(1325 recte 1335 kop. 1441 Gaczy, 1394 or. Gaczi, 1403 Gacz) 6,5 km na SW od m. Skoki.

1. 1444 n. pow. pozn. (PG 2, 22); 1325 recte 1335 n. par. własna¹Po r. 1550 kościół w G. opustoszał. W XVII i XVIII w. G. należała do kościoła w Łopuchowie (data jego powstania jest nieznana), który był kościołem filialnym w par. Długa Goślina (→ Goślina Długa). W 1580 r. wsie z par. G. wymieniono już w par. Długa Goślina (ŹD 12) (Wp. 2 nr 1059); 1510 dek. Oborniki (LBP 93).

2. 1472 łan Włodarski, jez. w G., jez. Skrzynka w G.?²Wg in. przekazów jez. Skrzynka leżało na terenie sąsiedniej wsi Sławica położonej w pow. gniezn → p. 3; 1511 znane są gran. wsi Włókna z wsią G., ale szlachcic z G. zajął cz. lasu i jeziora [we wsi Włókna] poza dawne kopce i używa ich, broniąc dostępu ludziom ze wsi Włókna (VG 453).

3. Własn. szlach. 1394-1403 Świętosław z G. oraz z Brzozogaju [pow. gniezn.] i Dziadkowa [pow. gniezn.], skarbnik kal. (Lek. 1 nr 2417; GUrz. A 134); 1394-1403 tenże w sporach z sołtysem w G. → p. 4; 1403-17 Przecław z G.; 1403 tenże z bratem Domaratem w sporze z Maciejem kmieciem, który z woli sołtysa siedział w Sławicy [pow. gniezn.], m. in. o 9 szt. bydła (KP nr 1472, 1503); 1403-04 tenże w sporach z Boguchwałem mieszcz. z Poznania, byłym sołtysem w G. → p. 4; 1425-27 bracia Wielisław i Jarosław dziedzice niedz. w G. → p. 5 (PZ 9, 120v); 1426 Wielisław z G. (K 4, 211 cytowanego aktu nie udało się odnaleźć); 1432 Jarosław z G. (PZ 11, 139v).

1438-44 Piotr z Głęboczka, dz. G.; 1438 tenże zapisuje na wsiach → Głęboczek, Boduszewo i m. in. G. czynsz 10 grz. dla altarii w kat. pozn. (ACC 22, 52); tenże zapisuje czynsz 3 grz. wikariuszom kat. pozn. od sumy głównej 36 grz. na wsiach Gać i Śliwniki [recte Sławica? w pow. gniezn.] (CP 14, 620); 1444 tenże sprzedaje Mikołajowi ze wsi Wysoka [pow. gniezn.] 1/2 G. i 1/2 Sławicy za 160 grz. (PG 2, 22).

1458-72 Jan Rogaliński dz. G. (ACC 38, 209v; ACC 41, 62); 1462 tenże sprzedaje z pr. odkupu Stanisławowi z Przebędowa za 100 zł węg. 1/2 G. (PG 6, 153); 1463 Anna z G. w sporze z Marcinem z Rogalina (KR 2, 161 cytowanego aktu nie odnaleziono); 1469 Jan Rogaliński sprzedaje z pr. odkupu Andrzejowi Kowalskiemu [z wsi Kowalskie pow. gniezn.] 3 ł. os. w G. za 20 grz. (PG 8, 2v); 1472 tenże sprzedaje z pr. odkupu Małgorzacie wd. po Adamie z Budziszewa 2 ł. soł. i 1 ł. opust. zw. Włodarski oraz 1/2 jez. w G. [obecne Jez. Gackie?] i całe jez. Skrzynka [→ p. 2 i przypis] za 36 grz. (PG 8, 153).

1467 dziedzice G. występujący w sporze o pr. patronatu: bracia Wawrzyniec, Mikołaj i Jan [z Rogalina] oraz Stanisław z Przebędowa → p. 5.

