CZUCZARZ

(1532 Czuczarz, 1546 Czuczarzs, 1581 Czuczacz), obecnie Szczuczarz 6,5 km na SW od Człopy.

1. 1581 pow. pozn., par. Człopa (ŹD 44).

2. 1594 granica wsi Cz. z Szonowem [obecnie Dzwonowo] biegnie od narożnika tych wsi z Pieczyskami [→ Przelewice], znajdującego się na Sowiej Górze, kolejno przez środek Linowskiego Błota [jez. → Linowo], k. jez. Drzeźno Wielkie, przez środek jez. Drzeźno Małe, wzdłuż doliny („parową”) do [południowego] krańca jez. Długie, przez rolę na ostrowie k. Trzcinnych Błot, przecina strugę Trzcinka, a następnie wzdłuż drogi z Szonowa do mostu werderskiego na rz. Płocicznej [koło dzisiejszej osady Głusko, 1944 Steinbusch, zwanej niegdyś Werder] i dalej środkiem rz. Płocicznej do Sokolej Góry [na W od Płocicznej leżą posiadłości Wedlów w Brandenburgii]; stąd granica Cz. z Wieleńską Puszczą idzie do narożnika tychże z wsią Pieczyska przy Jaźwcowych Dołach [K 3, 610, błędnie: Janowcowe Doły]; dalej granica z Pieczyskami biegnie przez jeziora: Sołtyskie i Płociczne, przez błota i rolę Nowiny do Sowiej Góry (PG 163, 331-331v).

3. Własn. szlach. 1532 Mac. Czarnkowski, kaszt. bydg. w podziale z bratem Sędziwojem otrzymał m. in. opust. Cz. w Człopskiej Puszczy → Czarnków (PG 75, 593v); 1546 Jan Czarnkowski [s. Sędziwoja] w imieniu Czarnkowskich zgłasza pr. własności do wsi Żelichowo [w rozgraniczeniu włączonej do dóbr Wieleń] i Cz. → Czarnków (PWc. 1, 72v); 1557 Piotr Czarnkowski, s. Macieja, w działach z braćmi otrzymuje m. in. części Cz.1W źródle tym nie ma wzmianki o niedawnym założeniu tej wsi, jak to utrzymuje Schulz, Netzegau 262 → Czarnków (PG 19 k. 386-388, 404-406); 1581 tenże, kaszt. pozn., płaci pobór od 15 kawałków roli po 7 gr, od 9 zagr., od pastucha i 37 owiec, od 1 kowala (ŹD 44).

5. 1616 [kaplica?]2Wydaje się, że istnienie kaplicy w Cz. po Reformacji nie upoważnia do wnioskowania o istnieniu tam parafii przed Reformacją, jak to uczynił Nowacki (Now. 2, 395) filia par. Dzwonowo; 1637 Cz. wraz z Dzwonowem przyłączono do par. Człopa (Now. 2, 395).

Uwaga: Por. → Szczuczarz, jez.

1 W źródle tym nie ma wzmianki o niedawnym założeniu tej wsi, jak to utrzymuje Schulz, Netzegau 262.

2 Wydaje się, że istnienie kaplicy w Cz. po Reformacji nie upoważnia do wnioskowania o istnieniu tam parafii przed Reformacją, jak to uczynił Nowacki (Now. 2, 395).