GOLĘCZEWO

(1313 Golenzcowo, 1387 Golenczewo, 1391 Golanczewo, 1391 Golinczewo, Golenczewo Paarvm1Jest to jedyna wzm. o Małym G., zapewne dotyczyła cz. G., gdyż wieś była w tym czasie podzielona między kilku właścicieli (→ p. 3 r. 1393, Jakub), 1400 Golenczino, 1408 Golanczino, 1428 Golyencewo, 1430 Golencewo, 1463 Golynczewo, 1470 Golanczow, 1563 Golinczewo, 1580 Gołwierzewo!) 12 km na SE od Obornik.

1. 1446 n. pow. pozn. (PG 2, 147v); 1510 n. par. Sobota (LBP 88).

2. 1420 allodium Szimuniwstwo, sors agri Schimunowstwo, 1445 campus Szymunowstwo w G. → p. 5, → Szymunowstwo2Nie wiadomo, od jakiego Szymona wywodzi się ta nazwa; wśród znanych dziedziców G. Szymon wystąpił raz w 1406 r. (→ p. 3).

3. Własn. szlach. 1313 Piotr w G. → p. 5.

1387-1406 Mała (Mala) Golęczewski z G. (Lek. 1 nr 119, 349, 1233, 1879; WR 1 nr 28, 30, 45, 96, 112, 166, 184, 256, 257, 258, 301, 327, 471, 486, 497, 585, 749, 776, 819, 1719; WR 3 nr 131; Wp. 3 nr 1925; KP nr 1848); 1387 tenże w sporze z Andrzejem z Rosnowa o 20 grz. wiana [czyjego?] (Lek. 1 nr 157); 1387 tenże jako zachodźca Jutki z Knyszyna i jej dzieci w sporze z panią z Gowarzewa o dziedzinę Lubicz (Lek. 1 nr 88); 1388 tenże w sporze z Hanką z Gowarzewa o 4 grz. poręki (Lek. 1 nr 416); 1388 tenże w imieniu brata Mirosława [sic!, później mowa tylko o bracie Mikołaju] w sporze ze Sławętą z Kłodziska o 6 grz.; brat Mali ręczył Sławęcie w tej sprawie za Kiliana (Lek. 1 nr 470); 1388 temuż przysądzono 2 ł. wolne w Gonięcinie [obecnie Golęcin, cz. m. Poznania] od Bietki c. Michała zw. Rozwora (Lek. 1 nr 466); 1389 tenże pozwany przez Bietkę o to, że gdy miał nad nią opiekę, to zastawił jej dziedzinę (WR 1 nr 71); 1392 tenże w sporze z Olbrachtem [z Tworkowa] o wydzielenie (excessio) cz. w Knyszynie; Olbrachta może zastępować ksiądz Nassam pleban z Czerniewa3Sprawa ta łączy się z wcześniejszym procesem Mali: w 1386 r. wygrał on proces z Baranową o 4 grz. i 10 sk. i na tę sumę wziął w Tworkowie zastaw bez dworu i ogrodu (Lek. 1 nr 13). Nie wiadomo, czy Mala był już wtedy dz. G [pow. pyzdr.; obecnie Czerniejewo] (Lek. 1 nr 1270); 1393 tenże z bratankiem (filiaster) wygrywa proces z wspomn. Nassamem i jego siostrami; nie mają oni niepokoić go na gran. wsi → Knyszyn i → Lubicz (Lek. 1 nr 1598); 1394 tenże z Mikołajem z Nienawiszczy [czy to brat Mali?] mają zrezygnować z 1/2 Nienawiszczy na rzecz Zofii, jej brata Bodzęty lub ich wuja Szymona na tak długo, dopóki im nie spłacą 60 grz. (Lek. 1 nr 1749); 1395-96 tenże ręczył za Szczesława [Siekierkę] ze Strzeszyna, że ten wydzieli bratu Borzysławowi 1/4 Strzeszyna, a Szczesław tego nie uczynił; sąd zasądził dla Borzysława 13 grz. od Mali jako poręczyciela (Lek. 1 nr 2043, 2090, 2180); 1396 temuż Bieniak [skąd?, może z Góry, Sierakowa i Jastrowia] zniszczył mł. [gdzie?] i zeznał, że mł. stał w jego dobrach (Lek. 1 nr 2207); 1397 tenże w sporze z Sędziwojem Gałązką z Golczewa [pow. gnieźn.; obecnie Gulczewo] i Janem ze wsi Żdżarowite [pow. gnieźn., obecnie Żórawita] o 300 grz. (Lek. 1 nr 2382); 1397 tenże z Mikołajem [bratem?, z Nienawiszczy?] w sporze z Zofką z Kikowa [może identyczna z Zofią wspomn. w 1394 r.?]; świadkowie Zofki zeznają, że nie wzięła ona swej części spadku po rodzicach (ne wsala nicz dzeczacze czøsczi), ale to, co się jej dostało po pierwszym mężu (Lek. 1 nr 2507, 2508; WR 1 nr 337); 1404 tenże oddala roszczenia wdowy po Macieju Krawcu o 3 wiard. (KP nr 1890).

