(1390 or. Gogolewo, 1395 Gogoleuo, 1397 Gogolew, 1510 Gogolyewo, 1581 Gogoliewo) 4,5 km na NE od Książa.

1. 1445 n. pow. kośc. (PG 2, 113v); 1390 n. par. własna (Wp. 6 nr 317; Now. 2, 399); 1510 n. dek. Nowe Miasto (LBP 150).

2. 1390 jez. → Skąpe, → p. 5; 1510 młyn w G. nad rz. Wartą → p. 3; 1514 miejsce zw. Długie Kąty w G. k. brzegu rz. Warty → p. 3; 1531 Wojc. Pierzcheński [z Pierzchna, pow. pyzdr.] dz. w G. pozwany przez Mik. Brodowskiego [z Brodowa, pow. pyzdr.] o bezprawne zajęcie rz. Odmęt (Othmanth, Odmanth) na rz. Warcie [tzn. odnogi rozlewisk lub starorzecza tej rzeki?] za młynem w Młodzikowie [pow. pyzdr.] (KoścZ 25, 43v, dawna k. 39v); 1558 Więcław Rozdrażewski [dz. w G.] skarży Stan. i Michała Brodowskich o zniszczenie grobli (gać) na odnodze rzecznej położonej „od końca do końca” na gruncie wsi G. i „przerwy albo dołu” zw. Ruski Dół, którym to dołem woda miała płynąć z rz. Warty od młyna Brodowskich¹Prawdop. chodzi tu o młyn w Młodzikowie na północnym brzegu Warty lub w Raszewach → p. 3, r. 1514 do G., a obecnie nie płynie²Kozierowski (K 2, 357; K 3 s. 378, 447; K 5, 536; K 8, 187; SzPozn. 100) wymienia inne jeszcze obiekty fizjograficzne, których położenie określa jako „między G. a Młodzikowem”!; zaznaczyć tu wszakże należy, że Młodzikowo leży na N od rz. Warty, która stanowiła tu granicę między pow. kośc. i pow. pyzdr., a G. na S od tej rzeki, już w pow. kośc. Są to m. in. jez. Krowice wspomn. w KoścZ z l. 1530-35 (cytowanego aktu nie odnaleziono) i miejsce Krowieńce (wzm. z 1776), rz. Wiercica płynąca rzekomo m. in. koło G. i Młodzikowa! (wzm. z 1782), miejsce i brzeg rz. Warty zw. Zdoń (1567, 1571 na gruncie wsi Kępa Wielka pow. pyzdr.) i Zdońska Góra (wzm. 1769, 1776), wreszcie jez. Załoj Wielki i Mały (1782). Niektóre z tych obiektów poświadczone źródłami z okresu do XVI w. i zlokalizowane pewniej przy in. miejscowościach w pow. kośc., zostaną uwzględnione w osobnych hasłach Słownika woj. pozn. jak → Wiercica i → Załoj Wielki i Mały. Pozostałe zostały tutaj także pominięte z racji ich in. przynależności terytorialnej (pow. pyzdr.) lub późnej metryki źródłowej (KoścG 12 k. 10-10v).

