GRĄBIEWO

(1383 kop. XVI w. Grambyewo, 1386 or. Grambevo, 1407 Grambowo, 1430 Crampyewo, 1448 Grampyewo, 1450 Grabyewo, 1581 Grąmbiewo, 1591 Grąmblewo, Gramblewo), obecnie Grąblewo, 1,5 km na N od Grodziska Wlkp.

1. 1435 n. pow. kośc. (PG 1, 75); 1564 n. par. Grodzisk [Wlkp.] (IBP 303).

2. 1425 zapowiedź dziedziny G. Nikla Treplyna (KoścZ 8, 134); 1434 Kurowo k. G. (PG 1, 14v).

1448 woźny rozgraniczył dziedziny G. oraz Strzelce, poczynając od kopca między G. i Ptaszkowem, i to od narożnika w strudze [Łęczyczna] aż do wsi, a następnie między wspomnianymi wsiami aż do granicy z Kurowem, a potem do granicy z Urbanowem do strugi [Kurowska Struga], zaś sąd potwierdza te granice, a Andrzej Grąbiewski w imieniu swym i bratanków (nepotes) Wincentego i Floriana oraz Bartosz Grabisza Strzelecki płacą przysądne (KoścZ 13, 139).

1525 zapust, który ciągnie się od granic dziedziny Zimna Woda aż do miejsca zw. Łowisko, które leży naprzeciw Ostrowu Kurowskiego, łąki w G. (PG 16, 88v-89).

1588 Jan Grąbiewski pozywa Urszulę Grąbiewską wd. po Jakubie Rozwarowskim o to, że przemocą zajęła wielką cz. wspólnych pastwisk między drogami i rowem i że zajęła łąkę zw. Obórka, wbijając 720 pali (KoścZ 69, 447v-448).

1591 droga do G. z Grodziska [Wlkp.], który graniczy z G. (AE XV 35-42).

3. Własn. szlach. 1383-1409 Mirosław, Miroszek z G., kan. pozn. (Wp. 3 nr 1972; Wp. 5 nr 60, 112, 134; Wp. 6 nr 280; Wp. 7 nr 488, 525, 563; ACC 2, 147v), w latach 1402-1426 jako Mirosław z Bytynia (KP nr 1000; Wp. 5 nr 455; identyczność tych osób za Now. 1, 307-308).

1386-1409 Tomisław z G., Grąbiewski (Lek. 1 nr 1453; WR 1 nr 445; WR 3 nr 288, 390, 455; Lek. 2 nr 1381; ACC 1, 121): 1386-88 tenże w sporze z Sędziwojem Objezierskim o 40 grz. z tytułu poręczenia (Lek. 1 nr 41, 400); 1391 tenże w sporze z Piotrem Seberlichem [z Piotrowa k. Czempinia] (Lek. 1 nr 960); 1391 Piotr z Urbanowa [k. Opalenicy] winien Tomisławowi z G. przekazać pr. własności 1/2 Nietąszkowa [k. Śmigla] tytułem [nieokreślonej należności w wysokości] 66 grz. oraz bronić go przez 3 lata od roszczeń innych osób [do tej dziedziny], a ponadto Piotr zobowiązuje się wobec Tomisława z G. i Pradla [z Bronikowa], że jeśli nie przekaże 1/2 Nietąszkowa Tomisławowi, to ten będzie mógł wejść w posiadanie wszystkich dziedzin Piotra, pozywać go [do sądu] i uwięzić (Lek. 2 nr 1404, 1421, 1422); 1391 Tomisław z G. toczy proces z opatem [cystersów] z Paradyża o 50 grz., o to że opat nieprawnie wdarł się w jego dziedzinę i że poczynił mu szkody w G. (Lek. 2 nr 1409, 1429, 1437, 1438) zaś 1404 toczy proces ze wspomn. opatem i klasztorem o to, że ten wbrew zakazom król. pozwał go poza granice diecezji do Głogowa, chociaż we własnej diecezji mógł prowadzić proces przed bpem lub oficjałem (AC 2 nr 937); 1394 tenże odpiera roszczenia dzieci Tomasza Suczki z Wojnowic [k. Buku] o 80 grz. z tytułu poręczenia (Lek. 1 nr 1868: Lek. 2 nr 1657); 1397 tenże toczy proces z Tomisławem z Gorzycka i jego ż. o 100 grz. z tytułu poręczenia (Lek. 1 nr 2441, 2572); 1399 tenże w sporze z Wojc. Nieproszewskim o 11 grz. z tytułu poręczenia za posag (Lek. 2 nr 2348, 2415); 1404 tegoż zięć lub szwagier (gener) Mikołaj (WR 3 nr 254); 1404 tenże toczy proces z Dziersławem Żydowskim [najczęściej pisze się z Rozwarowa k. Obornik, obecnie Roztworowo; Żydowo, par. własna, k. Obornik] o dziedzinę Młyniewo, powołując się na swe pr. bliższości do niej, lecz Dziersław odpiera jego roszczenia (KoścZ 2, 91v- 92); 1406 tenże toczy proces z burgr. [pozn. Piotrem] Klizą o 100 grz. z tytułu poręczenia (KP nr 2573); 1405 tenże wraz z ż. [o nie podanym imieniu] (ACC 1, 96); 1416 jego ż. Fema, zob. niżej.

