DURMOWO

(1469 or. Durmowo), obecnie Dormowo 8 km na S od Międzychodu.

1. 1472 n. pow. pozn. (PG 8, 132); 1508 n. par. Kamionna (ASK I 3, 9v).

2. 1494 gaje (PG 60, 1); 1497 łany Miroszkowski, Gilewski, Kołodziejewski i Wargaczewski w D., jez. [Wiele] w Głażewie koło D. (PG 11, 184v); 1501 stary młyn czyli Młynisko [w D. czy w Głażewie?] (A 178); 1501, 1508 droga z D. do Gorzynia (A 178, A 195); 1563 młyn korzecznik o 1 kole (ASK I 5, 223v); 1564 dwa jeziora z siedmiu foniami niewodowymi, przy D. młyn o 1 kole (IBP 283); 1580 młyn o 2 kołach (ŹD 17; ASK I 6, 108v); 1591 w podziale boru w Gorzyniu wzm. o Durmowskiej Samicy, która płynie od Durmowskiego Młyna do Gorzeńskiego Młyna (PG 157, 699v-701v).

3. Własn. szlach., potem bpów pozn. – klucz pszczewski. 1469-72 Piotr z D., Głażewski, Słomowski: 1469 tenże1K 2, 54 mylnie pod 1468 pozwany z Zatomia Starego i Nowego, z D. i Głażewa przez pannę Burnetę c. zm. Sędziwoja [Waty] z Gorzycy [k. Międzyrzecza] (PG 57, 25); 1470 tenże Głażewski zapisuje ż. Annie po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 Głażewa i 1/2 D. (PG 8, 57v); 1472 tenże Słomowski otrzymuje od brata Jana Słomowskiego D. i Głażewo, z wyłączeniem 1/2 folw., 1 1/2 ł. sołectwa, 6 zagr. i dworu w Głażewie, a w zamian za to daje mu Zatom Stary i Nowy (PG 8, 132); 1472 tenże zapisuje ż. Annie po 200 grz. posagu i wiana na Głażewie (PG 8, 132); 1472 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. 2 1/2 grz. czynszu rocznego na 1/2 D. za 30 grz. szer. półgr. z zastrz. pr. wykupu (PG 8, 148; CP 14 s. 620, 624).

1471 Jan Białecki z D. zeznaje 9 grz. długu na rzecz braci Marcina, Mikołaja i Jakuba dz. wsi Lutomie (PZ 19, 100v).

1486-1503 Mścich Buszewski, z D., Durmowski, też Zajączkowski: tenże nabywa od Wojc. Niemirzeckiego: 1486 połowę D., nabytą niegdyś przezeń od Piotra Głażewskiego z zastrz. pr. wykupu za 100 kóp szer. półgr., na tychże warunkach, a 1489 połowę D. z 2 ł. sołectwa, nabytą niegdyś przezeń od Jana Słomowskiego z zastrz. pr. wykupu za 100 kóp szer. półgr., na tychże warunkach (PG 10 k. 41 v, 104v); 1494 tenże daje dożywocie ż. Annie na sumie pieniężnej, którą ma na 1/2 D. (PG 7, 19); 1494 Andrzej Głażewski zeznaje 10 zł węg. długu na rzecz Mścicha dz. w D., a do czasu zapłaty tej sumy zezwala mu na połów ryb małą siecią zw. włók w jez. Wiele (PG 60, 1); 1494 star. gen. wlkp. nakłada 100 grz. kary umownej między Mścichem z D. a Andrzejem Głażewskim, gdyby nie zachowali pokoju między sobą (PG 60,1); 1494 sędziowie polubowni godzą Andrzeja Głażewskiego i Mścicha Durmowskiego pod karą umowną 50 grz.: Durmowski nie ma pr. do jez. Wiele, tylko może w nim łowić ryby małą siecią zw. gonna szerzą i narzędziami zw. bębenki, nie ma żadnego pr. do młyna i stawów, może on i jego kmiecie wyrębywać drzewa w gajach na Durmowie, lecz nie na sprzedaż (PG 60, 1); 1500 Andrzej Głażewski w sporze z Mścichem Durmowskim o jez. Wiele twierdzi, iż Durmowski naruszając ugodę, zawartą pod karą umowną 50 grz. [zob. wyż. pod 1494], wdarł się przemocą w to jezioro, a Durmowski twierdzi, że jez. leży w D., nie w G. i że nie było ugody, zaś woźny z podsędkiem pozn. mają stwierdzić, gdzie jez. leży i czy była ugoda (PG 62, 76); 1503 Mścich Durmowski zapisuje ż. Dorocie c. Jakuba Buszewskiego po 30 grz. posagu i wiana oraz 40 grz. z miłości małżeńskiej na sumie, którą ma zapisaną na D. z zastrz. pr. wykupu (A 193; star. gen. wlkp. 1507 na prośbę Doroty transumuje dok. z 1503).

