(1391 or. Gorzewo, 1395 Gorszewo) 12 km na NW od Rogoźna.

1. 1449 n. pow. pozn. (PG 3, 41); 1508, 1510 n. par. Ludomy (ASK I 3, 11v; LBP 91); 1510 dek. Oborniki (LBP 91).

2. 1427 Dobrogost z Ludom dowodzi przy pomocy świadków, że Katarzyna z G. wysłała swego rządcę z 40 kmieciami do lasu Dobrogosta i ci krzyżami oznaczyli [niesłuszną] granicę [między G. a Ludomami] (WR 1 nr 1248); 1486 rozgraniczono G. z Nininem: gran. biegnie od kopca narożnego do strugi [Oskobłok, obecnie Flinta], następnie do Grodziska [→ p. 8], a potem przez rzekę do kopców, które pokazali starcy [nis określono kierunku przyjętego przy opisie tej gran.] (PZ 21, 72); 1560, 1566 G. ma narożnik z wsiami Ludomy i Sierakówko (PG 104, 445; PP l, 24-26v); 1565 Kasper Gorzewski pozywa Piotra Czarnkowskiego kaszt. pozn. [właściciela Sierakówka] z powodu wycięcia drzew w lesie w G. w miejscu zw. Budziska¹Osada Budziska znajduje się obecnie 3 km na W od G., a 4 km na SW od Ryczywołu. Podobnie zlokalizowana jest na starszych mapach (Perthées, Gilly); 24 poddanych Gorzewskiego pozywa tegoż Czarnkowskiego z powodu zabrania im siana z ich łąk (PZ 34 k. 293, 293v); 1566 rozgraniczono G. z wsią Krężoły i z m. Ryczywół, począwszy od narożnika wsi Krężoły, Sierakówko i G.; granica dzieli role w Krężołach i G. wzdłuż 18 kopców, a następnie wzdłuż drożyska i dochodzi do drogi przecznej z G. do Skrzetusza; w tym miejscu znajduje się narożnik G., Krężoł i m. Ryczywół; następnie gran. biegnie kolejno wzdłuż drogi z G. do Ryczywołu, wzdłuż miedzy i przez porębę Olszyna²Na przełomie XVIII i XIX w. na N od Gorzewa znajdowała się osada Olędry Olszewnik; na MTop. 1950 zabudowania bez nazwy przy drodze z G. do Ryczywołu (Olszina) do strugi zw. Głowna³Nazwa ta oznacza tu zapewne rz. Flintę → Oskobłok, w której wbite są pale i oznaczony narożnik G., m. Ryczywół i Ninina (PG 112, 715v-717).

3. Własn. szlach. 1391-97 Dorota wd. po Bieniaku z G. (WR 1 nr 275); 1391 taż dowodzi za pomocą dok., że mąż jej nie miał żadnych praw do G., [bo] oddał jej G. jako wiano; sąd uznaje, że Dorota w G. nie może odpowiadać za długi swego męża, tylko za swoje (Lek. 1 nr 899); 1395-97 taż w sporach z Żydami o długi (Lek. 1 nr 2032, 2380, 2407); 1418 taż uczciwa niegdyś sędzina [tzn. Dorota wd. po Bieniaku, a następnie wd. po Mik. Krwawym Diable z Wenecji w pow. kcyń., sędzim kal.] w sporze z Hanką ż. Chwała ze Strzelec [k. Chodzieży] o 200 grz. posagu i 100 grz. wiana (PZ 5, 64v).

1418-25 Janusz z G.⁴Kozierowski cytując przekaz z 1407 r., utożsamia Janusza Gorzewskiego z występującym w 1407 r. Hertmanem i błędnie określa, że Janusz Hertman i Wawrzyniec Jeż byli synami Mik. Krwawego Diabła (KR 2, 120). Przekaz z 1407 r. mówi, że bracia Wawrz. Jeż i Hertman toczyli spór z Pietraszem Wojnowskim z Wojnowa o dobra należne dzieciom zm. sędziego kal. (PZ 3, 30), co wydaje się jasno wskazywać, że wspomn. bracia nie byli z tymi dziećmi identyczni. Dodać tu należy, że w 1427 r. Mik. Gorzewski s. Janusza nazwany został wnukiem Doroty Gorzewskiej (PZ 9, 87v), co prowadzi do wniosku, że Janusz, Wawrzyniec Jeż i znany z 1407 r. Hertman byli zapewne ss. Doroty i jej pierwszego męża Bieniaka z G (PZ 7 k. 56, 71v; WR 1 nr 1013, 1144, 1194, 1195, 1204); 1418 tenże w sporze z Dobrogostem z Dąbrówki Ludomskiej o 25 grz. i 4 gr (PZ 5, 104); 1420 sąd postanawia, że Erazm Naramowski resztę pieniędzy, za które kupił Nowy Dwór tzn. 39 grz. i 5 grz., ma zapłacić na poczet długów braci Wawrz. Jeża z Morawska i Janusza z G. (PZ 6, 113); 1421 sąd przysądza Januszowi z G. na podstawie pr. bliższości dziedzinę [Nowy Dwór?] pod warunkiem, że Janusz zapłaci Naramowskiemu 120 grz. w ciągu 6 tygodni (PZ 6, 132); 1424 tenże Janusz jako poręczyciel Frony ż. Wawrz. Jeża z Morawska ma dla [braci] Jana [zw. Chojnica] kan. w Głuszynie [dz. Morawska] i Wojciecha z Glinna uwolnić od roszczeń in. osób i od żyd. długów 1/2 Sadów (PZ 7, 148v; WR 1 nr 1176); 1426-36 Katarzyna wd. po Januszu z G. (WR 1 nr 1235, 1300, 1347, 1353, 1437, 1462, 1557; PZ 9 k. 104, 115; PZ 10, 2); 1427-29 taż z dziećmi [Mikołajem i Jakubem] w sporze z Wawrz. Jeżem z Nowego Dworu [Morawska i Sadów] (WR 1 nr 1342; PZ 9, 120v).