1387 śwd. Zmysław z G. (WR 1 nr 11).

1391 śwd. Mikosz, który ma zastaw w G. (WR 1 nr 291).

1391-92 Gosław z G.; 1391 tenże dowodzi przy pomocy świadków, że nie ukradł koni kmieciowi z Rawowic [k. Swarzędza, obecnie Rabowice] (WR 1 nr 118, 120); 1391-92 tenże w sporze z Mac. [Jadem] z Bądlina [obecnie Bąblin] podsędkiem pozn. o 20 grz. szkody (Lek. 1 nr 1154, 1166, 1179, 1198).

1391-93 Mac. Gosławowic dz. G.4Tenże w 1389 i 1391 r. jako mieszcz. z Obornik prowadził proces z Mac. [Jadem] z Bąblina (podobnie jak Gosław, zob. wyżej) o 12 grz. z tytułu poręki; szkody wynikłe dla Macieja z Bąblina były wg zeznań świadków Mac. Gosławowica niższe niż 10 grz. (Lek. 1 nr 653; WR 1 nr 291) (Lek. 1 nr 954 tu nazwany Mac. Gossar!, 1376); 1391-92 tenże wygrywa proces z Jarosławem Jalawą dz. Sierakowa5Nie mamy pewności, czy przekazy te dotyczą m. Sieraków n. Wartą, czy jednej z kilku wsi Sierakowo w Wielkopolsce. Mac. Gosławowic procesował się z Jalawą również w 1389 r. (Lek. 1 nr 553) o 10 grz. z tytułu poręki i 20 grz. szkody; sąd przysądza Sierakowo: Maciejowi 2/3 wsi i Żydowi Aronowi 1/3 wsi (Lek. 1 nr 1153, 1176, 1192, 1197, 1204); 1392 tenże w sporze z kmieciami [z Chludowa?], poddanymi komandora joan. [→ Święty Jan k. Poznania] (Lek. 1 nr 1376).

1393 Jakub z G. P. w sporze z Tomisławem z Przecławia (Lek. 1 nr 1432); 1395 Pełka z G. w sporze z Jaśkiem Sobockim o zboże w G. (Lek. 1 nr 2003).

1404 sąd uznaje pr. Katarzyny z G. do jej wiana w tej wsi i stwierdza, że nie ma ona odpowiadać za długi męża ze swej cz. G. (KP nr 1663); 1404 Jadwiga z G. w sporze ze [swym bratem6O stosunku pokrewieństwa informują inne wzm. o tej Jadwidze: w 1406 r. była ona mieszczką pozn. (WR 1 nr 574; KP nr 2680)] Piotrem Kamieniewskim o 1/4 Kamionek [k. Kórnika] (KP 1 nr 1929).

1406 Szymon dz. G. pozwany przez syna swego Piechnę mieszcz. z Poznania o 20 grz. posagu jego matki [ż. Szymona] (KP nr 2818).