1387 pan Janusz [Stular mieszcz. pozn.] wygrywa 14 grz. na G. (Lek. 1 nr 169).

1400 Wojciech z G. (tak KR 10, 27 z powołaniem się na 1400 PZ f. 24, jednakże publikacja tego źródła nie zawiera takiej informacji, zob. KP).

1405 dzieci Grąbieńskiego toczą proces z Żydem Abrahamem, [jego?] synem Aronem i [jego?] braćmi, a na terminie strony mają [przy]pozwać Wincentego [z Granowa] kaszt. nak. z tytułu poręczenia (KP nr 2204).

1408 Żbik dz. w Konarzewie [k. Poznania] zeznaje, że jest dłużny 13 grz. Alberykowi [z Modły] archid. warszawskiemu tytułem poręczenia za Adama dz. w G. z powodu zabójstwa (ACC 2, 118v).

1409 Jarosław dz. z G. zeznaje, że sprzedał na tej wsi i jej kmieciach 3 1/2 grz. czynszu [rocznego] Ludwikowi kan. pozn. dla altarii w kat. pozn. za 20 grz., 15 szer. gr i 20 ternarów z zastrz. pr. wykupu (ACC 2, 156).

1413-18 Jan Grąbiewski (WR 3 nr 580), od 1423 Jan niegdyś z G. (WR 3 nr 1152); 1413 tenże dowodzi, że Januszowi Strzeleckiemu [ze Strzelec k. Grodziska Wlkp.] nie zabił kmiecia Jana (WR 3 nr 484); 1415 tenże toczy proces z [macochą] Femą, która dowodzi, że on wraz z szesnastu szlachty i trzydziestu niższego stanu najechał jej oprawę (donacio), pobrał zboże i pobił kmieci, których zmusił do odwiezienia zboża (WR 3 nr 557); 1418 Mościc [ze Stęszewa] kaszt. pozn. po trzykroć przedkłada przed sądem dokumenty przeniesienia [nań] pr. własności całej dziedziny Oporowo [k. Ponieca], całej dziedziny Ruchocice i części dziedziny G. braci niedz. Jana, Macieja, Pawła, Wojciecha i Bodzęty, zaś Lisek [Wyskota] z Oporowa powołuje się na pr. bliższości do Oporowa (KoścZ 4, 353v-354); 1424 szl. Przedpełk z Opalenicy [s. Mościca ze Stęszewa] poręcza za Jana niegdyś z G. do wysokości 15 grz. gr praskich (PZ 8, 20); 1424 Jan Grąbiewski, 1434 Grąbiewski występuje jako pełnomocnik bpa pozn. (KoścZ 8 k. 31, czyli XII, luźna karta na końcu księgi bez nowej foliacji; KoścZ 10, 257); 1437 sędziowie polubowni godzą Wojciecha plebana w Wilkowie [prawdop. Wilkowo Polskie k. Śmigla], Jana, Maćka i Bodzętę zwanych Grąbiewscy oraz Mikołaja ze Zdroju brata [ich] przyrodniego w sporze o ojcowiznę i o wiano, które Fema matka Mikołaja zabrała z G., z tym że Mikołaj winien do Bożego Narodzenia wypłacić Wojciechowi, Janowi i Bodzęcie posag [matki] w monecie obiegowej, ci zaś odstępują od roszczeń do Mikołaja z tytułu wiana (KoścZ 11, 305v; K 2, 220 pod 1436).

