DEBRZNO

(1394 or. Deberszno, 1400 Debrzno, 1413 Debrzna, 1419 Dobrzyno, 1419 Dobrzno, 1443 Byedrzna, 1564 Dembrzno, 1577 Dębrzino, 1580 Dębrzno), dziś Ławica1Nazwa D. występuje na mapach Perthéesa, Gilly’ego i Gaula; na MTop. 1950 osada ta nosi nazwę Ławica. Zmianę tę wprowadził w 1. poł. XIX w. Winc. Ławicki, właśc. Debrzna i Popowa (informacja Jerzego Wiśniewskiego), 6 km na SW od Sierakowa.

1. 1449 n. pow. pozn. (PG 3, 64v-65); 1508 n. par. Sieraków (ASK I 3, 19v).

2. 1540 Sebastian Debrzeński sprzedaje Sędziwojowi Przetockiemu 1 ł. w D. oraz toń zw. Stróżna w jez. Junakowie w D. (PG 17, 360); 1560 kopiec narożny wsi D., Zatom Stary i Kłosowice w gaju Brzozowiec (Brzozowiecz) nad błotem zw. Kin; droga ze wsi D. i Chalin do Sierakowa (PG 19, 724-726).

3. Własn. szlach. 1393-1400 Przybysława z Biezdrowa wraz z dziećmi w sporze z Naszanem plebanem w Czerniejewie [pow. gnieźn.] i jego bratem stryj. Mikołajem i bratankami o dziedzinę D. (Lek. 1 nr 1613, 1831; KP nr 61); 1404-06 Stanisław z D., 1404-05 z Kolna (ACC 1 k. 84rv, 92v; ACC 2, 11); 1413 [kmiecie?] Borek i Wyotho z D.(WR 1 nr 689); 1419 Dobrogost z D., Koleński (z Kolna, KR 8, 11; PZ 6, 28v); pozwany przez kmieci ze Śmiłowa [k. Szamotuł? k. Ponieca?] o zabrane im konie, wozy, odzież i paszę wartości 20 grz. (PZ 6 k. 17v, 28v); po 1425 czynsz z D. dla kościoła i szpitala Ś. Ducha w Pniewach (Now. 2, 658).

1442-47 Wojc. Wata z D. (PZ 14, 231; PG 2, 45v), 1443 z Bobowicka (KR 8 s. 9, 11), 1442-46 z Nądni, D., wicepodsędek w Kościanie (GUrz. nr C 825); 1443 tenże i Jan Policki w sporze z Pieczem z Bukowca [k. Międzyrzecza] (PZ 14 k. 185v, 229); tenże i Mikołaj niegdyś Policki w sporze z tymże Pieczem (PZ 14, 185v); tenże i Jan Otuski w sporze z Mikołajem Watą z Kosiczyna (PZ 16, 31v).

1449 Dobrogost z Kolna [też z Prusimia, Bielska] podsędek pozn. sprzedaje D. Sędziwojowi Wacie niegdyś z Nądni za 592 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 3, 64v-65; KR 8, 11); 1450 tenże z s. Mikołajem sprzedają Winc. Sierakowskiemu D. i młyn w Kolnie ze stawem za 650 zł węg. i 70 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 4, 65v); 1452 Mikołaj z Kolna, Bielska, Prusimia i D. pozwany po śmierci ojca [Dobrogosta podsędka pozn.]; A) ponosi karę 3 grz. na rzecz Zachariasza Kąsinowskiego, ponieważ nie zapłacił mu 170 zł węg., B) ponosi karę 3 grz. na rzecz Wojc. Gnuszyńskiego, ponieważ nie zapłacił mu 23 grz. i 16 gr w półgr, C) ponosi karę 3 grz. na rzecz Wyszaka Gnuszyńskiego, ponieważ nie zapłacił mu 23 grz. i 16 gr, D) broni dziedzin Prusimia i D. jako swej macierzyzny przeciwko Wyszakowi Gnuszyńskiemu, który pozwał go o 170 zł węg. oraz przeciwko Zachariaszowi Kąsinowskiemu, który pozwał go o 170 zł węg., E) uzyskuje od sądu uznanie Prusimia i D. za swą macierzyznę [która nie odpowiada za długi ojcowskie] (PZ 17, 10rv); 1452 tenże Mikołaj pozwany po śmierci ojca przez Świąszka, Andrzeja i Jana ss. zm. [Piotra] Słapa [z Dąbrówki par. Skórzewo] o 200 zł węg. broni dziedzin Prusimia i D. jako swej macierzyzny, zaś sąd uznaje zarzut Mikołaja za słuszny (PZ 17, 19).

