1400 or. Kothow (Lek. 2 nr 2703), 1401 Kothowo (KoścZ 2, 1v), 1404 Kotowo (KoścZ 2, 57), 8 km na E od Grodziska Wlkp.

1. 1563 n. pow. kośc. (ASK I 4, 159); 1510 n. par. Drożyn [obecnie Drużyn] (LBP 100).

2. 1400-35 procesy o granice: 1400-09 z Drożynem → p. 3; 1418 z Cykowem → p. 3; 1435 z Kubaczynem → p. 3.

1465 K. graniczy z Kubaczynem (PG 6, 153v, dawniej k. 362v).

1419 zapowiedź dziedziny K. → p. 3.

1444 mł. (ACC 27, 61); 1493 mł. o 3 kołach (LBP 245-246); 1510 mł. i wiatrak (LBP 100); 1563 mł. o 2 kołach, wiatrak opust. (ASK I 4, 159); 1581 mł. o 2 kołach korzecznik dor. (D 65; ASK I 6, 486).

1563 łąka Obórka (K 3, 688); 1415 folw. zw. Zastawa między dziedzinami K. i Woźnikami (KoścZ 4, 154, dawniej k. 51); 1588, 1599 folw. (też rola) zw. Zastawa, graniczy z K. albo jest częścią K. (KoścG 4, 365; KoścG 53, 85-86).

3. Własn. szlach. 1400-07 Maciek, Mac. Ptaszkowski [w Ptaszkowie 1394-1410], 1409 Mac. Kotowiecki¹Nie jest ident. z Mac. Kotowieckim, który w l. 1427-36 występuje w Kotuszu (osada ta dawniej występowała także pod nazwą Kotowsze) [!]: 1400 tenże komandora domu joannitów [→ Święty Jan] pod Poznaniem (jako właściciela Drożyna] pozywa o to, że z 60 paniczami (domicelli) i z 200 kmieciami wtargnął na K. i usypał kopce [gran.] bez uzyskania wyroku sądowego (Lek. 2 nr 2703); 1407 tenże toczy proces z komandorem o 7 kopcy [gran.] na folwarku obok C., przy pomocy 20 paniczy i 200 kmieci (PZ 3, 18v-19); 1409 tenże odstępuje od procesu i roszczeń do komandora oraz klasztoru i uznaje, że kopce [gran.] między dziedzinami C. i Drożynem mają pozostawać na stałe (PZ 3, 179).

1401 Andrzej z K. i Cykowa²KObceRyc. 14, zalicza go do rodu Borków, który przybył z Pomorza i pieczętował się dwoma wilkami (cytuje m. in. Wp. 3 nr 1846), 1394-1403 łowczy pozn. (GUrz. nr A 239), też z → Ptaszkowa i → Zajączkowa, zapewne zm. między 25 IX 1404 a 18 XI 1404 (ZSW nr 224, 753; KP nr 2041, 2747), brat Mikołaja z Ptaszkowa (Wp. 3 nr 1846): 1401 pani Małgorzata [z Goli k. Gostynia] oraz Witek z Parzęczewa toczą proces, każdy z nich o ludzi, których Andrzej zakuł w dyby i poranił, hańbiąc ich (KoścZ 2, 1v); 1404 Piotr z Urbanowa opiekun dzieci [Andrzeja] Ptaszkowskiego (KP nr 2041).