3. Własn. szlach. 1390-1425 Paszek h. Doliwa Gogolewski dz. w G. oraz [w pow. pyzdr.] w Rozdrażewie, Kępie Małej i Kępie Wielkiej?, Lutogniewie, Dzielicach i in. wsiach³Rodowód Paszka Gogolewskiego nie został dokładniej ustalony. W jego biogramie (PBS 8, 202) wyrażono tylko przypuszczenie, że był on synem Wincentego z Kępy kaszt. kam. i wdy pozn. (od 1371) lub jego brata Paszka z Benic [także pow. pyzdr.] kaszt. gnieźn. i również wdy pozn. (do 1370); Kozierowski (KR 9, s. 17, 26-28) nie podaje protoplastów Paszka. We wspomn. biogramie wymieniono żonę Paszka, Siechnę (wspomn. w 1416) i jego synów: Jana i Mikołaja (wspomn. w 1420); w dostępnych autorom niniejszego Słownika źródłach na osoby te nie natrafiono. Również identyfikacja osoby samego Paszka nastręcza niekiedy trudności z powodu różnych omyłek w niektórych dokumentach. Np. w Lek. 2 nr 2295 w tytule zapiski z 1399 nazwano in. Paszka Gogolewskim, choć jego tytuł chorąży (vexillifer) i treść sporu wskazują na Paszka z → Brodnicy i Krajkowa, chor. kal. (zob. też Lek. 2 nr 2374 i Wp. 3 nr 1922 z r. 1392, gdzie świadkami są jednocześnie Paszek z G. i Paszek chor. z Brodnicy); w CP 2, 44 (błędny reg. w Wp. 5 nr 101) z r. 1406 wymieniono oprócz Paszka z G. podkom. pozn., Paszka z Kępy chor. kal., choć Paszek z Brodnicy nigdy nie był dz. w Kępie. Spotykany też błędny tytuł podkom. kal. (jak w wypadku Paszka z Lutogniewa – i zarazem z G., w Wp. 5 nr 290 z r. 1419) został powtórzony w literaturze (KR 9 s. 17, 28 i Now. 2, 69) (Wp. 5 nr 18, 98, 101, 226, 270, 287, 354, 370, 374, 413; Lek. 2 nr 585; KP nr 1052; WR 1 nr 187; WR 3 nr 154, 158; WR 4 nr 112; ZSW m 1087 i po nr 1088, 1281, 1342, 1432; MHP nr 301; BJ 8057 IV, 114; BR 628 nr 78; Hock. 3 nr 353; CP 2, 44), 1401 podczaszy kal., 1403-19 podkomorzy pozn.; 1420-25 sędzia pozn. (PSB 8, 202; GUrz. A 86, 267, 301); 1390 tenże w sporze o ujazd graniczny [nazwy wsi nie podane] z [Małgorzatą] kasztelanową śrem. (domina Srzemska) z Żerkowa [wd. po kaszt. Andrzeju Zarembie z Żerkowa, pow. pyzdr.] i jej s. Janem (Lek. 2 nr 33, 52, 64): 1398 tenże Paszek wraz z Sędziwojem Mokronoskim [z Mokronosu, pow. pyzdr.] zdają się na sąd rozjemczy [przedmiot sporu nie podany] przed [Janem] Ligęzą wdą łęcz. (Lek. 1 nr 2686; Lek. 2 nr 646, 648); 1403-04 tenże, dz. w Kępie Małej [pow. pyzdr.]; tenże toczy spory z wd. po Wawrzyńcu [s. Janusza Furmana z Niezamyśla ?⁴Tegoż Wawrzyńca (z Pleszewa, pow. kal.) s. Janusza Furmana, jako dz. w Kępie Małej podaje Now. 2, 69. W rodowodzie Furmanów (KR 9, 16) wśród synów Janusza Wawrzyniec nie został wymieniony] i jej ss. Janem i Piotrem (PyZ 1, k. 144, 154v; KR 9, 17; Now. 2, 69); 1417 tenże, dz. w G., Lutogniewie i Kępie [Małej?, Wielkiej?] stryjem Jana z Nowego Miasta [nad Wartą, pow. pyzdr.] (KR 9, 18); 1419 tenże Paszek z G. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu czynsz roczny 9 grz. gr pras. za 100 grz., dostarczonych przez szl. Dorotę wd. po Januszu Pogorzelskim, kościołowi szpitalnemu na przedmieściu Koźmina [pow. pyzdr.] (Wp. 5 nr 304); 1419 tenże Paszek Gogolewski dz. w Dzielicach (Now. 2, 656); 1423, 1424 tenże wystawia dokumenty sąd. w domu swego zamieszkania w Rozdrażewie⁵W KR 9, 17 zwrócono też uwagę w związku z osobą Paszka Gogolewskiego na Paszka ze Zwoli k. Niezamyśla (pow. pyzdr.), który w 1424 dokonywał ujazdu gran. z Piotrem z Kępy Wielkiej, między tą ostatnią a Kępą Małą (PyzZ 5, 121) (Wp. 5 nr 370, 397).

