(1344 kop. 1549 Grotnyky, 1401 or. Grotniky, 1427 Brodniky!, 1439 utrumque Maius et Minus Grothnyky, 1445 Grodnyky, Grothnyky, 1510 Crothnyki!, 1563 Grodniki) 13,5 km na SW od Śmigla

1. 1445 n. pow. kośc. (PG 2, 109); 1510 n. par. Charbielin (LBP 153).

2. 1418 Przybysław Gryżyński [z Brenna] rozgranicza swoje wsie Koła i G. z wsią Boszkowo Janusza Boszkowskiego; pale gran. wbito w jeziora Zużelica i Luchowo (WR nr 668; KoścZ 4, 348v); 1462 w podziale dóbr Gryżyna zastrzeżono dla wsi Dłużyna i G. pr. do korzystania z gaju Kotowskiego i do wypasania tam bydła i koni; Wojciech Wojsław Gryżyński, który otrzymał dobra → Włoszakowice i m. in. wieś Koła, ma im wytyczyć drogę do tych pastwisk (PG 6 k. 5v, 6, 34); 1568 droga zw. Stara Droga biegnie z Sokołowa [obecnie Sokołowice] do G.; wzdłuż tej drogi biegnie gran. między Charbielinem a Dłużyną (PG 20, 714).

1466 młyny, 1470 Grotnicki Młyn, Suchy Młyn, 1510 młynarz → p. 3.

3. 1344 Kazimierz W. oświadcza, że odzyskał niedawno wsie zajęte dotąd przez wroga: Bukowiec [Wielki?, Mały?] i G.; król oddaje te wsie Wincentemu z Granowa, ponieważ ten udowodnił, że należały one pr. dziedzicznym do jego przodków (Wp. 6 nr 136).

1401 [mieszkańcy wsi] G. płacą karę po 8 sk. sądowi i Synosze Wilkowskiej z powodu niestawienia się na opole k. Wilkowa Polskiego (KoścZ 1, 146).

1409 Przybysław Gryżyński dz. Brenna uzupełniając uposażenie kościoła par. we Włoszakowicach, zapisuje mu m. in. 1 grz. czynszu z G. (Wp. 5 nr 156); 1417 tenże w sporze z Bernardem Oderwolf [z Mirzewa, obecnie Mierzejewo]; sąd polubowny ma się odbyć w G. (KoścZ 4, 270v).

1439 obl. 1440 i 1443 Andrzej Jaszkowski [s. Wyszaka z Gryżyny] pozywa braci Andrzeja i Wojsława z → Gryżyny [ss. Jana], o dokonanie równego podziału dóbr po zm. stryju Przybysławie; do tych dóbr należą m. in. G. Wielkie i G. Małe¹Jest to jedyny przekaz mówiący o podziale G. na dwie osady (części?) (KoścZ 12 k. 137v, 322); 1445 ciż dokonują podziału dóbr: Andrzej i Wojsław z → Gryżyny otrzymują m. in. G. (PG 2, 109); 1445 Andrzej z G. zapisuje po 400 grz. posagu i wiana ż. Annie [c. Mościca ze Stęszewa] na swej cz. dóbr → Gryżyna, m. in. na cz. G. (PG 2, 125); 1453 dziedzice G.: [Wojciech – ] Wojsław z Gryżyny oraz [jego bratankowie, ss. zm. Andrzeja Gryżyńskiego zw. też Włoszakowskim]: Andrzej Gryżyński z Włoszakowic, Jan, Maciej i Mikołaj (KoścZ 14, 201v); 1462 działy rodzinne: ciż bracia Andrzej, Jan, Maciej i Mikołaj otrzymują dobra → Gryżyna, w tym m. in. G. (PG 6, 34); 1466 ciż bracia dzielą się majątkiem po [bezpotomnej] śmierci stryja Wojciecha-Wojsława Gryżyńskiego: Andrzej z Włoszakowic otrzymuje m. in. całe G. z 2 młynami²Wg Ciepluchy 161 Andrzej Gryżyński [Wloszakowski, Dłużyński] otrzymał G. dopiero w 1469 r. po śmierci brata Macieja-Mościca; cytowany układ podziałowy z 1466 r. przeczy tej informacji, a Małgorzata [c. Borka Gryżyńskiego] ż. Piotra z Opalenicy kaszt. sant. zrzeka się swych praw do dóbr → Gryżyna i m. in. do G. (PG 6 k. 5-7, 10, 133v); 1470 Andrzej Gryżyński z → Włoszakowic sprzedaje z zastrz. pr. odkupu braciom Piotrowi, Janowi i Mikołajowi z Opalenicy [ss. Piotra kaszt. sant. i Małgorzaty] wieś G. z Suchym Młynem i z Grotnickim Młynem (PG 8, 60); 1479 tenże z Dłużyny zapisuje po 200 kóp gr posagu i wiana ż. Małgorzacie [Opalińskiej (Cieplucha 161)] na połowie swych części we → Włoszakowicach i m. iu. w G. (PG 9, 111v).

1481 działy braci Opalińskich [ss. Piotra kaszt. pozn.]: Piotr chor. pozn. otrzymuje cz. → Włoszakowic oraz całe G., którą Opalińscy nabyli za 330 grz. z zastrz. pr. odkupu od Andrzeja Gryżyńskiego z Dłużyny [w r. 1470] (PG 9, 141).

1510 w G. 2 ł. opust. uprawiane przez panią [Małg.] Włoszakowską [wd. po Piotrze z Opalenicy kaszt. sant]; młynarz uprawia 1/2 ł. roli (LBP 153).

1513 zmarł Jarosław s. Andrzeja Gryżyńskiego z Włoszakowic i Dłużyny; G. przechodzi w ręce Opalińskich³Wydaje się, że G. już od 1470 były bez przerwy w ręku Opalińskich, a cz. tej wsi stanowiła oprawę Małgorzaty Włoszakowskiej (z Gryżyńskich Opalińskiej) (Cieplucha 161; SzPozn. 11).

1563 pobór z G.: 5 3/4 ł., 1 karczma dor. (ASK I 4, 150); 1564 G., wieś Andrzeja Opalińskiego; 1 1/2 ł. roli → p. 5; 1566 pobór: 5 3/4 ł., 5 zagr., karczma dor., 1 „kucznik” [chałupnik], 2 komor. (ASK I 4, 246v); 1581 pobór z G.: 5 ł., 4 zagr., 3 komor. i 2 komor. biednych [owczarz ma] 20 owiec (ŹD 63).

4. 1427 Przybysław [Gryżyński z Brenna] stolnik pozn. ma stawić przed sądem w sprawie z Jakubem Boszkowskim Kubę sołtysa z B.! (WR 3 nr 1230).

5. 1510 z 2 ł. opust. (→ p. 3) dzies. należy się plebanowi w Charbielinie (LBP 153); 1564 wiardunki dzies. z 1 1/2 ł. w G. należą się bpowi pozn. (IBP 311).

7. 1470 (KoścZ 15, 457).

8. Ok. IX-XII w. osada bagienna oraz nie datowane cmentarzysko rzędowe (Hensel 2, 156-158).