 lub 14 szk. i 4 kury z łanu, 1 ł. wolny sołt., karczmarz płaci czynszu 4 grz., młynarz 4 grz. i 15 kur, wspólnota wsi 1 1/2 grz. za łąki, 1 zagr. 4 szk. i 4 kury (GZ 98); 1499 Tomasz i Stanisław karczmarze śwd. (Fr. 1, 293); 1565 własn. król., stwa grudz., 33 1/2 ł., w tym 3 1/2 ł. sołt., 8 ł. opust., 22 ł. chł., na których 8 chłopów, karczmarz 1, zagr. 1, mł. o 1 kole na „zdrojowiskach” (Lustr. 122-3); 1570 własn. król., 26 ł., karczma, wyszynk gorzałki, 8 zagr., mł. o 1 kole, 3 rzem., 1 komornica, 1 luźny (ŹD 19).

6. 1411-22 szkody woj. obliczone na 450 grz., obniżone przez Zak. na 200 grz. (Fr. 1, 293).