GORZYŃ

(1415 or. [Gorzin], 1424 or. Gorzen, 1429 Gorzenya, 1437 Gorzeny, 1564 Gorzyn) 4 km na S od Międzychodu.

1. 1429 n. pow. pozn. (PZ 11, 16v); 1508 n. par. Kamionna (ASK I 3, 9v).

2. 1462 jez. → Linkowo pod G.; 1477 jeziora → p. 3; 1477, 1508, 1563, 1580 mlyn → p. 3; 1501, 1508 droga z Durmowa do G. (A 178; A 195); 1591 podział boru w G. między Łukaszem Gorzeńskim a Wolfem Szlichtyngiem i Maciejem Gorzyckim: granica podziału przebiega od Gorzeńskiego Młyna drogą do jeziorka Krzywokleszcz, potem do jeziorka Rybie Błoto, następnie drożyskiem i drogą nad Dziadowską Strugą, do końca zgonu Gorzeńskiego Jeziora; od Rybiego Błota aż do strugi, co płynie od Durmowskiego Młyna do Gorzeńskiego Młyna; 1/2 borku w stronę Samicy Durmowskiej dla Łukasza Gorzeńskiego, a 1/2 w stronę Gorzeńskiego Młyna dla Szlichtynga; wspomn. chrósty za [obiektem nieokreślonym] Kozią aż do Samicy Durmowskiej, niedaleko granicy Gorzycka Nowego; podział obejmuje też Gorzeńskie Jezioro: Maciej Gorzycki otrzymuje brzegi naprzeciwko dwóch toni Biała i Ogrodziska, Łukasz Gorzeński otrzymuje brzegi „naprzeciwko Struzny, u jazu i Kątowi”, zaś Szlichtyng otrzymuje brzegi „naprzeciwko Kamieniowi i Dziewiączi”; tonie te mają być wspólne do łowienia ryb niewodem i włokami; wspomn. role przy Białych Błociech; podział obejmuje też jeziorka Piewniwo, Dzięcielino, Krzywokleszcz i Rybie Błoto: Piwniewo do rybienia stawu i wspólnego użytku, Dzięcielino dla Szlichtynga, Krzywokleszcz dla Macieja Gorzyckiego, Rybie Błoto dla Łukasza Gorzeńskiego (PG 157, 699v-701v).

3. Własn. szlach. 1415-37 Mikołaj, czyli Nikiel, z G., Gorzyński (PZ 4, 105; WR 1 nr 1281; KR 5, 30); 1424 tenże w sporze z Olbrachtem z G. (PZ 7, 202); 1432 tenże w sporze z synami Janem i Marcinem z G. (PZ 11, 140v); 1434 tenże w sporze z Sędziwojem Niewierskim o 7 grz. szer. gr (PZ 12, 197v); 1437 tenże w sporze z Olbrachtem z Międzychodu [w pow. pozn.] (PZ 13, 217); 1448 tenże niegdyś z G. (PZ 16, 222v).

1424-27 Olbracht z G., Gorzeński (PZ 7, 202; KR 5, 29-30), po ojcu h. Przosna, po matce h. Bogoria (MHP nr 184; WR 1 nr 1259), 1437 z Międzychodu [w pow. pozn.] (PZ 13, 217), 1426-37 jego s. Czema (WR 1 nr 1218; PZ 13, 217).

1429 pełnomocnik Dobrogosta z Szamotuł podkom. kal. przedkłada przed sądem dok. nabycia trzecich części m. Kamionna, wsi Skrzydlewo i G., zaś woźny pozywa wszystkich, którzy by rościli sobie pr. bliższości do tych dóbr, a ponieważ nikt nie stanął przed sądem, przeto sąd przyznaje dokumentowi stałą moc (PZ 11, 16v).

1434 Jan z Kamionny zapisuje ż. Jadwidze po 100 grz. posagu i wiana na dwóch częściach swych dóbr w Kamionnie, Skrzydlewie i G. (PG 1, 9v).