[1429 ?], 1443-59 Jarosław dz. w Rozdrażewie i in. dobrach w pow. pyzdr. i w G., s. Filipa [wnuk Janusza Furmana z Niezamyśla?], 1451-61 miecznik kal.⁶Tegoż Jarosława jako dz. w Benicach, Lutogniewie i Bożacinie w pow. pyzdr. i jako miecznika kal. już w 1449 r. wymienia KR 9, 27, 1462-67 podkom. kal., zm. a. 5 VII 1468 (KR 9, 27; GUrz. A 76, 101); 1429 tenże Jarosław winien zapłacić Żydowi Musce z Kalisza kwotę poręczenia za zm. Paszka [z G.] sędziego pozn. (KoścZ 9, 213v); 1443 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Wojc. Spławskiemu z Modrza całą wieś G. za 400 grz. (PG 2, 113v); 1459 tenże Jarosław Rozdrażewski dz. w G. (K 3, 146 tamże w haśle Rozdrażewo, cytowanego aktu nie odnaleziono).

1479-1501 Jan Rozdrażewski s. Jarosława, dz. w G. i in. dobrach w pow. kośc. i pyzdr.; 1479 tenże wraz z ż. Elżbietą sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Praksedzie c. Grzegorza Noskowskiego połowy wsi Nosków, Parzęczewo, Wławka, cz. wsi Łobez i 3 ł. w Kapalicy w pow. pyzdr. za 700 grz. (PG 9, 112v); 1486 tenże oddaje [swemu bratankowi] Adamowi [s. Piotra] z Nowego Miasta [pow. pyzdr.] całą wieś G. w zamian za części Nowego Miasta i in. 5 1/2 wsi w pow. pyzdr. oraz wsie Szkaradowo, Mszczyczyn, Chromiec, Boguszyn, Chocicza w pow. kośc., 1/2 przeprawy na rz. Warcie k. wsi Lubrza [pow. pyzdr.] oraz pr. bliższości po śmierci sióstr wspomn. Adama (PG 10, 55v)⁷Inne transakcje majątkowe tegoż Jana od 1486 r. → Boguszyn k. Nowego Miasta, → Chocicza i → Chromiec, 1501 tenże wygrywa proces z Katarzyną ż. Samsona, dz. w Żarkach w ziemi krak., córką Anny ż. zm. Jana Skaławskiego, oddalając jej pretensje do dóbr ojczystych Jana po zm. Jarosławie Rozdrażewskim, tj. do m. Rozdrażewa i 10 przynależnych wsi w pow. pyzdr. oraz do wsi G.; z dóbr tych wspomn. Anna, matka Katarzyny, a siostra Jana, nie otrzymała posagu ani wyprawy, w odróżnieniu od in. sióstr: Doroty ż. Wierusza z Kowal i Jadwigi ż. Jana Babińskiego (PG 16, 69).