1497-1508 Andrzej Głażewski, Słomowski: 1497 tenże sprzedaje szl. Urszuli Krasce ż. szl. Wojc. Stodółki Kosickiego 4 ł. Miroszkowski, Gilewski, Kołodziejewski i Wargaczewski w D. i 2 zagrody oraz młyn i jez. Wiele w Głażewie k. D., rezerwując sobie w tym jez. pr. połowu ryb włokiem i innymi małymi narzędziami, za 50 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 11, 184v); 1498 król daje Mik. Opalińskiemu pr. do dóbr Głażewo i D. Andrzeja Głażewskiego [skonfiskowanych pod zarzutem zaniedbania obowiązku posp. ruszenia] (MS 2 nr 892); 1500 tenże Andrzej Słomowski zeznaje, że Jan Zatomski zaspokoił jego roszczenia do dóbr po ojcu i matce we wsiach Słomowo [k. Obornik], Boguniewo, Szczytno, Nienawiszcz, Zalasowo, Zatom Stary i Nowy, Głażewo i D. (PG 62, 85v); 1501 tenże sprzedaje pannie Małgorzacie Przetockiej [z Przetoczna, obecnie Przytoczno] c. Wojc. Przetockiego 1/2 D., młyn w Głażewie ze stawami, strugami, jez. Wiele w Głażewie, zapust nad tymże jez. w Głażewie, cz. zapustu od Głażewa w stronę tegoż młyna aż do drogi z D. do Gorzynia, rezerwując sobie stary młyn czyli Młynisko z terenem na budowę stawu, za 100 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (A 178); 1508 Małgorzata [z Przetoczna] ż. Jana Buszewskiego zeznaje, że Andrzej Głażewski wypłacił jej 100 zł węg., za które sprzedał jej z zastrz. pr. wykupu 1/2 D. i części w G. (A 195); 1508 Dorota wd. po Mścichu Durmowskim z Zajączkowa [też z Buszewa] obecnie ż. Wojc. Mrowińskiego zeznaje, że Andrzej Głażewski spłacił 100 grz. (po 30 grz. posagu i wiana i 40 grz. z miłości małżeńskiej), jakie zm. mąż zapisał jej na sumie 100 kóp, którą miał zapisaną na D. z zastrz. pr. wykupu (A 197); 1508 tenże Andrzej Głażewski daje wsie D. i Głażewo bpowi pozn. w zamian za wieś Białężyn [k. Murowanej Gośliny] i 700 zł węg. (A 200), a król Zygmunt [St.] na prośbę bpa zgadza się na tę zamianę, nadając wsiom D. i Głażewo immunitet (A 201; MS 4/2 nr 8849 pod 1509).

1508 wiard. wojenne z 5 półł. (ASK I 3, 9v); 1563 pobór z 3 ł., 1 ł. sołtysa, młyn korzecznik o 1 kole, 1 karczma dor. (ASK I 5, 223v); 1564 D. wieś bpów pozn.: 16 ł., z tego 1 ł. sołecki, 7 ł. os. i 8 ł. opust.; z łanów os. dają czynszu rocznie po 28 gr, 1 ćw. owsa, 2 kapłony i 30 jaj; z łanów opust., gdy je najmują, dają tylko po 28 gr; sołtys daje 1 fl. 18 gr; karczmarz daje 12 gr; młynarz na trzeciej mierze winien dwa wieprze [rocznie] utuczyć; dwa jeziora z 7 toniami niewodowymi najmują na „wloki”; z D. dają owies wiecny i koguty, jak w całym kluczu [dóbr bpich] pszcz. (IBP 283); 1577 płatnik poboru bp pozn. (ASK I 5, 685); 1580 D. wieś bpów pozn., pobór z 3 1/2 ł., od 4 zagr., 2 komor., z półł. karczm., młyna dor. o 2 kołach (ŹD 17; ASK I 6, 108v).

4. 1472 1 1/2 ł. sołectwa → p. 3; 1489 2 ł. sołectwa → p. 3; 1563 1 ł. sołtysa (ASK I 5, 223v); 1564 sołectwo2Jeszcze 1768 istniało sołectwo w D. (CP 8, 194) na 1 ł. (IBP 283).

5. 1603-07 dla plebana w Kamionnej meszne z os. ról kmiecych, a z opust. nic nie dają (AV 3, 34v).

8. W pobliżu Wielkiego Jez. Dormowskiego grodzisko o nie ustalonej chronologii (Hensel 1, 189).

1 K 2, 54 mylnie pod 1468.

2 Jeszcze 1768 istniało sołectwo w D. (CP 8, 194).