1473? Stanisław i Szymon z sołectwa we wsi Gościejewo kupują od Barbary Zwanowskiej [ze Zwanowa w pow. gniezn., obecnie Dzwonowo] ż. Teodoryka (Wietrzycha) niegdyś z Chojnicy za 200 grz. 1/2 G. i 1/2 Sławicy (PG 7, 205); 1479 ciż z bratem Maciejem dziedzice z Grzybowa³Grzybowo k. Skoków było w posiadaniu Wierzbięty Pięty z Przesieki w pow. gniezn., b. tenut. rogoz. i jego dzieci. Byli sołtysi z Gościejewa pochodzili zapewne z tej samej rodziny (wskazują na to imiona Przybysław i Wierzbięta powtarzające się w obu tych rodzinach) i dlatego może posiadali również cz. Grzybowa. Maciej Gościejewski vel Gościchowski występujący w G. w l. 1479-1509 był być może identyczny z Mac. Gościejewskim, który posiadał cz. → Godurowa oraz z Mac. Gościejewskim, który w l. 1497-98 brał udział w wyprawach przeciw Wołochom i Turkom (ExpBel. nr 25, 237, 433, 456, 457, 469, 472, 473, 475) kupują od Wawrzyńca i Mikołaja dziedziców Rogalina i G. 2 ł. os. i 1 ł. opust. w G. za 110 grz. (PG 9, 108); 1481 Katarzyna dz. cz. Paksina [w pow. gniezn.] ż. Szymona z G. (PG 9, 134v); 1484 Maciej, Szymon i Stanisław z Gościejewa dziedzice w G. (ACC 62, 8); 1488 Szymon z G. i ze Sławicy zastawia Bogusławowi Skockiemu pleb. i dz. w Skokach jeziora w Sławicy za dług 7 grz. 8 gr (GG 9, 148v); 1485- 89 Mac. Gościchowski! z G.: wicepodkomorzy w Kościanie i w Poznaniu (GUrz. C 866, 1048); 1504 tenże zw. Gościejewski zapisuje ż. Helenie po 50 grz. posagu i wiana na częściach G. i Sławicy, które mu się należą w działach z bratem Stanisławem kustoszem s... [nieczytelne] (PG 13, 14); 1509 tenże zwolniony z osobistego udziału w posp. ruszeniu z powodu choroby i starości (MH 9, 95).

1512 Jerzy Kaczliński dz. w G. → p. 5; 1513 tenże zapisuje ż. Klarze, c. Mac. Gościejewskiego dz. G., po 150 grz. posagu i wiana na Kaczlinie (PG 14, 224); 1514 Mik. Grabieński, który nabył od Jerzego Kaczlińskiego częściowo na wieczność a częściowo z zastrz. pr. odkupu części w G. i w Sławicy, zapisuje ż. Barbarze c. Mac. Żabickiego na połowie tych części po 100 fl. węg. posagu i wiana (PG 14, 223v); 1531 tenże dziedzicem G. (PG 16, 436); 1545 Jerzy Latalski kaszt. lądzki i Winc. Budziszewski dziedzice G. (ACC 117, 164v); 1575 Winc. Budziszewski z Budziszewa i Głęboczka posiada m. in. G. (PG 21, 607v).

1423 kop. 1488/92 10 ł. w G.→ p. 5; 1508 pobór z 2 półł. (ASK I 13, 6v); 1521 10 ł. w G. [w tym] 1 ł. os., dziedzic biedny uprawia drugi łan [spośród opustoszałych?] (CP 111, 45); 1526 2 ł. kmiece os., kmieć z G. uprawia 1 ł. opust., a zagrodnik z Worowa uprawia 1/2 ł. opust., ponadto 4 ł. opust. nadające się do uprawy, uprawiane przez dziedzica i sąsiadów [kmieci], inne zarośnięte, 2 ł. soł. (CP 111, 65); 1563 folw. G. nie ma ratajów (coloni; ASK I 5, 220); 1577, 1580 pobór [formularz nie wypełniony] (ASK I 5, 675; ŹD 12).

4. 1394 Boguchwał sołtys z G. pozywa Świętosława z G. z powodu uczynionych mu przemocą [krzywd] (Lek. 1 nr 1743); 1401 temuż przysądzono korzystanie z użytków wymienionych w przyw. [sołeckim]; tenże dopóki przebywa u Świętosława, nie może go pozywać, będzie mógł to uczynić, gdy sołectwo sprzeda (KP nr 610); 1403 tenże jako sołtys pozwany przez Świętosława (KP nr 1292); tenże niegdyś sołtys w G., a obecnie mieszcz. pozn. pozywa Świętosława o nieprawne zabranie sołectwa; Świętosław powołuje się na ławników [z G.?], którzy byli świadkami kupna (KP nr 1307); Boguchwał ma otrzymać 7 grz. bez 8 sk. za sołectwo w G. (KP nr 1309); tenże w sporze z Przecławem dz. G. (KP nr 1647); 1404 tenże przegrywa proces z Przecławem z G., który nie uznaje jego roszczeń (KP nr 1668).

1472 2 ł. soł. w G.→ p,3; 1512 role sołeckie w G. → p. 5; 1526 2 ł. soł. trzyma pan Rożnowski (CP 111, 65).

