KOCIUGI

1397 Koczugy (Lek. 2 nr 2016), 1398 Koczugi (Lek. 2, nr 2197), 1405 Coczugi (KoścZ 3, 10v), 1469 Coczughy (ACC 47, 42v), 1471 Coczyugi (PG 8, 105v), 8,5 km na N od Ponieca.

1. 1467 n. pow. kośc. (PG 6, 243v); [1459], 1510 n. par. Pawłowice (AE II 6; LBP 134).

3. Własn. szlach. 1397 Felicja Mirzewska [z Mirzewa, obecnie Mierzejewo] w sporze z Andrzejem z Sikorzyna o podział i o 1/2 K., o 10 grz. i o folw., który był zastawiony za 10 grz. (Lek. 2 nr 2016); 1398 Szczepan (Stephanus) z Mirzewa w sporze z [braćmi Wyskotami] Janem, Baworem, Stroszynem, Liskiem, Czewlejem, Maciejem, Henrykiem dziedzicami z Mirzewa o 3 cz. K., o folw., którego nie pozwolono Szczepanowi wykupić oraz o sołtysa w Mirzewie (Lek. 2 nr 2143, 2197, 2198).

1405 Henryk [Wyskota]1Henryk Wyskota, zw. czasem błędnie Andrzejem, był jednym z braci licznego rodzeństwa Wyskotów (→ wyżej r. 1398); pisał się początkowo z Bojanic, później z Rusinowa z C., Maciek [Wyskota] Pawłowski [z Pawłowic k. Rydzyny] oraz Anna c. Jana Wyskoty z Drobnina [i Krzemieniewa, bratanica Henryka i Maćka] toczą spór z Sędziwojem Wyskota [zapewne z Bojanic i Żytowiecka] o 2 dok. żydowskie [dot. długów wobec Żydów?] (KoścZ 3, 10v).

1409 pani Lubońska z dziećmi [= Katarzyna ż. Szybana Lubońskiego?] w sporze z Hanką ż. Cybka [Pradla z Kuranowa (obecnie Koronowo) i Spławia k. Kościana]2Hanka Cybkowa była poprzednio ż. Jakuba z → Kopaszewa o C. (KoścZ 3, 118); 1409 Bernard [Oderwolf] Luboński s. Szybana [i Katarzyny?] toczy spór ze Stroszynem [Wyskotą], Mac. Osieckim [= Materną z Osieka k. Kościana?] i Tomaszem Kromnow [z Domaradzic] o wyclenie (exbrigacio) [uwolnienie od roszczeń in. osób] dziedziny C.; [pozwani byli zapewne poręczycielami w tej sprawie] (KoścZ 3, 129); 1411 temuż Bernardowi [Oderwolfowi] Lubońskiemu i jego braciom Anna ż. Cybka Pradla ustępuje z C. (KoścZ 3, 163).

1427-30 Michał Kociuski z C. (WR 1 nr 1269; WR 3 nr 1402; KoścZ 10, 98): 1427 tenże w sporze z Oswaldem z Łęgu [k. Śremu] (WR 3 nr 1284) i z opatrznym Konradem z Ponieca (KoścZ 9 k. 32, 59v); 1428 tenże oraz Janusz Luboński toczą spór z Krystynem z Szelewa [obecnie Szelejewo] (KoścZ 9 k. 123, 144v); 1428 tenże w sporze z Pietraszem Golskim (KoścZ 9, 105); 1429 tenże w sporze z Piotrem (Pietraszem) seniorem (senior, familiaris) Przybysława Gryżyńskiego (KoścZ 9 k. 222, 233v); 1429 tenże oraz Jan z Luboni toczą spór z Janem Gościejewskim [z Gościejewic] i Dziersławem z Przybina (KoścZ 9 k. 214, 222, 226, 228v, 253v); 1429 tenże oraz Szyban z C. w sporze z Heleną Kromnową z Popowa w sprawie dot. uwolnienia 12 ł. os. i 1 ł. opust. w Osowejsieni [od roszczeń in. osób; Michał i Szyban byli prawdop. poręczycielami w tej sprawie] (KoścZ 9k. 146v, 163v, 181v, 199); 1429-30 tenże oraz Szyban z K. wraz Tomaszem i Mikołajem z Parzęczewa jako poręczyciele Janusza z Luboni mają uwolnić Łęg [k. Śremu] nal. do Mik. Sepieńskiego od czynszu i sumy głównej zapisanych na tej wsi dla altarii w kościele par. w Śremie (KoścZ 9 k. 241, 266v).

