(1386 or. Chleviska, 1397 Chleuiski, 1423 Chelwyska, 1466 Chelmsko!, 1510 Chlyewiska, Clevyska, 1563 Chlewiszka) 10 km na S od Szamotuł.

1. 1445 n. par. pozn. (PG 2, 99); 1508, 1510 par. Kaźmierz (ASK I 3, 9; LBP 86).

2. 1500 z wizytacji Kokoszczyna wsi kap. pozn.: do Ch. i Napachania wsi panów z Szamotuł przylega Kokoszczyn, a jego graniczne role i łąki są zagarnięte przez ludzi z tych wsi (CP 111, 18); 1531 z wizytacji Kokoszczyna: Ch. graniczą z Kokoszczynem, a ludzie z Ch. wyrządzają szkody w Kokoszczynie, worywując się, wobec czego potrzebne jest odnowienie granic (CP 111, 124v); 1569 Ostrów (Osthrow) rola (K 2, 565).

3. Własn. szlach. 1386 Domasław i Wojciech kmiecie z Ch. [Sędziwoja Świdwy z Szamotuł] kaszt. gnieźn. toczą proces z Mścigniewem [z Niemieczkowa], który nie chce odpowiadać na roczkach; spór ten, o 20 grz., odesłany na roki (Lek. 1 nr 57, por. nr 58); 1397 Dobrogost [bliżej nie określony, czy z Szamotuł?] w sporze z Wojciechem kmieciem z Ch. dowodzi, że od Wojciechowego ognia zgorzało mu za 20 grz. (WR 1 nr 320); 1399 Marcin Ceradzki w sporze z kmieciem Wawrzyńcem z Ch. dowodzi, że nie ukradł mu 8 szt. bydła (WR 1 nr 369); 1403 Dobrogost z Lubonia wygrywa spór z tymże kmieciem o 8 szt. bydła (KP nr 1445); 1423 w Ch. 30 ł. → p. 5; 1445 Dobrogost z Szamotuł kaszt. pozn. zapisuje żonie swego syna Jana Świdwy z Szamotuł po 200 grz. posagu i wiana na wsiach Cerekwica, Ch., Napachanie i Brzeźno (PG 2, 99v); 1450 tenże przenosi z Ch. na inną swą wieś Jastrowo sumę 150 zł węg. i 50 grz. z czynszem 11 grz. na rzecz wikariuszy kat. pozn. (CP 14, 617); 1466 Elżbieta wd. po [Janie] Świdwie [z Szamotuł] pani wienna w Cerekwicy, Napachaniu i Ch. [w podstawie Chelmsko, co jest niewątpliwą omyłką pisarza; błąd ten powtarza K 2, 73 pod niewłaściwą datą 1465; por. wyżej 1445 r.] w sporze z Sędziwojem Żydowskim (PZ 18, 147v); 1500 Ch. wieś panów z Szamotuł (CP 111, 18); 1508 pobór: a) część [Andrzeja z Szamotuł] woj. pozn. 4 ł.; b) część Świdwy 6 ł. (ASK I 3, 9); 1510 Ch. wieś panów z Szamotuł; 16 półł. os. i 17 opust., karczma szynkuje (LBP 86); 1511 Katarzyna c. Andrzeja z Szamotuł wdy pozn. a ż. Łukasza Górki kaszt. pozn. i star. wlkp. daje mężowi 1/2 m. → Szamotuły z wsiami, m. in. 1/2 Ch. (MS 4/2 nr 10 171); 1512 Zygmunt St. zezwala Łukaszowi Górce, aby zapisał ż. Katarzynie z Szamotuł dożywocie na 1/2 m. → Szamotuły z wsiami, m. in. na 1/2 Ch. (MS 4/2 nr 10 209); 1563 a) cz. Mac. Rożnowskiego: 15 ł., 3 komorn., karczma doroczna, sołtys na 1 ł.; b) cz. [Jana Szamotulskiego] kaszt. biech.: 5 ł., sołtys na 1 ł. (ASK I 5, 223); 1577 dwie części, płatnicy poboru: Andrzej Strykowski i Mac. Rozwarowski (ASK I 5, 683); 1580 płatnik poboru Sebastian Smuszewski: 3 ł., 1/2 ł. opust.; drugi płatnik Mac. Rozwarowski: 3 1/2 ł., colonus od 2 pługów (ŹD 16; ASK I 6, 106).

4. 1510 sołectwo (LBP 39); 1513 przed sądem oficjała opatrzny Maciej sołtys z Ch. twierdząc, że pracowici Tomasz ,,milles” i Jan sołtys z Ch. są mu dłużni po wiardunku i po 2 gr jako poręczyciele za prac. Tomasza kmiecia z Mrowina z powodu sprzedaży konia daje ten dług klasztorowi Bożego Ciała pod Poznaniem (ACC 89, 99); 1563 w każdej z obu cz. Ch. sołtys na 1 ł. (ASK I 5, 223).

5. 1423 (w kop. 1488/92) z 30 ł. po 16 gr, razem 10 grz. [dzies.] dla prebendy kan. zw. „Goślina” [później zw. „Kaźmierz”] w kat. pozn. (LBP 40); 1510 meszne dla plebana; dzies. z ról kmiecych i sołectwa po 16 gr [z ł.] dla prebendy kan. „Kaźmierz” w kat. pozn. (LBP 39, 86; wizytacja dochodów tej prebendy z pocz. XVI w., zob. CP 111, 59v).

6. 1467 kleryk Paweł z Ch. uczniem szkoły par. w Cerekwicy (Now. 2, 671).