5. 1325 recte: 1335 Jan bp pozn. eryguje par. G. i przyłącza do niej wsie Wojnowo, Łopuchowo, Brzeźno, Łoskoń i Włókna (Wp. 2 nr 1059; data poprawiona przez wydawcę Wp. 4 s. 332-333); 1417 Przecław dz. G. prezentuje Mik. Maginkę na plebanię w G. (ACC 3, 8v); 1421 2 kmiecie z Łopuchowa mają dawać meszne plebanowi w G. wg miary stosowanej w Skokach (ACC 5, 51); pleban w G. zwalnia sołtysa w Zakrzewie [k. Książa] od płacenia wiard. dzies. z 2 ł. sołectwa, a za to sołtys ma zbierać dla plebana wiardunki [od kmieci] (ACC 5, 142); 1425 Jakub pleb. w G. pozywa Wielisława i Jarosława dziedziców w G. z powodu zniszczenia mu przez bydło ogrodzenia i ogrodu oraz zabrania mu z ogrodu cebuli, czosnku i in. ziół (ACC 8, 146v); 1434 tenże w sporze z dziedzicem i kmieciami z Zakrzewa [k. Książa] proponuje, aby kmiecie płacili mu czynsz 1/2 grz. z 2 ł. uprawnych w Zakrzewie (ACC 18, 125v); 1445 Wojciech pleb. w G. wydzierżawia dochody par. G. na 2 lata Mikołajowi kapłanowi z Trląga [pow. gniezn.] za 6 grz. w pierwszym roku i 7 grz. w drugim roku (ACC 28, 93); 1458 Stanisław pleb. w G. pozywa Jana Rogalińskiego dz. w G. z powodu użycia przemocy (violentia; ACC 38, 209v); 1466 tenże upomina się u Piotra sołtysa w Wojnowie o 3 grz. i 20 kop zboża, które on otrzymał na naprawę kościoła, a zużył dla siebie (ACC 54, 38); tenże wydzierżawia na 3 lata Maciejowi plebanowi z Gośliny Długiej dochody kościoła w G., m. in. po 3 ćw. żyta i po 2 ćw. owsa od kmieci oraz grosze [opłaty] od karczmarzy, zagrodników, komorników (wyjąwszy wiardunki z Zakrzewa, które pleban sam będzie odbierał); dzierżawca ma płacić po 5 grz. rocznie, ma obowiązek poszyć dachy na budynkach, obsiać role przed oddaniem dzierżawy oraz pozostawić zebrane świętopietrze (ACC 45, 40); 1467 spór o pr. patronatu nad kościołem ŚŚ. Piotra i Pawła w G.: Jan s. Mik. Skurskiego prezentowany przez patronów Rogalińskich za zgodą patronów zrzeka się plebanii w G. na rzecz kapłana Macieja; Mikołaj kapłan z Łubowic prezentowany przez Stanisława z Przebędowa (por. p. 3 r. 1462) (ACC 46 k. 55, 63v); 1510 par. G. otrzymuje wiard. dzies. z Zakrzewa w par. Książ (LBP 139); 1512 Piotr komendarz plebanii w G. pozywa Jerzego Kaczlińskiego dz. w G. o zaległą dzies. snop. z G. i z Łopuchowa, o dzies. z ról sołeckich i z ról pleb., które dz. uprawia, o meszne z 6 półł. tzn. o 3 ćw. żyta i 3 ćw. owsa oraz o to, że dz. łowił ryby w jez. plebańskim i sprzedał je raz za 3 wiard., a następnie za 1/2 grz.; dz. tłumaczy, że dzies. zatrzymał dla przyszłego pleb., mesznego nie płaci, bo role są opust., a ryb nie łowił (ACC 88, 338v); 1545 kościół ŚŚ. Andrzeja i Piotra w G. (ACC 117, 164v).

1423-1526 dochody z G. nal. do uposażenia prebendy kan. zw. „Tarnowo” w kat. pozn.: 1423 kop. 1488/92 z 10 ł. w G. płacą po 10 gr (LBP 35); 1510 z G. płacą po 8 gr z łanu (LBP 34); 1521 wieś G. częściowo opust. → p. 3; 1526 wiardunki dla prebendy płacą z 3,5 ł., z pozostałych łanów opust., ale uprawianych oraz z sołeckich nic nie płacą → p. 3 (CP 111 k. 45, 65).

1406-1550 plebani i in. duchowni z G.: 1406 Piotr Posligroch, 1417 Maginka?, zob. wyżej; 1425-34 Jakub, 1441 Grzegorz, 1445 Wojciech, 1458-66 Stanisław, 1466 komendarz Maciej pleb. z Gośliny Długiej, 1501 Jan, 1512 komendarz Piotr, 1526-27 Stanisław, 1545-50 Jakub z Bodzanowa w diec. płockiej, instytuowany na podstawie prezenty Jerzego Latalskiego kaszt. lądzkiego i Winc. Budziszewskiego dziedziców w G. (ACC 2, 52v; ACC 8, 146v; ACC 18, 125v; ACC 24, 18; ACC 28, 93; ACC 38, 209; ACC 45 k. 38, 40; ACC 77, 32; ACC 88, 338v; ACC 102, 144; ACC 117, 164v; ACC 118, 264v).