1426-27 Mik. Gorzewski z G. [s. Janusza] z braćmi i siostrami w sporze z Wierzbiętą z Przesieki [pow. gnieźn.] o pieniądze, które mają u [stryja Gorzewskich] Wawrz. Jeża z Sadów i z G. (PZ 9 k. 105, 112); 1427 tenże z bratem Jakubem otrzymują od babki, wd. po [Mik.] Krwawym Diable sędzim [kal.] jej oprawę zapisaną na G., a Katarzyna matka Mikołaja i Jakuba zobowiązuje się zapewnić teściowej utrzymanie i opiekę do śmierci (PZ 9, 87v).

1443-86 Jakub Gorzewski [s. Janusza? i brat Mikołaja?] (PZ 14, 50), wójt? w Obornikach⁵Wydaje się, że pr. do części wójtostwa w Obornikach posiadała jego ż. Anna; Jakub Gorzewski z żoną lub sam występuje w różnych sprawach dot. pr. patronatu nad kościołem Ś. Ducha w Starej Wsi k. Obornik i nad altarią w kościele par. w Obornikach: 1453 (ACC 34, 93); 1454 (ACC 35, 23); 1470 (PG 8, 64) 1448, 1452 (MH 16, 2); 1449 tenże zapisuje czynsz roczny 9 grz. od sumy 100 grz. na 1/2 G. Annie ż. zm. Dołęgi Gotarda (PG 3, 41); 1462 tenże zapisuje ż. Katarzynie po 270 grz. posagu i wiana na 2 częściach G. (PG 6, 144v); 1470 tenże kupuje od Jana Worowskiego dom w Poznaniu na ul. Żydowskiej⁶Dom ten był w posiadaniu [NN] Gorzewskiego jeszcze w 1513 r. (AC 2 nr 1675) za 24 grz. (PG 8, 70); 1472 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od Mikołaja, Jana, Piotra i Stanisława ze Słomowa wsie Zalasowo [osada nie istn. k. Słomowa] i Nienawiszcz za 400 grz. (PG 8, 157); 1482 tenże pozywa Szymona z Boguniewa, ponieważ zatrzymał u siebie zbiegłego kmiecia z Zalasowa i wysłał ludzi i wozy po drzewo do Nienawiszczy (KBR nr 150, 151).

1448 Bieniak z → Rozwarowa (obecnie Rostworowo; s. Dziersława] w działach ze swymi braćmi otrzymuje m. in. sumy zapisane na G. (PZ 16, 157v).

1480 Elżbieta ż. Aleksandra [Skóry] z Gaju [Wielkiego], tenut. w Obornikach sprzedaje Stanisławowi z Janowca [pow. gnieźn., obecnie Janowiec Wlkp.] cz. dziedz. w G. (PG 9, 195v).

