BRATOSTOWO

(1209 or. Bratostovo, Bratostouo) prawdop. cz. obecnej wsi Łęg k. Śremu lub odrębna nie istniejąca osada w sąsiedztwie wsi Łęg i Pysząca, na SE od Śremu.

1. [Pow. kośc.]

3. Własn. kl. cyst. w Trzebnicy. 1209 Władysław Od. ks. kal., nadaje w dziedz. posiadanie kościołowi Ś. Bartłomieja [kl. cyst.] w Trzebnicy wsie Pyszyno [→ Pysząca] i B. wraz z ich dziedzicami, 2 synami Pyszy (Pische): Siestrzemiłem (Sestrenul, Sestremil) i Kwiatkiem (Cvatek, Quatek) oraz 2 synami Lutwina (Lutuyonis): Mikołajem i Pantynem oraz ich sługą (vitricus) Jakubem, aby byli rybakami kościoła, ponadto wodę z bobrami, od grodu [w Śremie] powyżej [tej] wody aż do rz. → Syrcha [do miejsca], gdzie uchodzi ona do wielkiej wody [rz. Warty?] (Wp. 1 nr 64; KDŚ 2 nr 132 korekta wydawców daty 1209 na 1208 według stylu „a nativitate”); 1252 or. książęta Przemysł [I] i Bolesław [Pob.] oświadczają, że ojciec ich Władysław posiadał niegdyś k. Śremu pewien źreb zw. → Łęg [wieś k. Śremu] położony nad rz. Wartą, w którym od dawna byli dwaj kmiecie książęcy, łowcy bobrów, jeden zw. Pyszka (Pista!), drugi Lutwin (Lutuin). Po śmierci ich oraz ich dziedziców, ks. Władysław nadał kl. w Trzebnicy wspomn. źreb z wszystkimi użytkami: bobrami, jeziorami i rybami w wieczyste posiadanie. Gdy kl. trzebnicki posiadał wspomn. źreb już od wielu lat [zarządzany] przez pewnego konwersa o imieniu Bratosz, a ks. Władysław zmarł, komes Jan, brat Tomasza, który dzierżył wtedy gród kasztelański (castellatura) w Śremie, wypędził wspomn. konwersa z jego źrebia; po pewnym czasie Blizbor s. Piotra, sądząc, że źreb ten jest wolny, zajął go bezprawnie. Ponieważ wspomn. źreb nadany został wcześniej mniszkom kl. trzebnickiego przez ks. Władysława, książęta Przemysł [I] i Bolesław [Pob.] zatwierdzają na wieczność to nadanie (Wp. 1 nr 308).

Uwaga: Identyfikacja wydawcy Wp. 1, s. 63 i Wp. 3, s. 774 Pyszyna i B. z Pyszczynem i Braciszewem k. Gniezna, a następnie z nie istniejącymi osadami k. Kalisza, a także wydawców KDŚ 2, z hipotetycznymi osadami Pyszczyn i Bratoszewo k. Kalisza, są całkowicie chybione, przeoczyli oni bowiem dok. z 1252 wskazujący wyraźnie okolicę, w której leżało B. Jednak treść dok. z 1252 r. w zestawieniu z dok. z 1209 nie upoważnia do pełnej identyfikacji źrebia o nazwie Łęg, a także późniejszej (i obecnej) wsi Łęg z osadą B. (zapewne również źrebiem, osadą jednodworczą). Nazwa B., wymieniona w 1209, pochodząca od imienia konwersa Bratosza przemawia za tym, że objął on z ramienia kl. trzebnickiego (wraz z żyjącymi jeszcze synami Pyszy i Lutwina) najpierw osadę B. Natomiast z relacji w dok. z 1252 r. zdaje się wynikać, że wspomn. Bratosz przejął Łęg jako następną z kolei (a więc inną) osadę, dopiero po śmierci nie tylko Pyszy i Lutwina, lecz także ich dziedziców, tj. ich synów wymienionych w 1209.