1404-14 Andrzej, Andrach Mistorf, Milstorf³KObceRyc. 68-69, uważa Andrzeja Milstorfa za syna Mikołaja z Goli z pierwszego małżeństwa, natomiast Jana i Pietrasza uznaje za jego synów z drugiego małżeństwa z Małgorzatą z C. i Cykowa, 1415-26 → z Borzysławia, Borzysławski, brat Marcina (WR 3 nr 337, 455, 520, 537, 538; KoścZ 3, 186): 1404-08 tenże toczy proces z Małgorzatą z Goli, wd. po Mikołaju z Goli, oraz z jej ss. Pietraszem i Janem z Goli; Małgorzata odpiera roszczenia Andrzeja przy pomocy dok. oprawy na jej rzecz na sumę 80 grz., natomiast 1408 Andrzej wygrywa od nich 1/2 dziedziny Gola [ta ostatnia zapiska przekreślona, a na marginesie dopisek o anulowaniu] (KoścZ 2, 57; PyZ 1, 20; KoścZ 3, 79); 1409 tenże toczy proces z Jakubem Kotowieckim [ze wsi Kotusz] o wydzielenie 1/2 dziedziny Gola, a 1410 Jakub ma mu tę połowę wymierzyć, czego jeszcze nie doprowadzono do końca (WR 3 nr 409; ZSW nr 1419); 1412 tenże w imieniu swego brata Marcina pozywa Janusza Woźnickiego o dziedzinę C. z tytułu pr. bliższości (KoścZ 4, 28v, dawniej k. 92v); 1412 tenże toczy proces z Gawłem z Drożyna [poprawnie: z Drożyńskiego Młyna] i folwarku Zastawa oraz z jego ż. Katarzyną [Falkenhan, z Piotrowa w par. Głuchowo, → cz. I s. 409] o 2 kopy i 6 gr; Gaweł poddaje się rygorowi wprowadzenia Andrzeja w posiadanie folwarku [Zastawa] k. C. (KoścZ 3, 186); 1418 tenże toczy proces z Pietraszem Oganką i jego bratem Marcinem o granice między C. a → Cykowem (KoścZ 4, 355, dawniej k. 99).

1419-35 Janusz Woźnicki, 1412 n. w → Woźnikach [k. Grodziska Wlkp.], 1448 kaszt. drożyński (GUrz. nr A 16): 1419 tenże zapowiada gaje, łąki, pastwiska i drogi (vie indirecte) dziedzin Woźniki, K. i Cykowo (KoścZ 4, 420); 1435 tenże toczy proces z Winc. Wąbiewskim i Piotrem Kubackim o granice⁴Toczą oni proces już w 1428 i 1430, lecz w zapiskach nie podano przedmiotu sporu (KoścZ 9 k. 74v, 261v) między K. a Kubaczynem (KoścZ 11, 67).

1423 Andrzej Kotwicz z C., 1426 Andrzej Kotowski czyli z Cykowa (WR 3 nr 1160, 1176): 1423 tenże toczy proces z Więcoszką Łęcką [ze wsi Łęki⁵Więcoszka prawdop. pochodziła z najbliższego sąsiedztwa, za czym przemawia przedmiot procesu. KObceRyc. 54, nietrafnie datuje tę zapiskę na 1424 k. Kościana] o 30 kóp żyta (KoścZ 5, 425, dawniej k. 192).

1510-25 Mac. Woźnicki: 1510 tenże, dz. w C., Woźnikach i w m. Drożyn (LBP s. 100, 159); 1525 Mac. Szurkowski, zamieszkały u Stefana plebana w Ptaszkowie, zeznaje, że Mac. Woźnicki zastawił mu [role] dwóch kmieci w C. za 30 zł węg. i z sumy tej, po swojej śmierci, daje plebanowi 20 zł węg. (ACC 100, 67v).

1562-77 Jan Woźnicki (KoścZ 61, 107v): 1562 tenże na 1/2 swych części w Woźnikach, Drożynie i C., jakie winny mu przypaść w podziale z braćmi, zapisuje ż. Reginie, c. Jana Ciołka Czackiego, po 500 zł pol. posagu i wiana (PG 20, 120v-121); 1577 podział dóbr Woźniki, Drożyn, K. i cz. Cykówka między Janem Woźnickim s. Serafina Woźnickiego oraz Anną Woźnicką c. zm. Mac. Woźnickiego i Dorotą, Anną, Urszulą i Kat. Woźnicką córkami zm. Jana Woźnickiego, braci niedz. (KoścG 31, 39v-40).

1580 Anna, Urszula i Katarzyna, cc. zm. Jana Woźnickiego oraz Anna, c. zm. Macieja Woźnickiego pozywają Dionizego Niemierzyckiego o to, że nie wydał ich poddanego prac. Jana, który z żoną i dobytkiem uciekł z Drożyna [tak cc. Jana] i z K. [tak c. Macieja] do jego cz. wsi Kunowo (PZ 41, 56-57).

