(1256-72, 1285 Starkenberg, Starkenburg, 1526 Slupya, Słup) 6 km na SW od Łasina.

1. 1285 wieś, wójt. rog. (Pr U 1/2, nr 459); 1339 wójt. S. (Pr U 3/1, nr 267); 1414-38 wójt.rog. (GZ 14); 1570 pow. chełm., stwo rog., par. Gruta (Bi. 34, 83).

2. 1293 S. graniczy z wsią Linowo (Pr U 1/2, nr 613); 1339 wójt z S. Fryderyk de Spira sprzedaje Mikołajowi de Lindenau, mieszkańcowi S., 4 morgi w lesie Boguschenwalde za 6 grz. (Pr U 3/1, nr 267); 1565 wieś S., o milę od zamku rog., ma granice z Grutą, Orlem i Linowem, przy wsi jez. Malzińskie (Mełneńskie), z którego rów prowadzi z dawna przez grunt wsi; spory ze starostą rog. o rybołówstwo; wg starych ludzi pożytek dla zamku jest ze śluzy, bo na niej węgorze hakami łowili, młyn na rzece Osie, przy młynie staw ok. 3 morgów, ryby z niego dla zamku (Lustr. 145, 153).

3. Ok. 1423-4 z 6 ł. w S. obow. 1 służba w zbroi lekkiej¹Zapewne z 6 ł. lemańskich – por. dane z r. 1435 (DK 17); 1435 własn. Zak. 68 ł., w tym 4 ł. sołt., 6 ł. par., 6 ł. lemańskich, 51 ł. chł., karczma (Pr. 1, 329-32); 1383-1448 mł. własn. Zak., 1390 w mł. 30 świń; 1415 1 1/2 łasztu żyta, 8 korców pszenicy, 39 jęczmienia, 20 mąki, 1 koń (GA 536, 537, 541-2, 546, 550, 552-3, 557); 1565 wieś król. stwa rog. na gruncie urodzajnym, 66 ł., 6 ł. sołt., które ma 1 sołtys, 6 ł. trzymają 3 lemani, 54 ł. chł., na których 27 chłopów, 2 karczmarze, 1 karczma sołt., 13 zagr. (Lustr. 145); 1570 własn. król., 54 ł. chł., 6 ł. sołt., 6 ł. lemańskich, 2 karczmy, 13 zagr., 3 komornicy, krawiec, kowal (ŹD 10).

4. 1285 mistrz kraj. Konrad v. Thierberg nadaje sołtysowi Konradowi 68 ł. w S. na lokację: sołtys dostaje 8 ł. wolnych i karczmę (z nich 1 służba w zbroi lekkiej), 1/3 opłat z sądownictwa; 6 ł. par. wolnych, 54 ł. chł., z nich czynsz po 15 szk. z łanu po upływie 2 lat wolnizny; sołtys ma pr. rybołówstwa wszelkimi narzędziami prócz niewodu na jez. Mełneńskim oraz jatkę mięsną i ławę chlebową (Pr U 1/2, nr 459); 1336 w. m. Dytrych v. Altenburg potwierdza Mikołajowi Lindenaw kupno sołectwa z 6 ł. w S. od Konrada, syna poprzedniego sołtysa, pozostałe 2 ł. z urzędem sołt. zatrzymuje Mikołaj, brat Konrada; Konrad i Mikołaj zrzekają się na rzecz M. Lindenaw pr. rybołówstwa na jez. Mełneńskim, Lindenaw ma obow. 1 służby zbrojnej i czynszu 1/2 wiard. den. z łanu (PrU 3/1, nr 45); 1377 w. m. Winrych v. Kniprode zatwierdza sołtysowi Klausowi Schöneckowi 4 ł. sołt. wolne, z pozostałych 2 ł. ma płacić czynsz; 1526 przyw. Zygmunta I dla wsi S. o 68 ł., z czego 8 ł. sołt., 6 ł. par., 54 ł. chł., sołtys ma 1/3 opłat z sądownictwa i kramów: sukienniczego, mięsnego i piekarniczego, karczmę, obow. do 1 służby zbrojnej (Fr. 1, 329-32); 1565 mł. restaurowany przez star. 6 kół, 3 śrutowe, 3 pytlowe, bywa wielka „okwitość mliwa we młynie zwłaszcza, gdy pakują do Gdańska piekarze i szyprowce czasu pobożnego roku”; tamże mieszczanie z Łasina mielą słody pszenne i jęczmienne; na tejże wodzie drugi młyn na miejscu garbarskiego i szewskiego, zepsutego, ma 3 koła (Lustr. 155-6).

5. 1429 pleban w S. (Reg. 1, nr 5144); 1445 par. S. w planie synodu laickiego bpstwa chełm. (UC nr 578).

6. 1256-72 gródek Starke Burg założony przez w. m. Anno v. Sangershausen na prawym brzegu Osy, zniszczony przez Prusów; 1326 wybudowano gród krzyżacki o znaczeniu strategicznym na lewym brzegu Osy (Fr. 1, 329; Kuj. Dz. 930); 1411 pismo do w. m. Henryka v. Plauen w sprawie wzmocnienia obronności mł. w S. przeciw wojskom polskim (Reg. 1, nr 148); Długosz, Historia 1, 208; 2, 370; 3, 188, 190; 4, 11.

8. 2 grodziska wyżynne: jedno po prawym brzegu Osy na pagórku, owalne, wał; drugie po lewym brzegu rz., czworoboczne (Łęga 512, 540-1; Ziel. 27).