BROCZ

(1361 kop. Brucen, Gruczen!, koniec XV w. Brotzen, 1552 or. Brocz, 1553 Brodz, 1554 Broczsch, 1563 Brotsch, 1564 Broitz, 1564/65 Brodcz, 1944 Brotzen), obecnie Broczyno, 6 km na NE od Czaplinka.

1. 1552 n. pow. wał. (ASK I 5, 150).

2. 1361 [z opisu dóbr Machliny wynika, że zachodnią granicę B. stanowią:] bagna Białe Błota, wzgórze Langhebreth, [północną granicę] błota przyległe do jez. Czarne, a [wschodnią granicę] począwszy od jez. Czarne odcinek rz. Dobrzycy; → p. 3; 1251 [fals. ok. 1500] granica Wielkopolski z Nową Marchią przechodzi przez zbieg dróg z Falkenburga [obecnie Złocieniec] i Phirchow [obecnie Wierzchowo] do B.; droga z B. do Lędyczka przecina rz. Dobrzycę (PU 1 nr 544; Wp. 1 nr 297); 1564 wspomn. granica u zbiegu opisanych wyżej dróg przechodzi przez narożnik osad Pławno [w Nowej Marchii] oraz Czaplinek i B. w Polsce, a następnie kolejno wzdłuż granicy B. i Pławna pozostawiając jez. zw. Andreasse Sehe (→ Andree lacus) po stronie lewej [sic!] na gruncie wsi Pławno, koło jez. Psie Głowy i Trzcianne Błoto do drogi idącej do Machlin; tu znajduje się narożnik Pławna i Studnickiej Puszczy (Studenitzische Heide) [w Nowej Marchii] oraz wsi B. i Machliny w Polsce (Wrede 113-114).

3. Własn. joan., potem szlach. 1361 Herman de Werborge (Werberge) preceptor gen. joan. nadaje braciom Hermanowi i Henrykowi de Banczen i Ludekinowi de Golcze gród i wieś → Machliny z wsiami Miłkowo i B., → p. 2 (Wp. 3 nr 1458; reg. MS 3 suppl. nr 33); 1552 Golczowie płacą pobór od 14 kmieci, 2 sołtysów, z których każdy ma 1 ł., 2 karczmarzy (ASK I 5, 150); 1553 mieszkańcy B. co roku sieką trawę w miejscu zw. Dobrzicz1Zapewne na tej podstawie Schultz błędnie informował, że B. należało do stwa Drahim (Schultz 45) i zwożą siano do zamku w Drahimiu [obecnie Stare Drawsko] (LWK 1, 187); 1554 Cecylia Golczewna, c. Henryka Golcza, ż. sławetnego (famatus) Szymona Withlyff, dopomina się u swych braci Jana i Sebalda (Sibolt, Zybult, Zybolt) Golczów o posag zapisany na wsiach Rzepowo Heinrichsdorf [obecnie Siemczyno], Klausdorp [obecnie Kłębowiec], Worowo Nowe i Plumward [obecnie Piaseczno] (WG 1, 5v); Henryk Golcz zapisuje ż. Elżbiecie, c. Antoniego Czucznow?, po 500 fl. posagu i wiana na 1/2 dóbr we wsiach B., Klausdorp, Machliny, Heinrichsdorf i Rzepowo (WG 1, 180); Konrad Golcz zapisuje ż. Agnieszce Klysczewnie, c. Schire Kliszcz [Kleist], 400 grz. posagu i 40 grz. wiana na połowach wsi: B., Klausdorp, Plumward, Rzepowo, Lubno i Machliny oraz na całym dworze i folw. w B. (WG 1, 11v); 1554-64 Elżbieta wd. po Henryku Golczu z ss. Janem i Sebaldem z B. w sporach z Agnieszką, żoną, potem wd. po Kunie (Konradzie) Golczu, od 1559 r. żoną Stanisława Biegańskiego, i jej s. Janem Golczem z B. (WG 1, passim); 1563 Stan. Biegański płaci pobór od 7 półł. i karczmy, a Elżbieta Golczewa od 10 półł. i karczmy (ASK I 5, 201v); 1564 Golczowie ze Starego! [recte Nowego?] Worowa, Rzepowa i B. posiadają jako lenno 1/3 wsi Stare Kaleńsko w Nowej Marchii [5,5 km na SW od Czaplinka] (Wrede 112); Sebald Gołcz płaci pobór od 6 ł., karczmy, sołtysa na 1/2 ł., 4 zagr., a Jan Golcz zalega z poborem z 9 śl. (ASK I 5 k. 761, 764v); 1579 Sebald Golcz płaci pobór od 7 pół śl., 6 zagr., karczmarza, sołtysa na 1/4 ł. i komornika, a Jan Golcz od 7 półśl. os., 2 półśl. pustych, 7 zagr., 1 zagr. opust., kowala, 3 podsadków oraz od wyszynku 48 beczek [gorzałki?], piwa? (ASK I 3 k. 687, 690, 691; ŹD s. 104, 106).

7. 1564/65 (LWK 1, 184).

Uwaga: Nie zachowały się żadne źródła świadczące o katolickiej przynależności parafialnej B. Nawet w wizytacjach z XVII w. nie wymieniono jej w żadnej z istniejących wówczas w okolicy parafii.

1 Zapewne na tej podstawie Schultz błędnie informował, że B. należało do stwa Drahim (Schultz 45).