(1391 or. Gawroni¹I. Zakrzewski wiadomość dok. z 1267 r. (Wp. 1 nr 607) odniósł do wsi G. k. Dolska (Wp. 4 indeks). Już Kozierowski słusznie w to powątpiewał (K 2, 172), a Nowacki trafnie odniósł ten przekaz do Gawron na Śląsku (Now. 2, 60). Tak więc najstarsza znana nam informacja o wsi G. k. Dolska pochodzi dopiero z 1391 r) 7 km na NW od Dolska.

1. 1444 n. pow. kośc. (PG 2, 23); 1510 par. Mórka (LBP 121).

2. 1398 Mikołaj z Lubiatowa zapowiada swe dziedziny Lubiatowo, Kołacin i G. (Lek. 2 nr 2212).

1415 Piotr kan. pozn. [jako posiadacz wsi kap. kat. pozn. Pełczyn] toczy proces z Marcinem z G., który przeorał granicę między G. a Pełczynem (KoścZ 4, 173v); 1420-23 Pietrasz Gierlaszyn z Ostrowa [k. Śremu, po drugiej stronie jeziora, naprzeciw G.] toczy proces z Marcinem Gawrońskim o jezioro [Drzonkowskie] i łowienie ryb przemocą przez Marcina (WR 3 nr 812, 955, 970), zaś 1424 ciż zawierają ugodę pod karą umowną 200 grz., że podzielą między siebie jezioro [Drzonkowskie] i oznaczą swe części palami [w jeziorze] i kopcami na brzegu (KoścZ 8, 71); 1423 Marcin Gawroński dowodzi, że Hinczka Międzychodzki [sąsiad G. od południa] zapowiedział dziedzinę swą, lecz jeszcze „nie wyszła ziemska dawność” (WR 3 nr 1017), a 1424 dowodzi, że służebnik zajął w jego życie 9 szt. bydła Hinczki Międzychodzkiego (WR 3 nr 1057).

1519 Marcin Gawroński z G. toczy proces z Jakubem Międzychodzkim o odnowienie granic, poczynając od kopca nad Jez. Drzonkowskim, wzdłuż strugi Łozy aż do brodu, a od niego aż do kopca narożnego dziedzin Międzychód, G. i Bodzyniewo (KoścZ 24 k. 20, 32); 1523 tenże wywołuje (zapowiada) swą wieś G. (KoścZ 24, 316rv).

1586-88 wspólna rola zw. Nart (Narth), siedlisko zw. Trawniczek (K 5 s. 63, 413).

1589 Kat. Maniecka czyli Pigłowska c. Tomasza, ż. Andrzeja Chłapowskiego pozywa Barbarę z Przyborowa Międzychodzką, wd. po Macieju Międzychodzkim o to, że we wsi G. nad jeziorem [Drzonkowskim] na wspólnej roli zw. Nart, gdzie wypędza się bydło powódki i jej poddanych, zbudowała zagrodę (hortum), zająwszy ziemi na szerokość i długość 1 stajania; że przemocą zagarnęła siedlisko opust. zw. Trawniczek i osadziła tam kmiecia, pobudowawszy budynki; że w gaju zw. Duchowka wycięła dęby i inne drzewa, prawie na 1 stajanie wzdłuż i wszerz (KoścZ 70, 141).

1589-90 gaj Duchowka (K 4, 192).

3. Własn. szlach. 1391-93 Mikołaj z G., Wilczek Miczek z G., Wilczek z G.: 1391 Jan z Chromca toczy z nim proces o 7 grz. i o 5 grz. szkód (Lek. 2 nr 1448, 1449, 1455, 1467); 1391-93 Mik. Lubiatowski toczy z nim proces o 4 3/4 grz., o 20 grz. szkód i o 7 grz. (Lek. 2 nr 1389, 1430, 1454, 1557).

1398 Mikołaj z Lubiatowa, Kołacina i G. → p. 2.

1415-50 Marcin z G., Gawroński, 1444 z Cerekwicy [pow. pyzdr.]: 1415 → p. 2; 1420-23, 1424→ p. 2; 1423, 1424→ p. 2; 1428 tenże oraz Bartosz Łukomski poręczają za Mik. Pleszewskiego pod karą umowną 500 grz. (KoścZ 9, 66); 1430 tenże toczy proces z Małgorzatą z Międzychodu [k. Dolska] oraz z Maciejem stamtąd (KoścZ 9 k. 271 v, 272v); 1444 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 70 grz. posagu i wiana na 2 częściach, jakie mu się należą z działów braterskich, jedna w Cerekwicy [pow. pyzdr.], druga w G. (PG 2, 23); 1450 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 70 grz. posagu i wiana na dwóch cz. G. (PG 4, 93).

