(1445 or. Jaraczewmlyn, 1482 Jaraczów, 1486 molendinum Jaraczewy, 1495 molendinum Jaraczyewi Vetus, 1508 Jaracz) młyn na rz. Wełnie 9,5 km na SW od Rogoźna, obecnie osada Jaracz-Mlyn.

1. 1449 n. pow. pozn. (PG 3, 56); 1508, 1510 n. par. Parkowo (ASK I 3, 15; LBP 89); 1580 par. Rogoźno (ASK I 6, 135v).

2. 1510 mł. J. położony w lesie (LBP 89); 1595 pr. łowienia ryb poniżej mł. J. w rz. Wełnie → Grodna, p. 2.

3. Własn. szlach. 1445 Jan z Grodny [obecnie Grudno] zapisuje ż. Katarzynie po 150 grz. posagu i wiana na częściach Grodny, Wełny, Parkowa i na mł. J. (PG 2, 82); 1449 tenże Jan z bratem Andrzejem [Grudzińscy, ss. Jaracza] z Grodny kupują od braci Filipa i Stanisława [ss. Mirosza] z Wełny części w Parkowie, Wełnie i Grodnie oraz cz. mł. J. i cz. Rudy, a następnie tymże braciom sprzedają z zastrz. pr. odkupu Parkowo oraz na wieczność cz. Rudy (PG 3 k. 56, 56v); 1482 Andrzej Grudziński [prawdop. s. Jana, → Grodna, przyp. 4] zapisuje ż. Annie po 150 grz. posagu i wiana na cz. Wełny oraz na 1/2 mł. w Wełnie, 1/2 mł. J. i 1/2 Nowego Młyna (PG 9, 162v); 1486 Mac. Grudziński [s. Andrzeja, bratanek Jana] zapisuje ż. Małgorzacie [z Gołańczy] 1000 grz. na Parkowie, 1/2 Wełny, 1/2 Grodny, na mł. we wsi Wełna oraz na mł. J. (PG 10, 48v); 1487 Andrzej Grudziński [prawdop. s. Jana, → wyżej] zapisuje ż. [tej samej co w 1482?] Annie po 100 grz. posagu i wiana na wsi Wełna oraz na 1/2 mł. we wsi Wełna, na 1/2 mł. J. V. i 1/2 Nowego Młyna (PG 10, 77); 1495 tenże zapisuje [tejże?] ż. Annie po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 wsi Wełna, na 1/2 mł. we wsi Wełna oraz na 1/2 mł. J. V. i na 1/2 Nowego Młyna (PG 1, 63v); 1566, 1570 Andrzej Grudziński [s. Zygmunta, wnuk Macieja] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Parkowo najpierw Alacjuszowi Proskiemu za 3500 zł pol., a następnie Wolfgangowi Bukowieckiemu za 2500 zł pol., dołącza do Parkowa 1/2 mł. J., zaznaczając, że jest to mł. dor. (PG 20, 484; PG 21, 98v).

1508 pobór z mł. J. [w par. Parkowo] o 2 kołach wynosi 1/2 wiard. (ASK I 3, 15); 1510 wieś Parkowo płaci pobór m. in. z młyna [J.] o 2 kołach (ASK I 3, 53v); 1510 mł. J. w lesie → p. 5; 1563 pobór z mł. J. o 2 kołach [zapisany w par. Parkowo] (ASK I 5, 229v); 1580 pobór ze wsi Wełna w par. Rogoźno obejmuje m. in. pobór z mł. J. (ASK I 6, 135v).

5. 1510 pleb. w Parkowie otrzymuje rocznie 2 ćw. mąki z mł. J. położonego w lesie (LBP 89).

Uwaga: Nazwa młyna J. pochodzi zapewne od imienia dziedzica wsi Grudno (→ Grodna, p. 3, przyp. 2). Z czasem dziedzice Grodna i Wełny zbudowali drugi mł. na rz. Wełnie, 6,5 km na NE od J. (4 km na W od Rogoźna), który przejściowo nazywano Nowym Młynem Jaraczewym → Nowy Młyn.