1415-16 Fema (Eufemia) Grąbiewska: 1415 → wyżej Jan; 1416 taż pozwana przez Kat. Ceradzką o Koszkowo [k. Borku] wartości 10 grz. dowodzi, że otrzymała je od swego męża Tomisława (WR 3 nr 567); 1429 taż, Eufemia ze Zdroju (AC 2 nr 1009); 1437 proces o spadek po niej,→ wyżej Jan.

1415 Adam Grąbiewski toczy proces z Niczkiem [Mikołajem] Unrow [1399 n. z Ptaszkowa, zięć Wawrz. Łódzkiego z Będlewa, 1416 z Sokołowa, obecnie Sokołowice k. Śmigla], który twierdzi, że nie naganiał szlachectwa Adama (Koz. Nieznane nr 5).

1416-18 Maciej Grąbiewski, z G., brat Jana, 1437 Maciek zw. Grąbiewski (KoścZ 4, 353v-354; KoścZ 11, 305v); 1416 tenże odpiera roszczenia Niczka Unrow z Sokołowa o bydło (KoścZ 5, 28).

1418-28 Bodzęta z G. (KoścZ 9, 11), 1437 zw. Grąbiewski, brat Jana (KoścZ 4, 353v-354; KoścZ 11, 305v).

1418-32 Paweł z G., Grąbiewski (KoścZ 9 k. 4, 267, 269v; ACC 16, 7v), 1437 zw. Grąbiewski, brat Jana (KoścZ 4, 353v-354; KoścZ 11, 305v).

1418 Wojciech z G., 1437 zw. Grąbiewski, pleb. w Wilkowie [prawdop. Wilkowo Polskie k. Śmigla], brat Jana (KoścZ 4, 353v-354; KoścZ 11, 305v).

1418 Mościc ze Sztęszewa → wyżej Jan.

1425-43 Treplin1W 1427 r. w Grodziszczku k. Buku występuje Treplin o nie podanym imieniu. Nie wydaje, się aby był on identyczny z Mik. Treplinem z G, Nikel Treplyn, Mik. Trepplyn (KoścZ 9 k. 14, 233v, 234, 245, 257v, 267, 269); 1425 tenże zapowiada dziedzinę G. (KoścZ 8, 134); 1428 tenże wywołuje dok. przeniesienia [nań] własn. dziedziny G. i 1/2 Kurowa [k. Grodziska Wlkp.] w zamian za 700 grz. szer. gr, a nikt nie zgłasza roszczeń z tytułu pr. bliższości (KoścZ 9, 23); 1429 z tymże toczą spór witrycy kościoła [par.] w Grodzisku [Wlkp.], którzy żądają odeń 1/2 grz. za pogrzeby 4 zmarłych pochowanych w kościele (in corpore ecclesie), a to na potrzeby budowlane kościoła zgodnie z dawnym zwyczajem (AC 2 nr 1008); 1430 tegoż ż. Katarzyna c. Andrzeja Krupki ze Skórzewa (KR 2, 110 wg 1430 PZ f. 53v, lecz tej wzmianki nie udało się odszukać); 1435 tenże zapisuje ż. Katarzynie po 100 grz. posagu i wiana na Kurowie k. G. (PG 1, 14v); 1435 tenże kupuje od [Przedpełka] Mościca z Koźmina [i ze Stęszewa] Witowle [obecnie Witobel] za 240 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 1, 74v); 1435 tenże sprzedaje G. i 1/2 Kurowa braciom Wojciechowi i Andrzejowi z Dokowa Mokrego za 700 grz. (PG 1, 75); 1443 temuż Andrzej Gryżyński z Opalenicy zobowiązuje się bronić dziedzin G. i Kurowo [k. Grodziska Wlkp.] od roszczeń kupców (mercatores), gdyby go pozywali o 600 grz., od roszczeń z tytułu listu wiennego ż. tegoż Treplina i od roszczeń tych wszystkich, którzy ich pozywają o Kurowo (KoścZ 12, 315).