1427 Małgorzata z C., ż. Michała (KoścZ 8, 349).

1428-35 Szyban [Oderwolf] z C. [zw. też Lubońskim z Luboni, zapewne s. Szybana Oderwolfa z Luboni a brat Bernarda, → wyżej] (WR 3 nr 1402, 1424): 1428 tenże wśród poręczycieli ręczących Mik. Krowinie altaryście we Wschowie [rodem z Luboni] za Janusza Janiszewskiego (KoścZ 9 k. 1v, 28v, 79); 1428 tenże w sporze z Niklem szewcem z Ponieca (KoścZ 9, 32); 1428-29 tenże → wyżej: Michał; 1429-30 tenże wśród grona poręczycieli, którzy ręczą Januszowi Korzbokowi z Zawady [k. Ponieca] za Janusza Lubońskiego na sumę 140 grz. bez 2 kóp gr [= 137 1/2 grz.] (KoścZ 9 k. 220v, 228v, 252v, 278v); 1435 tenże w sporze z Januszem Korzbokiem z Zawady (KoścZ 11, 58v).

1429 Mikołaj z K. w sporze z Janem z K. (KoścZ 9 k. 158, 158v).

1453 Winc. Pradel niegdyś z Dzięczyny [s. Cybka Pradla, → Gołaszyn k. Ponieca, cz. I s. 531] przedstawia w sądzie dok. nabycia (litera resignatoria) 1/2 C. i otrzymuje potwierdzenie ważności tego dok. (KoścZ 14, 189).

1465-82 Bartosz Kociuski (Chocicki!) [niegdyś Drzewiecki z Drzewiec k. Ponieca], wuj Jana Rogalińskiego (PG 6 k. 222, 250v; ACC 47, 42v): 1467 tenże kupuje od Andrzeja Kąkolewskiego [z Kąkolewa k. Osiecznej] [drugą?] 1/2 K. za 300 grz. (PG 6, 243v); 1469 tenże zapisuje czynsz 2 grz. z K. Mac. Wyskocie plebanowi w Żytowiecku i jego następcom zobowiązując ich do odprawiania 2 mszy tygodniowo (ACC 47, 42v); 1482 tenże sprzedaje Sebastianowi i Mikołajowi z Żytowiecka pr. bliższości do spuścizny po swym bracie Winc. Żytowieckim, pleb. w Wilkowie [k. Leszna i Święciechowy] (PG 9, 163); 1498 jego c. Agnieszka żoną Golińskiego [bez imienia, z Goliny k. Ponieca] s. Jana z Goliny (PG 12, 3).