1434 Mik. Kamieński [z Kamionny] z G. (KR 5, 30; autor przypuszcza, iż był on h. Nałęcz).

1443 Andrzej Kamieński ze Skrzydlewa i G. nie staje na termin w sporze z Chwalętą z Lubicza o 20 zł węg. poręczenia za Piotra Obrzyckiego (PZ 14, 207v; zdaniem KR 8, 12 Andrzej był h. Nałęcz).

1443 Jan Gorzeński (AC 2 nr 1157).

1467- zm. 1476 Jan Gorzeński, czyli Kamieński, pleban w Kamionnie, brat Stanisława (ze Skrzydlewa) i Marcina (Now. 2, 467 w przypisie 148 niesłusznie rozdzielono informacje o nim na dwie osoby); 1472 podział dóbr po ojcu i matce między braćmi: Stanisław ze Skrzydlewa otrzymuje całą wieś Skrzydlewo, a bracia niedz. Jan z G. pleban w Kamionnie i Marcin z G. otrzymują G. i 3 ł. sołeckie w Skrzydlewie (PG 8, 141), po czym ci ostatni dokonują dalszego podziału, w którym Jan z G. otrzymuje 1/2 G., a drugą 1/2 G. otrzymuje Marcin z G. (PG 8, 141 v).

1472-85 Stan. Skrzydlewski, Gorzeński: 1472 podział dóbr zob. wyżej; 1477 Stanisław zapisuje ż. Małgorzacie po 100 grz. posagu i wiana na czwartych częściach G., młyna i jezior i na 3 łanach, które sam uprawia w Skrzydlewie (PG 9, 82v); 1480, 1485 tenże sprzedaje Andrzejowi Koźla Gorzyckiemu [z Gorzycka k. Międzychodu] wpierw 2 ł. os. w G. za 24 grz. z zastrz. pr. wykupu, a następnie czwartą cz. G. za 190 grz. (PG 9, 195; PG 10, 21).

1526-30 Maciej Gorzyński wśród dworzan star. gen. wlkp. Łukasza Górki (CP 24 k. 2, 28; CP 415, 11).

1475, 1499 G. w wykazach zaległości podatkowych (PZ 20, 26v; PG 62, 11); 1508 wiard. wojenne z 9 ł., mł. o 1 kole (ASK I 3, 9v); 1563 pobór z 5 ł., mł. korzecznik o 1 kole, karczma dor. (ASK I 5, 224); 1564 dzies. z 8 ł. w G. (IBP 307-308); 1577 płatnik poboru Wojc. Gorzyński (ASK I 5, 685); 1580 pobór z cz. Jana Gorzyńskiego: 3 półł., 4 zagr., 2 komor.; z cz. wdowy Gorzyńskiej: 4 półł., 2 zagr., 1 komor., od 45 owiec, 1 pasterz, 2 kwarty roli, mł. o 1 kole; z cz. Macieja Gorzyńskiego: 2 półł., 1 zagr. wolny (ŹD 17; ASK I 6, 109).

4. 1424 sołtys w G. (RH 14, 60).

5. 1564 dzies. wiard. dla bpa pozn. z 8 ł. (IBP 307-308); 1603-07 z wizytacji kościoła par. w Kamionnie: pleban według starego zwyczaju pobiera meszne od kmieci os. (lecz nie z ról opust.) we wsiach par., m. in. w G. (AV 3, 34v).

6. 1510-55 Piotr Gorzeński, 1514 stryj Jana Żegrowskiego (A 220), 1518-31 altarysta w kat. pozn. (Now. 1, 268), od 1519 koadiutor kan. pozn. Zygmunta z Kamieńca (A 234), 1510-33 pleban w Skwierzynie (A 235; Now. 2, 480 przyp. 217), 1525 przed przyjęciem w skład kap. pozn. wywodzi swe szlachectwo jako s. Marcina Gorzeńskiego h. Nałęcz i Łodzia [po babce ojczystej] i Anny Glińskiej h. Korzbok i Trach [po babce macierzystej] (MHP nr 286, 287), zm. 1555 (Weimann, Receptiones, s. 38).