1435 Andrzej z Dokowa Mokrego, brat Wojciecha, 1443-66 Grąbiewski: 1435 → wyżej Mik. Treplin; 1443 tenże zeznaje 25 kóp szer. gr praskich i 22 zł węg. należności na rzecz Przedpełka z Łęk Małych [k. Kościana] (KoścZ 12, 317); 1448 tenże z bratankami (nepotes) Wincentym i Florianem [właściciele G.] → p. 2; 1448 tenże zapisuje ż. Wiączce po 100 grz. posagu i wiana na 1/4 G. i 1/4 Kurowa (PG 3, 9); 1450 tenże toczy proces z Januszem Treplinem z G. (KoścZ 14, 98); 1462 tenże stryj [a w istocie dziad stryj.] Anny i Doroty, cc. zm. Wincentego z G. (PG 6, 43v; natomiast KR 10, 14 pod datą 1463! podaje na podstawie tylko tej zapiski, że Andrzej z G. był stryjem Floriana z G., a należy ją uzupełnić przez powiązanie z zapiską z 1448 r., KoścZ 13, 139); 1465 tenże sprzedaje Mik. Dokowskiemu 1/2 Kurowa za 150 grz. (PG 7, 362); 1466 tenże cofa roszczenia do Grota z Urbanowa [Starego], którego pozwał, ponieważ obaj poręczyli za jego brata Zbyluta [z Urbanowa Starego] kanonika kat. pozn. Ocie Trachowi z Prochów na sumę 16 grz. (KoścZ 15, 95).

1435 Wojciech z Dokowa Mokrego, brat Andrzeja, → wyżej Mik. Treplin; 1440 tenże jako Wojc. Grąbiewski (KoścZ 12, 174), a 1443 wspomn. jako zm., ojciec Wincentego (KoścZ 12, 317).

1443 Wincenty s. zm. Wojciecha z G. zeznaje 25 kóp szer. gr praskich i 22 zł węg. należności na rzecz Przedpełka z Łęk Małych [k. Kościana] (KoścZ 12, 317); 1448 → p. 2; 1462 tenże wspomn. jako zm., jego cc. Anna i Dorota wraz ze [stryjem] Florianem z G., dziedzice niedz. G. (PG 6, 43v).

1448 Maciej i Wojciech bracia niedz., dziedzice w G.: 1448 ciż pozywają Winc. Ziemka z Łęk Wielkich [k. Kościana] o wprowadzenie ich w posiadanie dziedziny Godziszewo i o jej uwolnienie od roszczeń innych osób, podnosząc roszczenie na sumę 150 fl. oraz tyleż samo tytułem szkód (KoścZ 13, 157); 1448 ciż pozywają Piotra Granowskiego o 5 fl. czynszu rocznego, a ten zobowiązuje się zapłacić im z tego tytułu 10 zł węg. (KoścZ 13 k. 158, 263).

1448-66 Florian z G., Grąbiewski: 1448 → p. 2; 1462 tenże z bratanicami Anną i Dorotą, cc. zm. Wincentego z G., dziedzice niedz., sprzedają połówki G. i Kurowa Mik. Dokowskiemu za 400 grz. szer. półgr (PG 7, 362); 1466 tenże oświadcza, że otrzymał 50 grz. od Piotra z Szamotuł kaszt. pozn. (AR 1 nr 1070).

1450 Janusz Treplin2KObceRyc. 109 identyfikuje go z Januszem Treplinem, który w 1449 i 1469 r. pisze się z Kolesina, położonego przy zachodniej granicy Wlkp., 6 km na SW od Babimostu, w z. krośnieńskiej, należącej wówczas do Brandenburgii z G. (KoścZ 14, 98).

1462 Anna i Dorota cc. zm. Wincentego z G., ich stryjowie Andrzej z G. [w istocie dziad stryj.], Jan Sarbski i Jarosław Dokowski, ich wujowie Tomasz Śremski i Jan Otuski; → wyżej Florian (PG 6, 123v).

1462-65 Mik. Dokowski; 1462 → wyżej Florian; 1465 tenże kupuje 1/2 Kurowa od Andrzeja Grąbiewskiego za 150 grz. (PG 7, 362).

1483 Piotr Grąbiewski w G., potem w Kuranowie; 1483 tenże sprzedaje bratu Maciejowi Grąbiewskiemu całą cz. po ojcu w G. za 300 grz. (PG 9, 181v); 1491 temuż, szwagrowi swemu sprzedają Jan pleban w Osiecznej, Maciej, Bartłomiej, Marcin bracia niedz. z Żakowa 1/2 po ojcu w Kuranowie za 200 grz. (PG 10, 155v); 1491 tenże zapisuje ż. Jadwidze c. zm. Mik. Kuranowskiego 100 grz. na 1/4 Kuranowa, nabytej od Mik. Kuranowskiego (PG 10, 156); 1494 Jan pleban w Osiecznej, Maciej, Bartłomiej, Marcin i Wojciech bracia niedz. z Żakowa swej siostrze Jadwidze ż. Piotra Grąbiewskiego dz. w Kuranowie odstępują 1/2 Kuranowa za 200 grz. tytułem jej posagu (PG 7, 12v).