1596-99 Jan Włostowski: 1596 tenże, dz. K. i Drożyna (KoścZ 77, 112); 1599 tenże oraz Jerzy Granowski i Mik. Wożnicki dziedzice Woźnik, pod karą umowną 1000 zł, zawierają ugodę co do obopólnego korzystania z pasz płonych na dziedzinach Woźniki, K. i Drożyn, to jest na ugornych polach i na polach po żniwach; panowie z Woźnik dają cz. gruntu z Woźnik, nad rz. Mogielnicą, nad stawem kotowskim, aż do znaków nad rolą zw. Zastawa, do drogi z Drożyna do Grodziska [Wlkp.] i do brodu drożyńskiego, a to na wygonisko; Włostowski winien wygonisko okopać i ogrodzić, aby nie było szkód na gruntach woźnickich oraz winien przez wykopany rów przepuszczać wodę [do rz. Mogielnicy] z roli zw. Zastawa; strony winny wspólnie oznaczyć i odnowić granice między K. a Woźnikami (KoścG 53, 85-86).

1493-1581: 1493 (kop. 1580) folw. (dość duży, bo dzies. snop. z niego warta jest kilka grz.), 7 ł., [z tego] 2 ł. ma sołtys, kmiecie na półł., mł. o 3 kołach (LBP 245-246); 1510 folw., 4 ł. os., 1 ł. opust. i nieuprawny, 2 ł. sołeckie, karczma, mł. i wiatrak (LBP 100); 1563 pobór: 4 1/2 ł., mł. dor. o 2 kołach, karczma dor., wiatrak opust. (ASK I 4, 159); 1564 4 ł. (IBP 302); 1581 pobór: 4 ł., 1 zagr., 2 komor., mł. korzeczny dor. o 2 kołach (ŹD 65; ASK I 6, 486v).

Kmiecie: 1444 pleban z Łęk [Wielkich, k. Kościana] toczy proces z Maciejem młynarzem z C. i wywodzi, że w ubiegłym roku umówił się, iż ten za 7 grz. przeprowadzi prace budowlane w kościele, z czego otrzymał 3 grz. i 1 wiard., lecz robót nie dokończył i oddalił się; pozwany potwierdza to i podnosi, że nie dowieziono mu w porę drewna (robora), czemu pleban zaprzecza; za zgodą stron i sędziego spór ten sędziowie polubowni (amici) mają na miejscu rozsądzić, jako ostateczna instancja (ACC 27, 61); 1482 w procesie o obsadzenie altarii 11 000 Dziewic i Ś. Barbary w kościele par. Ś. Jadwigi w Grodzisku występują jako patronowie altarii kmiecie (laici): z jednej strony uczc. Mik. Oracz z C., a z drugiej prac. Grzegorz Oracz z Ptaszkowa Małego (ACC 60, 17).

4. 1493 sołtys zgodnie ze swym przyw. ma 2 ł. (LBP 245); 1510 sołectwo na 2 ł. (LBP 100); 1570 → p. 5.

5. 1493 dla plebana w Drożynie z folw. w K. dzies. snop. wartości kilku grz., [a tytułem mesznego] z 7 ł. (kmiecych i sołtysich) dają [ogółem] 14 korców (modii), z młyna o 3 kołach 6 korczyków (choreti) mąki (LBP 245-246); 1510 wiardunki [dzies.] dla bpa pozn. z 4 ł. [kmiecych] os., a [plebanowi w Drożynie] płacą meszne młyn, wiatrak i sołectwo na 2 ł. (LBP 100); 1564 dla bpa pozn. z 4 ł. [kmiecych] po 1 wiard. dzies. (IBP 302); 1570 szl. Michał Kowalewski, pleban w Drożynie, toczy proces z dz. Janem Woźnickim o dzies. snop. z [folw. w] K., zaległą od 14 lat oraz o meszne w wysokości 3 ćw. (mensurae) z sołectwa w K., zaległe od 15 lat; wartość sporu 100 grz. i tyleż tytułem szkód (KoścZ 61, 107v).