(1387 or. Brzosa, 1398 Brzoza, 1414 Brzosza, 1420 Brzesze, 1423 Brzeza, 1429 Brosza, 1469 Brzossza) 5,5 km na NE od Buku.

1. 1445 n. pow. pozn. (PG 2, 83); 1508 n. par. Nieproszewo (ASK I 3, 12v).

2. 1410 jezioro → p. 3; ok. 1580 las → p. 5.

3. Własn. szlach. Z B.: 1387 Piotr zw. Róża i Mikołaj Kothno, kmiecie (WR 1 nr 31); 1402, 1403, 1405 Wincenty krewny [stryj?] Wacława, Jana i Gardzinki, syn pani Brzoskiej (KP nr 826, 1231, 2117; KR 8, 28); 1402-1403 Wacław brat Jana i Gardzinki (KP nr 826, 1231; KR 8, 28); 1402-10 Jan brat Wacława i Gardzinki (KP nr 826, 1231; KR 8, 28; WR 1 nr 797); 1402-29 Mik. Gardzina, Gardzinka, brat Wacława i Jana (KP nr 826, 1231; KR 8, 28; KR 5, 9; K 2, 57; WR 1 nr 854, 884, 1125, 1169, 1525; WR 3 nr 1240; MHP s. 322; AC 2 nr 1846); 1404-05 pani Brzoska Gardzinczyna, matka Wincentego (KP nr 2030, 2100, 2117); 1434-50, 2. poł. XV w. Wawrz. Gardzina Brzoski, s. Gardziny, brat Jana i Wojciecha, burgr. kcyn. 1435, uważany błędnie za tenut. → Budzynia i in. wsi. 2 poł. XV w. Wawrz. niegdyś Brzoski z Laskownicy Małej [pow. kcyn.], mąż Anny Laskownickiej (WR 1 nr 1438; BR 628 nr 98, 99; KR 8, 28; PG 1, 109v; PG 2, 83; PG 4, 88); 1443 szl. Dawid (PZ 14, 229); 1448, 1467 Winc Proces Brzoski (KR 8, 28; AR 1 nr 1087); 2 poł. XV w. Andrzej Brzoski, brat Winc. Procesa (KR 8, 28).