1469 Jan i Piotr bracia niedz. z G. sprzedają Jadwidze ż. Wojc. Krzyżanowskiego całą wieś G. w zamian za 1/4 wsi Lubień Wielki [pow. kal.] i 200 grz. (PG 8, 18) oraz 1469 ciż odstępują swej matce Małgorzacie 1/4 wsi Lubień Wielki za 70 grz. z zastrz. pr. wykupu [PG 8, 19).

1469-91 Jadwiga [z Lubienia Wielkiego w pow. kal.]: 1469 zob. wyżej; 1479 taż, wd. po Wojc. Krzyżanowskim sprzedaje G. księdzu Mikołajowi i Wawrzyńcowi braciom niedz. z Grabionowa [k. Czempinia] za 100 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 9, 106); 1491 taż Jadwiga Gawrońska daje G. swej c. Dorocie za 100 kóp posagu z zastrz. pr. wykupu, a Marcin Krzyżanowski ze swym bratankiem (nepos) Janem uiszcza Dorocie tę sumę (PG 10, 152v).

1479-82 ksiądz Mikołaj i Wawrzyniec bracia niedz. niegdyś dziedzice w Grabionowie [k. Czempinia] (PG 9, 106); 1479 ciż zapisują oprawę Barbarze ż. tegoż Wawrzyńca niegdyś Grabionowskiego na sumie 100 grz. zapisanych z zastrz. pr. wykupu na 1/2 G. (PG 9, 106v); 1482 ksiądz Mikołaj sprzedaje G. Janowi Robaczyńskiemu mieszcz. pozn. za 150 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 9, 171).

1489-1529 Marcin Krzyżanowski²Marcin Krzyżanowski był s. Mik. Krzyżanowskiego i Jadwigi Gawrońskiej (Cieplucha 289-290), od 1497 Gawroński (LBP 121); 1489 tenże otrzymuje w działach od brata Tomasza całą wieś G. i cz. Krzyżanowa (PG 10, 117); 1491 tenże, wraz z bratankiem (nepos) Janem uiszcza Dorocie, c. Jadwigi Gawrońskiej, wdowy po Wojciechu Krzyżanowskim, 100 kóp posagu, które matka zapisała jej na wsi G. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 152v); 1496 tenże kupuje od matki Jadwigi Krzyżanowskiej³W 1469 r. występują Jadwiga ż. Wojc. Krzyżanowskiego (PG 8, 18) oraz Jadwiga ż. Mik. Krzyżanowskiego (PG 8, 18v) [żony Mik. Krzyżanowskiego] wieś G. za 400 grz. (PG 7, 101 v); 1497 tenże zapisuje ż. Elżbiecie c. Jana Bardzkiego po 150 grz. półgr. posagu i wiana na wsi G., rezerwując dla siebie 200 grz., które odebrał od Piotra Konarzewskiego za dobra Chomęcice (PG 7, 141v); 1519, 1523 → p. 2; 1529 tenże zapisuje ż. Elżbiecie Bardzkiej dożywocie na 6 śladach kmiecych w Gołębinie (Cieplucha 147).

1510 w G. 8 ł. [kmiecych], lecz wieś opust., dz. Marcin [Gawroński] uprawia folw. w części i podobnie role [kmiece] (LBP 121); 1563 pobór z 3 ł. (ASK I 4, 176); 1580 pobór z cz. Barbary Międzychodzkiej i Doroty Manieckiej: 1 1/2 ł., 2 zagr. (ŹD 77; ASK I 6, 256).

5. 1457 szl. Michał Brześnicki tytułem dzierżawy dochodów kościoła [par.] w Mórce ma pobrać m. in. 1/2 dzies. z G. (AE I 243); 1510 z opust. wsi G. płacono plebanom dzies. wiard. [z ł. kmiecych], obecnie dziedzic uprawia w części folw. i podobnie role [kmiece] i uiszcza dzies. plebanowi (LBP 121).

6. 1473 Mikołaj s. Wita z G. student w Krakowie (AS 1, 213); 1483 Maciej Gawroński kmieć w Wyrzece (DBL nr 332).