1412, 1418 Andrzej Golęczewski [Ramsz?] (WR 1 nr 684, 952); 1420 Wincenty i Andrzej Ramszowie, dziedzice G. → p. 5; 1422, 1427, 1428, 1430 Ramsz [bez imienia] Golęczewski z G. (WR 1 nr 1124, 1354, 1511; CoPr. II, 49); 1435 Katarzyna ż. Ramsza (Ramp!) z G. w sporze z Więcoszką, Katarzyną, Małgorzatą, Anną i Janem dziećmi zm. Dziersława z Wargowa (PZ 13, 93); 1442-45 Winc. Ramsz Golęczewski dz. G. (WR 1, 1605, 1634, 1635, p. 5); 1446 Katarzyna ż. Mac. Sobockiego daje mężowi swą cz. G. po ojcu i matce (PG 2, 147v).

1463 Mac. Nieczajeński z s. Mikołajem zapisuje Stanisławowi altarzyście w kościele par. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu czynsz 2 kopy gr czeskich z pr. wykupu za 30 grz. na swych 2 cz. w G. (PG 7, 187); 1470 Mikołaj z G. zalega z podatkiem (PG 57, 90v); 1470 Mik. Golęczewski sprzedaje Dobrogostowi z Soboty 1/2 Nieczajny za 500 grz. (PG 8, 69v).

1472 Katarzyna zakonnica w kl. Ś. Katarzyny w Poznaniu sprzedaje Markowi Golęczewskiemu7Inne transakcje tego Marka dz. G. toczyły się w pow. kośc.; w 1482 kl. bened. w Lubiniu wykupił z jego rąk sołectwo w Targowisku za 18 grz.; sołectwo to Marek Golęczewski odziedziczył po Bartoszu Palędzkim (ACC 60, 19; por. KoścZ 16, 22v z 1473 r.). W 1487 procesował się z Ropylem [sic!] Rosnowskim (PG 58, 159v; KR 8, 22 tu błędnie Marcin zamiast Marek) 6 ł. w G., które jej przypadły w działach z siostrami, za 100 grz. (PG 8, 142); 1474 taż zakonnica Golęczewska z tegoż klaszt. (AC 2 nr 1377).

1475 Mikołaj dz. cz. w G. zalega z podatkiem (PZ 20, 26v); 1476 tenże oraz Dobrogost z Soboty pisarz ziemski pozn., bracia stryjeczni, kupują cz. Nieczajny od swego krewnego Jana Knyszyńskiego z Knyszyna za 200 grz. w półgr.; Knyszyński otrzymał tę część na mocy pr. bliższości po śmierci Sędziwoja z Soboty kan. pozn., dz. Nieczajny; ciż kupujący pozywają tegoż Jana Knyszyńskiego z powodu powyższego aktu sprzedaży i otrzymują wyrok, że Knyszyński ma zrezygnować przed star. z wspomn. cz. Nieczajny w ciągu 8 tyg. [bez zapłaty?] (PG 58, 37v – 2 zapiski; por. PG 9, 51v); 1481 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [ze wsi Stare pow. gnieźn.] po 150 grz. posagu i wiana na 2 częściach w G. (PG 9, 143); 1481 Małgorzata ze wsi Stare, ż. Mik. Golęczewskiego sprzedaje Sędziwojowi z Czarnkowa kaszt. sant. 1/2 Zakonowa w pow. gnieźn. i 1/4 Dziekczyńskiego Młyna w pow. kcyn. za 100 grz. (PG 9, 142v).

1497 Maciej, Katarzyna i Anna małol. dzieci zm. Mik. Golęczewskiego wysyłają sługę (familiaris) Jana na wyprawę wołoską (ExpBel. nr 314); 1506 Mac. Golęczewski zapisuje ż. Annie, c. Piotra Jabłonowskiego [z Jabłonowa k. Sierakowa] 30 grz. posagu na 1/2 G. (PG 13, 85); 1508 śwd. Mac. Golęczewski (MHP nr 231); 1515, 1521, wykupiono czynsz 2 grz. z G. na uposażenie dziekana w koleg. w → Szamotułach (ACC 96, 202-204); 1527 Mac. Golęczewski asesor sąd. w Poznaniu (CP 378, 179; CP 380, 1; CP 381 nr 70; Hock. IV nr 599); 1530 tenże rozgranicza wieś Stare z Lechninem [obecnie Lechlin] (CP 381, 9-11).