1397-98 Mścigniew z ż. Wincencją z Brodziszewa zapowiadają Grodziszczko z pożytkami i drogami pani Brzeskiej oraz mieszkańcom wsi B. (Lek. 1 nr 2379, 2742); 1402-03 Winc. Kotka w sporze z Wacławem, Janem i Gardzinką z B., swymi krewnymi (filiastri) o połowy wsi, dworu i folwarku w B. (KP nr 826, 1231); 1410 Piotrek i Jakusz z Radwankowa, Jan Brzoski i Wyszek z Nieproszewa i Mik. Odoj z Więckowic toczą spór o ryby z jeziora (WR 1 nr 797); 1412 Pakosz Łaskawski i Gardzina z B. dochodzą swych praw do Biezdrowska (KR 5, 9); 1412 Gardzinka z B. ma złożyć przysięgę, jaką sumę ma na 1/2 B. (WR 1 nr 884); 1422-24 Mirosław kan. [pozn. jako posiadacz wsi kap. pozn. Lisówki] w sporze z Gardziną z B. dowodzi, że jego ludzie nie pogłębili rowu w Cieślach i że nie spuścił wody z jeziora [Nieproszewo] pana Gardziny; rowem tym płynie woda do młyna w Lisówkach (WR 1 nr 1125, 1169; AC 2 nr 1846); 1423 Gardzina z B. toczy spór z Piotrem z Radwankowa o część Nieproszewa (KR 8, 28); 1435 Wawrzyniec, Jan i Wojciech bracia niedz., ss. zm. Gardziny z B. sprzedają Trojanowi z Łekna [pow. kcyn.] sędziemu kal. swe części po matce i babce w Chodzieży i Czeszewie [k. Chodzieży] za 50 grz. (PG 1, 109v); 1441/1442 Gardzinowie Niepruszewscy h. Łodzia z Nieproszewa i B. (Now. 2, 370); 1447 Wawrzyniec, Jan i Wojciech bracia niedz. zapisują księdzu Michałowi z Kuczkowa altaryście kat. pozn. 3 grz. czynszu rocznego od sumy 36 grz. na B. i Nieproszewie (PG 2, 83); 1445 Dobrogost z Szamotuł dopuszcza Jana i Wawrzyńca dziedziców z B. do 1/4 pr. patronatu kościoła par. w Nieproszewie (AE I 100v); 1450 Jan z B. pleban w Chojnicy odstępuje braciom Wojciechowi i Wawrzyńcowi części po ojcu i matce w B. i Nieproszewie (PG 4, 88); 2. poł. XV w. Wawrzyniec Gardzina niegdyś Brzoski z Laskownicy Małej [pow. kcyn.] kwituje Andrzeja Brzoskiego, brata Winc. Procesa Brzoskiego (KR 8, 28); 1457-73 Wawrz. Gardzina z Laskownicy [pow. kcyn.] z B., burgr. kcyn. (GUrz. C 293); 1459 Wojc. Gardzina z B., Nieproszewa i Chojnicy (K 2, 57; K 5, 5;K 8, 28; PZ 17, 222v); 1465 Winc. Proces z B., 1468 podsędek [?], 1470 wicesędzia w Poznaniu, 1471 wspomn. jako zm. (KR 8, 28; GUrz. C 998; AR 1 nr 1141); 1469 Andrzej z B. altarysta in Summo Poznaniensi sprzedaje bratu Winc. Brzoskiemu 1/3 B. i 1/9 Nieproszewa za 500 grz. (PG 8 k. 38, 23-24); 1469 Winc. Brzoski sprzedaje Wojciechowi z wsi Sędzino 6 grz. czynszu rocznego na wsi B. i na cz. wsi Nieproszewo za 72 grz. z prawem wykupu (PG 8, 23); 1469 Wojc. Gardzina niegdyś Brzoski sprzedaje Wincentemu, Andrzejowi i Janowi braciom niedz. z B. za 450 grz. z pr. wykupu 1/2 B. i cz. Nieproszewa; następnie sprzedaje im za 1400 grz. całą wieś B. i tę część, która mu przypada po śmierci Katarzyny, córkl. zm. Wojc. Brzoskiego, swej bratanicy (nepos) oraz trzecią część, którą ma w Nieproszewie po śmierci Katarzyny (PG 8 k. 9v, 18v); 1470 Anna Laskownicka z M. Laskownicy [pow. kcyn.], ż. Wawrz. Gardziny toczy proces z Winc. Brzoskim (KR 8, 28); 1472 bracia Andrzej i Jan z B. (KR 8, 28); 1473 Wawrz. Gardzina niegdyś z B. i Nieproszewa nazwany bratem herbowym i krewnym wdy Łukasza z Górki (KR 8, 28); 1487 Andrzej Brzoski stryj Małgorzaty c. zm. Mac. Nosalewskiego (PG 10, 82v); 1488 Jan, Jakub, Maciej i Mikołaj bracia niedz. z wsi Sędzino sprzedają za 72 grz. Piotrowi Trzcieńskiemu [z Trzcianki par. Brody] 6 grz. czynszu rocznego na wsiach B. i Nieproszewo, zakupionych za 72 grz. od Winc. Brzoskiego z prawem wykupu (PG 10, 91v); 1489 Andrzej Brzoski sprzedaje B. i 1/3 Nieproszewa za 1000 grz. Urielowi bpowi pozn. i Łukaszowi Górce jego bratankowi niedz. (PG 10, 114v); 1489 Uriel bp pozn. w imieniu własnym oraz jako opiekun bratanka Łukasza Górki daje Andrzejowi Brzeskiemu 1/6 wsi Radwaniec w pow. kon. i 600 grz. w zamian za B. i 1/3 Nieproszewa (PG 10, 115); 1493 Andrzej Brzoski wuj Jana, Wojciecha, Tomasza i Wincentego braci z Bojanic (PG 10, 188v); 1494 Uriel bp pozn. nabywa na osobistą własność B. i Nieproszewo (Now. 2, 87); 1499 B. w wykazie zaległości podatkowych (PG 62, 41); 1508 wiard. wojenne (ASK I 3, 12v); 1510 wieś Łukasza Górki: 18 ł., folwark (LBP 97); 1512 Zygmunt St. pozwala, aby Łukasz Górka kaszt. pozn. i star. wlkp. zapisał w dożywocie ż. Katarzynie z Szamotuł swe dobra dziedz., między in. Dupiewo, Dupiewiec, B. i Nieproszewo (MS 4/2 nr 21 009); 1513 Andrzej i Marcin Chmielowie z B., Wojc. Chmiel z Buku i Agnieszka z Zegowa patronami altarii Ś. Mikołaja, Grzegorza, Agnieszki, Barbary i Praksedy w kat. pozn. (Now. 1, 271); 1563 pobór: 9 ł., karczma, 1 zagr. (ASK I 5, 227v); 1577 wieś kaszt. pozn. (ASK I 5, 694); 1580 pobór z wsi kaszt. pozn.: 7 1/2 ł., 2 zagr., 1 komor., 60 owiec, 1 pasterz, karczma na 1/4 ł., colonus od 1 pługa (ŹD 22; ASK I 6, 120).

5. 1510 dzies. z folwarku dla plebana (LBP 97); ok. 1580 Łukasz Górka wda łęczycki nadaje plebanii w Nieproszewie między in. wolny wrąb w lesie brzoskim (SzPozn. 246).

6. 1443 kmiotka Tomina z B. nagania szlachectwo Przecława niegdyś Lubiekowskiego (Koz. Nieznane nr 27); 1475 Andrzej Brzoski zrzeka się altarii w kat. pozn. (Now. 1, 422).

7. 1415 (PZ 4, 105).

8. Grodzisko → Grodziszczko k. Buku.