1489 Jan i Mikołaj bracia z G. kupują z zastrz. pr. wykupu za 600 zł węg. od Wincentego pleb. w Margoninie i Mścicha braci niedz. z Ludom 10 ł. os., 7 karczem os. i 1 karczmę opust. w Ludomach (PG 10, 109v); 1494 ciż kupują z zastrz. pr. wykupu za 100 grz. od Wojciecha i Jana z Chwałkowa [niezident., może z Fałkowa pow. gnieźn.?] pr. do 5 ł. os. i 2 ł. opust. we wsi Nienawiszcz (PG 7, 38v); ciż dzielą się majątkiem: Mikołaj Gorzewski otrzymuje 1/2 G., 1/2 Ludom, 1/2 Nienawiszczy i 1/2 Zalasowa, gdzie osiedli kmiecie oraz 30 grz. zapisanych na wsi Zatom, a Jan Gorzewski otrzymuje 1/2 G. ze starym dworem, 1/2 Ludom, 1/2 Nienawiszczy, i 1/2 Zalasowa (PG 7, 11; PG 11, 17); 1495 ciż opiekunami dzieci i majątku Kaspra Orzeszkowskiego ze wsi Orzeszkowo i Naczki w pow. pyzdr. (PG 7, 83); 1496 Jan Gorzewski zapisuje ż. Agnieszce c. Mścicha Ludomskiego po 100 grz. posagu i wiana na 1/4 G. (PG 7, 116); 1499 Jan Gorzewski kupuje od Jana i Tomasza z Wielżyna 2 ł. os. i 1 ł. opust. w Krezolach za 34 zł węg. (PG 12, 19); 1503 Mik. Gorzewski zapisuje ż. Reginie c. zm. Grzegorza ze Zwanowa [pow. gnieźn., obecnie Dzwonowo] po 200 kop gr posagu i wiana (PG 12, 242); 1505 tenże stryjem Marty Chwalęckiej z Chwalęcinka, ż. Jakuba Wargowskiego (PG 13, 62); 1510 tenże płaci 1 grz. czynszu dla altarii w Ludomach ze swej cz. Boguniewa (LBP 92); 1515 Jan Gorzewski [z G.?] (MS 4/1 nr 2424); 1521 tenże zgłasza się jako patron kościoła par. w Ludomach (ACC 96, 172).

1508 pobór od 10 1/2 ł. i 2 karczem (ASK I 3, 11v); 1510 w G. 12 ł., w tym 1 ł. opust. uprawiany przez dziedziców, 3 karczmy, 2 zagr. (LBP 91); 1563 pobór od 12 ł. i 2 karczem (ASK I 5, 226v); 1577 pobór płaci Kasper Gorzewski (ASK I 5, 692); 1580 pobór od 20 półł., 8 zagr. i roli karczmarskiej (ŹD 21).

1415-1565 mieszkańcy G.: 1415 śwd. Nikel, który siedzi w G. (WR 1 nr 887); 1416 Piotr kmieć z G. w sporze z Janem Łowęckim [z Łowęcina k. Swarzędza] dowodzi przy pomocy świadków, że wniósł [dokąd?] 70 pni z pszczołami i nie ma z nich przypłodu (WR 1 nr 911); 1430 Paweł karczmarz [z G.?] (WR 1 nr 1347, 1353); 1565 24 poddanych z G. [podano w źródle ich imiona i nazwiska] → p. 2.

4. 1398 Jan sołtys z G. nie stawił się na sąd i przegrywa proces z Mik. Żydowskim (Lek. 1 nr 2726).

1424 Janusz dz. G. sprzedaje szl. Mik. Dzięciołowi⁷Pochodził on z Gniewniewic (w ziemi rawskiej na Mazowszu), występował w Wielkopolsce w 1417 r. jako Mazowita; po r. 1434 występował w Wargowie i w Sierakowie k. Czarnkowa (K 2, 187) sołectwo w G.; sołtys otrzymuje 2 ł. roli, ostrów Żabiniec, 1/3 opłat sądowych, 1/2 opłat z lasu oraz 1/3 opłat od kołodziejów i powroźników; sołtys ma pr. posiadać karczmę, z której karczmarz będzie płacił 1/2 grz., 30 jaj, piwo (1 manuale) oraz beczkę grochu? (siliquarum) oraz będzie miał pr. mieć 2 lub więcej zagr., którzy będą mu dawać po 6 gr, po 1 kapłonie i po 15 jaj; wolno mu polować na zające w G. oraz posiadać własnego pasterza do bydła, a gdyby chciał pasać razem z bydłem wiejskim ma płacić pasterzowi wiejskiemu tak jak inni kmiecie; kmiecie w G. dają dziedzicowi po 1 grz., 2 kapłony, 30 jaj oraz pracują, kiedy trzeba, zagrodnicy dają po 6 gr i 15 jaj, a karczmarze po 1/2 grz., 2 kapłony i 30 jaj; Mik. Dzięcioł jest zwolniony od służby na koniu, ale gdyby sołectwo sprzedał, to nabywca musiałby służyć na koniu wartości 2 grz. (Wp. 5 nr 387).

1426-34 Mik. Dzięcioł z G. (PZ 8, 68v; WR 1 nr 1293, 1379; WR 3 nr 1276); 1434 temuż Katarzyna z G. ma zapłacić 3 grz. czynszu wraz z dodatkiem 3 razy po 4 gr (WR 1 nr 1437).

5. 1403 Wojciech bp pozn. daje kanonikom i wikariuszom kat. pozn. dziesięciny we wsiach k. Rogoźna, Czarnkowa i Ujścia, m. in. z G. (Wp. 5 nr 39); 1406 pap. Grzegorz XII zatwierdza wspomn. darowiznę (Wp. 5 nr 106).

1510 dzies. z G. po 6 gr z łanu dla kapituły kat. pozn. (LBP 91).

8. Grodzisko wklęsłe o nie ustalonej chronologii położone na zach. brz. rz. Flinty k. mostu kolejowego ok. 2,5 km na E od G., → Grodzisko k. Ryczywołu (Kowalenko 266; Hensel 4, 205).