1444 w G. 7 ł. oraz folw. → p. 5; 1508 pobór z 4 półł. w G. (ASK I 3, 21); 1510 G. należy do dz. Macieja: folw., 7 ł. os., 1 ł. opust., karczma z pr. wyszynku (LBP 88, por. → p. 5); 1563 pobór: 6 ł., karczma dor. (ASK I 5, 236v); 1577 Anna Sobocka płaci pobór (ASK I 5, 717v); 1580 taż płaci pobór: 3 1/2 ł., 4 zagr., mł. dziedz. o 1 kole (ŹD 36; ASK I 6, 149v).

1427 kmieć Jan Klawek z G. poddany Ramsza z G. (CoPr. II, 49); 1431 kmieć Jan Gąsior z G. (SBP s. 194 nr 539).

5. 1313 Andrzej bp pozn. erygując altarię ŚŚ. Szymona, Judy i Tomasza w kat. pozn. nadaje tej altarii m. in. dzies. z ról Piotra w G. (decimas post aratra Petri; Wp. 2 nr 962).

[a. 1374] wzm. 1420 Jan bp pozn.8→ Chojnica, przyp. 10 przyznaje kościołowi w Chojnicy dzies. z G. (ACC 4, 71).

1419-20 Jan pleb. w Sobocie w sporze z Bartłomiejem pleb. w Chojnicy o dzies. snop. z G. (ACC 4 k. 7, 71); 1420 Bartłomiej pleb. w Chojnicy pozywa Wincentego i Andrzeja Ramszów z G. o to, że odmawiają mu dzies. z ról uprawnych folw. Szymunowstwo (ACC 4 k. 35v, 52v); 1444 Winc. Ramsz dz. G. daje plebanowi w Chojnicy po 10 gr z 7 ł. [kmiecych] oraz 1/2 kopy [gr] z folw. tytułem dzies. (ACC 27, 144); 1445 Jan pleb. w Chojnicy w sporze z dziedzicami z G., ponieważ 9 kmieci uprawiających role w G. zawsze było zobowiązanych do płacenia po 10 gr z łanu plebanom w Chojnicy; pleban zaznacza, że pomija tu sprawę dzies. z folw. i pola (campus) zw. Szymunowstwo (ACC 28, 88).

1 Jest to jedyna wzm. o Małym G., zapewne dotyczyła cz. G., gdyż wieś była w tym czasie podzielona między kilku właścicieli (→ p. 3 r. 1393, Jakub).

2 Nie wiadomo, od jakiego Szymona wywodzi się ta nazwa; wśród znanych dziedziców G. Szymon wystąpił raz w 1406 r. (→ p. 3).

3 Sprawa ta łączy się z wcześniejszym procesem Mali: w 1386 r. wygrał on proces z Baranową o 4 grz. i 10 sk. i na tę sumę wziął w Tworkowie zastaw bez dworu i ogrodu (Lek. 1 nr 13). Nie wiadomo, czy Mala był już wtedy dz. G.

4 Tenże w 1389 i 1391 r. jako mieszcz. z Obornik prowadził proces z Mac. [Jadem] z Bąblina (podobnie jak Gosław, zob. wyżej) o 12 grz. z tytułu poręki; szkody wynikłe dla Macieja z Bąblina były wg zeznań świadków Mac. Gosławowica niższe niż 10 grz. (Lek. 1 nr 653; WR 1 nr 291).

5 Nie mamy pewności, czy przekazy te dotyczą m. Sieraków n. Wartą, czy jednej z kilku wsi Sierakowo w Wielkopolsce. Mac. Gosławowic procesował się z Jalawą również w 1389 r. (Lek. 1 nr 553).

6 O stosunku pokrewieństwa informują inne wzm. o tej Jadwidze: w 1406 r. była ona mieszczką pozn. (WR 1 nr 574; KP nr 2680).

7 Inne transakcje tego Marka dz. G. toczyły się w pow. kośc.; w 1482 kl. bened. w Lubiniu wykupił z jego rąk sołectwo w Targowisku za 18 grz.; sołectwo to Marek Golęczewski odziedziczył po Bartoszu Palędzkim (ACC 60, 19; por. KoścZ 16, 22v z 1473 r.). W 1487 procesował się z Ropylem [sic!] Rosnowskim (PG 58, 159v; KR 8, 22 tu błędnie Marcin zamiast Marek).

8 → Chojnica, przyp. 10.