1471-98 Dobiesław Kociuski z K.3Dobiesław z K., dwukrotnie nazwany „niegdyś z K.” prawdop. nie mieszkał już w K. i nie wiadomo, czy posiadał w nich jakąś własność. Jego liczne transakcje nie dotyczą w ogóle K.; nabył on z zastrz. pr.odkupu: 1486 folw. z dworem w Parzęczewie [k. Wielichowa] za 100 zł węg. od Jana Wąbiewskiego oraz cz. tegoż Parzęczewa od Zbąskich, ok. 1486 cz. Ptaszkowa za 330 zł węg. od Piotra Mosińskiego, 1487 1/2 Parzęczewa i Lubiechowo za 450 zł węg. od Zbąskich, 1488 cz. Nietąszkowa za 100 zł węg. od Piotra Opalińskiego, 1489 1/2 Parzęczewa za 300 zł węg. od Jana Wąbiewskiego, 1491 Wojnowice, Śmiechowo i opust. Rusinowo oraz 1/4 dóbr → Gostyń od Mik. [Borka] Osieckiego [z Osiecznej] za 685 zl węg. i 70 grz. oraz częściowe prawa do tych dóbr od Wojc. Miaskowskiego, 1492 cz. Wąbiewa i wolny wyrąb w Parzęczewie za 400 zł węg. od Jana Wąbiewskiego, 1493-94 pr. bliższości do cz. Chełkowa Jana i Jadwigi Chełkowskich od Jana (Iwana) Karnińskiego z Karmina i jego s. Piotra za [2 razy po?] 100 zl węg. Dobiesław z K. zapisał lub sprzedał z dóbr trzymanych z zastrz. pr. odkupu: 1486 5 grz. czynszu z cz. Parzęczewa nal. do Zbąskich Dorocie wd. po Wacławie Kokorzyńskim, 1489 po 250 zł węg. posagu i wiana na 1/2 Parzęczewa i na Lubiechowie ż. szl. i uczciwej Agnieszce [c. Mik. Peszla mieszcz. pozn.], 1489 Nietąszkowo za 100 zł węg. Janowi Wąbiewskiemu (a ten odstąpił je z kolei Tomaszowi Bieczyńskiemu), 1491 czynsz 8 grz. od sumy 100 grz. na Wojnowicach itd. (→ wyżej) Mikołajowi i Maciejowi ss. Piotra Maiora mieszcz. z Poznania, 1491 1/2 Parzęczewa i Lubiechowo za 500 zł węg. Marcinowi Zbąskiemu, 1493 pr. do Wąbiewa za 400 zł węg. Hinczce z Ujazdu (a ten odstąpił je s. Stanisławowi), 1494 pr. do cz. Chełkowa za 300 grz. i 200 zł węg. Andrzejowi Gryżyńskiemu, 1499 1/4 m. i dóbr Gostyń oraz wieś Wojnowice z wsiami opust. Śmiechowo i Rusinowo wraz z pastwiskami wspólnymi w Świerczynie i Ziemkach sprzedał z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Opalińskiemu sędziemu pozn. za 685 zł węg. 20 gr i 70 grz. w pólgr (w 1503 r. Opaliński sprzedał je in. osobie [nie wymienionej] na tych samych warunkach), 1500 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mik. Opalińskiemu 1/4 m. Gostynia z 1/4 zamku (fortalicium) z młynami wodnymi, końskimi i wiatrakami i z 1/4 dochodów z targów, jatek oraz panewnego [od kotłów gorzałki? (sartaginalia alias panewne)]; tę 1/4 m. Gostynia Dobiesław odkupił poprzednio od Piotra Opalińskiego za 400 zł węg. i 1 kopę [gr] (PG 7, 4v; PG 10 k. 43, 93, 109v, 110v, 144v, 146v, 148v, 153, 172, 174, 185v, 186; PG 11, 6v; PG 12 k. 31v, 119v, 272; KoścZ 3, 162). Dobiesław był mężem Agnieszki Peszlówny z Poznania (→ wyżej r. 1489). W l. 1496-97 występował wspólnie z rodziną Peszlów jako opiekun swoich dzieci Mikołaja, Macieja i Łucji przy sprzedaży jatek i kramów nal. do Peszlów (M.Poznań I 298 k. 208v, 223; ACC 72, 9; M. Mika, Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich, Poznań 1937, s. 67, 71). Jako burgr. pozn. (z ramienia Mikołaja z Kutna) rezydował najpewniej stale na zamku pozn, niegdyś z K.: 1471 i 1480; burgr. pozn. 1485-93 (PG 8, 105v, PG 9, 194v; GUrz. C 941; ExpBel. nr 569).