1483-85 Maciej Grąbiewski: 1483 zapisuje ż. Annie c. Winc. Dąbrowskiego [z Dąbrowy k. Wolsztyna, obecnie Dąbrowa Stara] po 200 zł węg. posagu i wiana na 1/2 G. oraz 1485 toż samo (PG 9, 181v; PG 10, 31).

1485-95 Winc. Grąbiewski: 1485 tenże zapisuje ż. Annie po 220 zł węg. posagu i wiana na całej cz., jaka mu przypada z podziału z bratem niedz. Janem we wsi G., z folwarkiem i przynależnym do tej części prawem wyrębu w Kurowie na opał i na budowę na własne potrzeby (PG 10, 21); 1485 tenże kupuje od Marcina Grabisza ze Strzelec [k. Grodziska Wlkp.] wieś Strzelce za 250 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 22); 1495 tenże kupuje od Marcina Grabisza dziedzinę Strzelce z cz. dziedziny Kurowo przynależną do Strzelec za 500 zł węg. (PG 11, 83; PG 7, 60v); 1507 tegoż c. Zofia ż. Macieja Woźnickiego (PG 13, 116v).

1485 Jan brat niedz. Wina Grąbiewskiego → wyżej.

1525 podział dóbr między braćmi: Mik. Grąbiewski otrzymuje wieś Strzelce ze stawem rybnym, 1 1/2 folwarku w Kurowie z lasem i łąkami, zaś Jan Grąbiewski otrzymuje 1/2 wsi G. z dworem, 1/2 folw. w G., 4 1/2 folwarków zw. Kurowskie [w Kurowie], z zapustem oraz wszystkie łąki w G. (PG 16, 88v-89) oraz 1525 Jan Grąbiewski sprzedaje Annie Pieskowskiej c. Biernata Pieskowskiego 6 półł. os. w G. za 100 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 16, 89).

1530-81: 1530 pobór: 5 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 125v); 1563 pobór: 7 ł., karczma pogorzała (ASK I 4, 166); 1564 6 1/2 ł. (IBP 303); 1581 cz. Jana Grąbiewskiego, pobór: 3 ł., 3 zagr., karczma z zagrodą, 2 komor., owczarz z 40 owcami; cz. Urszuli [Grąbiewskiej, po mężu] Rozwarowskiej: 2 1/2 ł., 3 zagr., 2 komor. (ŹD 68; ASK I 6, 495v).

5. 1564 dla bpa pozn. z 6 1/2 ł. w G. dziesięcina po wiard. [z łanu] (IBP 303).

1607 z wizytacji par. Grodzisk [Wlkp.]: z G. nic [plebanowi] nie dają (AV 3, 86v).

1641 z wizytacji: wg dawnych rejestrów pleban grodziski ma dzies. snop. z 2 folwarków [na rolach niegdyś kmiecych], którą obecnie oddają nie w całości, a z półłanów [kmiecych] meszne (AV 10, 159).

6. 1450-71 Mikołaj niegdyś Grąbiewski, 1437 ze Zdroju, s. Femy Grąbiewskiej, (→ wyżej Jan); 1450 tenże zastępca procesowy Janusza Treplina z G. (KoścZ 14, 98); 1467 tenże kupuje 1/2 Sokołowa [k. Śmigla, obecnie Sokołowice] od Zygmunta z Sokołowa za 300 grz. (PG 7, 288v); 1469 tenże kupuje 28 ł. w Konarach [k. Miejskiej Górki] od braci Przybka i Andrzeja z Konar za 600 grz. (PG 8, 43); 1469 Mikołaj Grąbiewski albo niegdyś Dokowski (tak KR 10, 14 cytując PZ [18?] f. 395, lecz wiadomości tej nie udało się odszukać); 1471 Mikołaj niegdyś Grąbiewski sprzedaje 1/2 wsi Sokołowo Mik. Sokołowskiemu za 300 grz. (PG 8, 98v).

1 W 1427 r. w Grodziszczku k. Buku występuje Treplin o nie podanym imieniu. Nie wydaje, się aby był on identyczny z Mik. Treplinem z G.

2 KObceRyc. 109 identyfikuje go z Januszem Treplinem, który w 1449 i 1469 r. pisze się z Kolesina, położonego przy zachodniej granicy Wlkp., 6 km na SW od Babimostu, w z. krośnieńskiej, należącej wówczas do Brandenburgii.