1507 Hieronim kaszt. przem. i 1507-14 Jan, Rozdrażewscy, ss. Jana, dziedzice w G.; 1507 Wojc. Wolicki [z Wolicy, pow. pyzdr.] zapisuje ż. swej Katarzynie c. zm. Zygmunta Szołdrskiego 200 grz. posagu na sumach nabytych z zastrz. pr. odkupu w G. od Hieronima Rozdrażewskiego (PG 13, k. 100-100v); w podziale dóbr między braćmi Hieronimem i Janem Rozdrażewskimi, Jan otrzymuje m. Rozdrażew z 7 1/2 wsiami przynależnymi, 1/2 mł. k. m. Zduny w pow. pyzdr. oraz wieś G.; tenże Jan z ż. Małgorzatą sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Stan. Konarskiemu [z Konar k. Miejskiej Górki] wieś G. za 133 zł węg. (PG 13, k. 119v-120); tenże zapisuje swej ż. Małg. Śmigielskiej na połowie wyżej wspomn. dóbr w pow. pyzdr. oraz na 1/2 wsi G., nadto na połowie swych dóbr otrzymanych w podziale z bratem Hieronimem po śmierci ich matki Elżbiety, wd. po zm. Janie Rozdrażewskim, tj. w m. Benice i 2 wsiach przynależnych oraz na całym folw. w Rozdrażewie po 550 zł węg. posagu i wiana (PG 13, k. 129-129v); 1509 tenże za zgodą ż. Małgorzaty jako pani wiennej sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Katarzynie ż. Marc. Górskiego [z Góry k. Jarocina, pow. pyzdr.] wieś G. za 200 grz. (PG 14, 61); 1510 w G. wsi Jana Rozdrażewskiego 5 ł. os., 1 ł. opust. nie uprawiany, młyn z 1 kołem nad rz. Wartą, 3 karczmy, 2 zagr. i folw. (LBP 150); 1514 tenże Jan oddaje Feliksowi Górskiemu z Kępy Wielkiej [pow. pyzdr.] brzeg rz. Warty w miejscu zw. Długie Kąty należący do wsi G. w celu zbudowania młyna i grobli, pod warunkiem, że młyn ten zostanie zbudowany we wsi opust. → Raszewy, w zamian za in. brzeg rz. Warty należący do wsi Raszewy, zw. także Długie Kąty, lecz nadający się tylko do budowy mostu oraz za dopłatą 20 grz. (PG 15, 37v).

1531 Wojc. Pierzcheński, 1553 Więcław Rozdrażewski, dziedzicami w G. → p. 2.

Inni mieszkańcy w G.: 1486 Maciej karczmarz z ż. Małgorzatą (AC 2 nr 1450).

Pobór w G.: 1530 z 4 ł. (ASK I 3, 124v); 1563, 1581 z 5 ł. (ASK I 4, 160v; ŹD 66).

5. 1390 Dobrogost bp pozn. konsekruje kościół par. w G. pod wezwaniem Ś. Jana Ewangelisty i Ś. Stanisława, ufundowany przez Paszka z G.; kościół otrzymuje w uposażeniu: 1 ł. roli z łąką w G., jez. zw. → Skąpe oraz jaz rybny k. wielkiej łąki w G.; do plebana należą: dzies. z folw. w G. i z folw. w Konarskiem oraz czynsz roczny z 2 1/2 ł. [tamże] w wysokości 2 grz. 14 gr pras., dzies. z folw. w Chwalęcinie [pow. pyzdr.] i Pawłowicach [k. Żerkowa, pow. pyzdr.]; bp pozn. włącza do par. wsie G. i Świączyn wraz z mesznem i in. uprawnieniami w tychże wsiach (Wp. 6 nr 317; Now. 2, 399); 1510 kościół par. w G. pod wezwaniem NMP i Ś. Stanisława; w par. wsie G. i Świączyn; do plebana należą: dzies. z ról kmiecych i folw. w G., dzies. z folw. w Świączynie, z 2 folw. w Chwalęcinie i 2 grz. zapisanego wieczyście czynszu rocznego w Konarskiem (LBP 150).

Plebani w G.: 1395 Mikołaj (Lek. 2 nr 466; WR 2 nr 13; SzPozn. 99, tamże mylna data 1396); 1403 Wojciech (WR 1 nr724).

6. 1392 Paszek z G. w otoczeniu króla Władysława Jag. w Łucku; tamże śwd. w dok. lokacji m. Zdzieża w pow. pyzdr. (Wp. 3 nr 1922); 1401 na prośbę tegoż Paszka, Wojciech bp pozn. potwierdza fundację kościoła par. w Lutogniewie [pow. pyzdr.] ustanowioną przez przodków Paszka (Wp. 5 nr 18).

7. SzPozn. 99-100.