1476-87 Salomon z D., Debrzeński, s. Wojciecha Waty z D. i Bobowicka: 1476 tenże i Jan bracia niedz. otrzymują od Mikołaja i Samsona braci niedz. z Bobowicka części w D., które ich ojciec nabył prawem bliższości, a to tytułem podziału ojcowizny (PG 9, 51); 1477 tenże zapisuje ż. Agnieszce po 150 zł węg. posagu i wiana na 1/2 sum, które ma na D. i Kwilczu tytułem sprzedaży z zastrz. pr. odkupu (PG 9, 77); 1477 tenże kupuje 4 ł. os. w Kwilczu od Wincentego i Czerny braci niedz. z Kwilcza za 40 grz. (PG 9, 78); 1487 tenże kupuje od Jana Zatomskiego 4 ł. os. w Zatomiu Starym za 40 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 75v).

1476-1513 Jan Wata z D., Debrzeński (ExpBel. nr 570, 571), s. Wojciecha Waty z D. i Bobowicka: 1476 tenże, brat niedz. Salomona Debrzeńskiego (PG 9, 51), 1481 Samson Bobowicki zeznaje 18 zł węg. długu na rzecz brata Jana Waty z D. (PZ 20, 147v), a 1482 Jan odstępuje na rzecz Samsona swą cz. po ojcu w Bobowicku tytułem podziału dóbr po ojcu i matce (PG 9, 164v); 1494 tenże Jan stryj córek Zawiszy Bobowickiego (PG 11, 30v-31; PG 7, 20v); 1496 Jan Wata Debrzeński sprzedaje na 1/2 D. 3 grz. czynszu rocznego na rzecz altarii Wniebowzięcia NMP w kościele par. w Międzyrzeczu za 36 grz. półgr. z zastrz. pr. wykupu, przenosząc ten czynsz wraz z sumą główną z Bobowicka na D. (PG 11, 136); 1498 Jan Wata Gościejewski z D. (PG 62, 5; KR 8, 14); 1499 D. w wykazie zaległości podatkowych (PG 62, 41); 1513 Jan Wata Debrzeński2S. Kozierowski na podstawie tegoż aktu nietrafnie uznał Jana Watę Debrzeńskiego za opiekuna [!] córek Mik. Popowskiego (KR 8, 9) kupuje 1/2 wsi Popowo [k. Międzychodu] od swych bratanic, Małgorzaty ż. Jana Górskiego i Anny ż. Wawrz. Kolnickiego córek zm. Mik. Popowskiego (PG 14, 196).

1508 pobór z 7 półł. (ASK I 3, 19v); 1516 Benedykt Chwałkowski [z Chwałkowa k. Książa] z ż. Włodką c. zm. Samsona Bobowickiego sprzedają Janowi Lipnickiemu części w Popowie i D. za 125 grz. (PG 15, 95v; KR 8 s. 11, 30, 32); 1563 pobór z 3 ł. (ASK 5, 235); 1564 dzies. z 6 ł. (IBP 307); 1577 płatnik poboru Wojc. Prusimski (ASK I 5, 714v); 1580 pobór: cz. Stan. Prusimskiego 3 półł., cz. Jana Prusimskiego 3 półł. (ŹD 34).

4. 1404 sołtys → p. 5.

5. 1404-05 pleban z Sierakowa w sporze ze Stanisławem dz. z Kolna o krowę i jałowicę wartości 2 grz. i 18 sk., które kmieć z D. na łożu śmierci legował na cele budowlane kościoła w Sierakowie, a dziedzic zabrał; Stanisław z Kolna zaprzecza temu i twierdzi, że zwierzęta te zabrał jego sołtys [z D.?!] na poczet kar (ACC 1 k. 84rv, 92v); 1406 pleban z Sierakowa toczy proces [przedmiot sporu nie podany] z ogółem wieśniaków z D., których pełnomocnikiem jest Stanisław dz. z D. (ACC 2, 11); 1564 wiard. dzies. z 6 ł. dla bpów pozn. (IBP 307); 1603-07 meszne dla kościoła par. w Sierakowie od 7 ratajów (coloni; AV 3, 35rv).

1 Nazwa D. występuje na mapach Perthéesa, Gilly’ego i Gaula; na MTop. 1950 osada ta nosi nazwę Ławica. Zmianę tę wprowadził w 1. poł. XIX w. Winc. Ławicki, właśc. Debrzna i Popowa (informacja Jerzego Wiśniewskiego).

2 S. Kozierowski na podstawie tegoż aktu nietrafnie uznał Jana Watę Debrzeńskiego za opiekuna [!] córek Mik. Popowskiego (KR 8, 9).