1494-1510 Mik. Kociuski; 1494 tenże towarzyszy ż. Katarzynie c. Piotra Chwalęckiego z Chwalęcina [pow. pyzdr.] przy sprzedaży jej spadku po ojcu w Panience i w Chwalęcinie (PG 1 k. 18, 112); 1496 tenże zapisuje matce Helenie dożywotni czynsz 6 wiard. z sołectwa w K., w którym rezyduje sołtys Jan oraz po 100 grz posagu i wiana na K. ż. Jadwidze [druga żona, siostra Katarzyny, czy omyłka?] c. Piotra Chwalęckiego (PG 1 k. 122, 122v); 1502 tenże zapisuje ż. Barbarze c. Andrzeja Koźla Gorzyckiego [z Gorzycka k. Międzychodu] po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 dworu, folw. i wsi C. (PG 12, 178); 1510 tenże dz. Mikołaj posiada folw. w C.; ponadto w C. 7 1/2 ł. os. (3/4 ł. opust. uprawia dziedzic), młyn wodny rzadko miele i wiatrak zniszczony, sołectwo o 2 ł., karczma, w której nie wyrabia się piwa; na K. ciąży czynsz 1 grz. dla kościoła par. w Żytowiecku [→ wyżej r. 1469] (LBP s. 118, 134).

1530 pobór z 4 3/4 ł. (ASK I 3, 130v); 1563 pobór od 7 1/4 ł. i od wiatraka dor. (ASK I 4, 183v); 1564 w K. 6 3/4 ł. → p. 5; 1580 pobór od 6 ł. i 3 zagr. (ŹD 81).

1580 bracia Jerzy, Adam, Mikołaj i Stan. Mirzewscy z matką Jadwigą dokonują [częściowych] działów majątkowych: Adam otrzymuje w działach 1/2 dworu w K. i odkupuje od braci drugą 1/2 tegoż dworu za 90 fl.; Adam rezygnuje z praw do dworów w Mirzewie, i Golinie; dwór Adama w K. stoi obok dworu nal. do [jego brata?] Mikołaja, a na końcu wsi, na siedliskach zagrodniczych, ma być wydzielony plac pod budowę nowego dworu dla tego z braci, który [również] pozostanie w K. (KoścZ 34, 33-34v, 2 zapiski); 1589 Stan. Mirzewski zapisuje ż. Małg. Brodzkiej c. zm. Gabriela [ze wsi Brody] po 600 fl. posagu i wiana na 1/2 swych części w K, nie naruszając oprawy Zofii Kociuskiej wd. po zm. [bracie] Adamie (KoścZ 21, 77v).

4. 1496 sołtys Jan na sołectwie → p. 3; 1510 sołectwo 2 ł. → p. 3.

5. [1459] spór między Mik. Czarnyszem pleb. w Pawłowicach a Maciejem karczmarzem z Pawłowic o zaległą sumę za sprzedane meszne; meszne z K. i z Robczyska łącznie wynosiło 8 małdrów zboża (AE II 6); 1510 z 7 1/2 ł. os. płacą wiard. dziesięcinne bpowi pozn., pleb. ma dzies. snop. z folw. (LBP 134); 1564 wiardunki dzies. z 6 3/4 ł. należą do uposażenia klucza Krobia bpa pozn. (IBP 309).

6. 1502 przed sądem w Poznaniu zeznaje Stanisław „de Kuiczugi” [z K.,?], fałszerz pieniędzy (SBP s. 332-333).

Uwaga: Pisarz sądowy omyłkowo wpisał nazwę Kociugi w 2 rotach dot. wsi → Włóczęgi (WR 3: w rocie nr 1078 błędu nie poprawił, w rocie nr 1079 sam skreślił błędną nazwę).

1 Henryk Wyskota, zw. czasem błędnie Andrzejem, był jednym z braci licznego rodzeństwa Wyskotów (→ wyżej r. 1398); pisał się początkowo z Bojanic, później z Rusinowa.

