BOREK

(1394 or. Boreg, Borek, 1416 Borcowo, 1426 Borkowo), obecnie Boreczek, 6,5 km na NW od Śremu.

1. 1462 n. pow. kośc. (PG 6, 147v); 1466 n. par. Brodnica (AC 2 nr 1417).

3. Własn. szlach. 1393-94 Agnieszka Borkowska [z B.] (Lek. 2 nr 1627): 1393 w sporze z Janem pleb. z Solca [k. Książa, pow. pyzdr.] (Lek. 2 nr 1478); 1394 Dominik z B. oskarżony przez Stanisławę wd. po włodarzu z Góry [k. Śremu] o zabójstwo jej męża; tenże w sporze z prep. z Głuszyny (Lek. 2 nr 1571, 1641); 1403-11 Tomisław Borkowski zw. Kapusta, z B. i Kokoszek [k. Krobi] (WR 3 nr 200; KObceRyc. 45; Cieplucha 207), [ten sam → Kokoszki r. 1413 n. i jego ż. Kat. Kapuścina, 1425 ten sam? → Zgirzyce r. 1428 n.]; 1403 Katarzyna Zgirzyna [ż. Zgirzy ze Zgirzyc, wieś nie istn. k. Śremu] z B. w sporze z Tomkiem z Gadek (KR 4, 43).

1415-27 Wojc. Borkowski z B. (WR 2 nr 687, 1270; WR 3 nr 566, 606, 619, 680, 681, 867, 869, 885: K 2, 40): 1424 tenże w sporze z Dochną Przylepską [z Przylepek] o zajęte przez niego jej 304 owiec (WR 3 nr 1041), 1425 w sporze z Katarzyną Kokoszyńską [z Kokoszek jw., ż. → Tomisława z B.?] o 40 grz. posagu po swojej żonie (WR 3 nr 1260); 1432 Kat. Zgirzyna z B. [ż. → Tomisława z B.? → też Zgirzyce 1433] (K 2, 39).

1435-59 Marcin, Marcisz Zgirza z Zgirzyc i z B. [ten sam → Zgirzyce 1427 n.] (K 4, 42, 43; K 2, 39): 1440 tenże spłaca braci Mik. i Tomka, niegdyś z B. (KR 4, 43), 1450 tegoż przezyski w Kokorzynie, posiadane u Unisława, Jakuba, Piotra i Jana, braci z tejże wsi, spłaca nabywca Kokorzyna, Sędziwój z Rąbinia (Cieplucha 188).

a. 1447 Tomek [brat Marcina jw.?], niegdyś z B., dz. → w Starołęce Wielkiej [tamże już w 1433-34 Tomasz s. Mikołaja, dz. z Gądek] (KR 4, 43; K 2, 40; Cieplucha 207).

1462-81 Tomasz, Tomisław Borkowski z B. (KsLub. nr 4470; DBL nr 289); 1462 tenże zapisuje ż. Kat. na 1/2 wsi B. po 75 grz. posagu i wiana (PG 6, 147v), 1464 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu duchownemu Marcinowi zw. Słaby z Gostynia 3 grz. rocznego czynszu z B. od kmieci tamże za 36 grz. (Zbiór akt kl. XII 3), 1481 → p. 5.

1469-1505 Andrzej Borkowski z B. (CP 440, 3 i 444, 65): 1487 tenże sprzedaje Janowi Morawskiemu całą cz. dziedz. w B. za 30 grz. (PG 10, 67), 1493 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Małg., ż. Wojc. Węgierskiego [z Węgierek, pow. pyzdr.], swojej siostrze rodz., 1/2 B. za 30 grz. (PG 11, 3), 1505 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Wojc. niegdyś Węgierskiemu, całą wieś dziedz. B. za 200 grz. (PG 13, 27).

1495 Małg., ż. Wojc. Węgierskiego sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Tarnowskiemu [z Tarnowy k. Rakoniewic] 1/2 wsi B. za 18 grz. (PG 7, 63); 1505 Wojc. Borkowski sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Przylepskiemu [z Przylepek] 1/2 wsi B. wraz z 1/2 folw. tamże za 15 grz. (PG 13, 30).

1525 wieś opust. B. w posiadaniu (possessor) szl. Brzoskiego. Jest w niej dwór dziedzica dobrze zbudowany i folw. liczący 6 półł. Role w tej wsi są dość żyzne, tylko niektóre wymagają karczunku. Jest tu tylko 2 kmieci os. na 2 półł., mają wolniznę, trzeci kmieć jeszcze nie uprawia roli, nadto 2 zagr.; 5 półł. kmiecych opust, nie uprawia się, obecny dz. chce mieć w ich miejsce duży folw. W czasach dawnego dz. Borkowskiego role kmiece nieuprawiane sprzedawano kmieciom z Manieczek i Szymanowa (CP 111, 62).

1581 pobór w B. z 2 ł. i 2 zagr. (ŹD 60).

5. 1466 Andrzej bp pozn. nadaje łaźni kap. pozn. w m. Ostrowie [k. Poznania] dzies. snop. z wsi B., należącą do stołu bpiego, dla uczc. Kat. Hanczlewej, łaziebniczki tejże łaźni, aby mogli z niej korzystać bezpłatnie 2 razy w tygodniu ubodzy i scholarzy (CP 3 nr 2, 2; AC 2 nr 1417 wzm. w dok. z 1481); 1470 kap. pozn. przeznacza dzies. snop. z wsi B. na bezpłatne korzystanie z łaźni kapituły, nowo wybudowanej na rz. Cybinie, przez ubogich scholarów Środki i sług szpitala Ś. Barbary (CP 3 nr 29); 1481 oficjał pozn. na podstawie dok. bpa Andrzeja z 1466 r. oraz zeznań Pawła łaziebnika z łaźni kap. pozn. w m. Ostrowie [k. Poznania], dz. Tomisława z B. i jego kmieci tamże, przeznacza całą dzies. snop. z ról uprawianych przez kmieci w B. dla tegoż Pawła. Za dzies. nie oddaną w ubiegłym roku każdy z kmieci uprawiający rolę w B. ma zapłacić po 10 gr lub dostarczyć łaźni drewno, spławiając je wodą. Dz. w B., Tomisław ręczy za wykonanie umowy (AC 2 nr 1417)1Kozierowski podaje mylną informację, że w 1481 B. należał do bpa pozn. (KR 4, 43). Również Cieplucha 207, podaje nieściśle, że cytowany dok. dotyczy ugody Tomisława z B. z łaziebnikiem Pawłem (KR 4, 43).

1525 wikary z Brodnicy zeznaje że pleb. tamże nie pobiera mesznego od 2 kmieci os. w B., ani z ról opust., ponieważ dz. w B. dał tym kmieciom wolniznę, a ról opust, nie uprawia się. Z ról uprawianych dzies. snop. należy do kap. pozn. Pleban w Brodnicy pobiera dzies. snop. z 6 ł. folw. w B. (CP 111, 62).

1 Kozierowski podaje mylną informację, że w 1481 B. należał do bpa pozn. (KR 4, 43). Również Cieplucha 207, podaje nieściśle, że cytowany dok. dotyczy ugody Tomisława z B. z łaziebnikiem Pawłem (KR 4, 43).