2 Hanka Cybkowa była poprzednio ż. Jakuba z → Kopaszewa.

3 Dobiesław z K., dwukrotnie nazwany „niegdyś z K.” prawdop. nie mieszkał już w K. i nie wiadomo, czy posiadał w nich jakąś własność. Jego liczne transakcje nie dotyczą w ogóle K.; nabył on z zastrz. pr.odkupu: 1486 folw. z dworem w Parzęczewie [k. Wielichowa] za 100 zł węg. od Jana Wąbiewskiego oraz cz. tegoż Parzęczewa od Zbąskich, ok. 1486 cz. Ptaszkowa za 330 zł węg. od Piotra Mosińskiego, 1487 1/2 Parzęczewa i Lubiechowo za 450 zł węg. od Zbąskich, 1488 cz. Nietąszkowa za 100 zł węg. od Piotra Opalińskiego, 1489 1/2 Parzęczewa za 300 zł węg. od Jana Wąbiewskiego, 1491 Wojnowice, Śmiechowo i opust. Rusinowo oraz 1/4 dóbr → Gostyń od Mik. [Borka] Osieckiego [z Osiecznej] za 685 zl węg. i 70 grz. oraz częściowe prawa do tych dóbr od Wojc. Miaskowskiego, 1492 cz. Wąbiewa i wolny wyrąb w Parzęczewie za 400 zł węg. od Jana Wąbiewskiego, 1493-94 pr. bliższości do cz. Chełkowa Jana i Jadwigi Chełkowskich od Jana (Iwana) Karnińskiego z Karmina i jego s. Piotra za [2 razy po?] 100 zl węg.

Dobiesław z K. zapisał lub sprzedał z dóbr trzymanych z zastrz. pr. odkupu: 1486 5 grz. czynszu z cz. Parzęczewa nal. do Zbąskich Dorocie wd. po Wacławie Kokorzyńskim, 1489 po 250 zł węg. posagu i wiana na 1/2 Parzęczewa i na Lubiechowie ż. szl. i uczciwej Agnieszce [c. Mik. Peszla mieszcz. pozn.], 1489 Nietąszkowo za 100 zł węg. Janowi Wąbiewskiemu (a ten odstąpił je z kolei Tomaszowi Bieczyńskiemu), 1491 czynsz 8 grz. od sumy 100 grz. na Wojnowicach itd. (→ wyżej) Mikołajowi i Maciejowi ss. Piotra Maiora mieszcz. z Poznania, 1491 1/2 Parzęczewa i Lubiechowo za 500 zł węg. Marcinowi Zbąskiemu, 1493 pr. do Wąbiewa za 400 zł węg. Hinczce z Ujazdu (a ten odstąpił je s. Stanisławowi), 1494 pr. do cz. Chełkowa za 300 grz. i 200 zł węg. Andrzejowi Gryżyńskiemu, 1499 1/4 m. i dóbr Gostyń oraz wieś Wojnowice z wsiami opust. Śmiechowo i Rusinowo wraz z pastwiskami wspólnymi w Świerczynie i Ziemkach sprzedał z zastrz. pr. odkupu Piotrowi Opalińskiemu sędziemu pozn. za 685 zł węg. 20 gr i 70 grz. w pólgr (w 1503 r. Opaliński sprzedał je in. osobie [nie wymienionej] na tych samych warunkach), 1500 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mik. Opalińskiemu 1/4 m. Gostynia z 1/4 zamku (fortalicium) z młynami wodnymi, końskimi i wiatrakami i z 1/4 dochodów z targów, jatek oraz panewnego [od kotłów gorzałki? (sartaginalia alias panewne)]; tę 1/4 m. Gostynia Dobiesław odkupił poprzednio od Piotra Opalińskiego za 400 zł węg. i 1 kopę [gr] (PG 7, 4v; PG 10 k. 43, 93, 109v, 110v, 144v, 146v, 148v, 153, 172, 174, 185v, 186; PG 11, 6v; PG 12 k. 31v, 119v, 272; KoścZ 3, 162).

Dobiesław był mężem Agnieszki Peszlówny z Poznania (→ wyżej r. 1489). W l. 1496-97 występował wspólnie z rodziną Peszlów jako opiekun swoich dzieci Mikołaja, Macieja i Łucji przy sprzedaży jatek i kramów nal. do Peszlów (M.Poznań I 298 k. 208v, 223; ACC 72, 9; M. Mika, Studia nad patrycjatem poznańskim w wiekach średnich, Poznań 1937, s. 67, 71). Jako burgr. pozn. (z ramienia Mikołaja z Kutna) rezydował najpewniej stale na zamku pozn.