1403 or. Cruschevo (Wp. 5 nr 39), 1469 Cruszewo (PG 57, 33), 1486 Kruszewo (PG 10, 48v), 10 km na NE od Czarnkowa nad Notecią.

1. 1508 n. pow. pozn.; par. Czarnków (ASK I 3, 6).

2. 1513 Maciej i Sędziwój Czarnkowscy rozgraniczają swoje wsie K. i Walkowice z Jabłonowem i Mirosławem [k. Ujścia] (cz. II s. 17); gran. K. rozpoczyna się przy drodze szamotulskiej [z Ujścia do Szamotuł] (PZ 27, 72); 1558 lasy w K. → niżej (PG 102, 179v).

3. Własn. szlach., dobra → Czarnków [nad Notecią]. [a. 1466], 1486, 1496 K. w posiadaniu Czarnkowskich z → Czarnkowa (PG 10, 48v; MS 2 nr 704); 1506 Maciej z Czarnkowa na 1/2 swych dóbr, które należą mu się w działach z bratem Sędziwojem, m. in. na cz. C. zapisuje posag i wiano ż. Katarzynie c. Piotra z Opalenicy (PG 13 k. 78, 129v); [1507 Maciej i Sędziwój Czarnkowscy ss. Sędziwoja dzieląc między siebie dobra Czarnków (→ Czarnków – dobra, przyp. 7), dzielą K. na 2 części]; 1513 ciż bracia → p. 2; 1553 2 działy w K. → niżej.

1556 Wojc. Sędziwój Czarnkowski s. Sędziwoja otrzymuje od brata Stan. Sędziwoja Czarnkowskiego m. in. cz. K. (WG 1, 47); 1557 Wojc. Czarnkowski s. Macieja otrzymuje od braci m. in. części w K. (PG 19 k. 386-388, 404-406); 1558 tenże Wojciech s. Macieja otrzymuje od Wojc. Sędziwoja Czarnkowskiego [cz.] K. i cz. Nadolnego Młyna, a w zamian daje mu 1/2 strugi Osuch i 1/2 wsi Biała [k. Czarnkowa]; poddani Wojc. Sędziwoja zachowują pr. do pastwisk w lasach K. (PG 19, 505v; PG 102, 179v).

1469 wieś K. ma płacić 14 grz. kary, ponieważ nie zapłaciła wiardunków król. (PG 57, 33); 1508 wiardunki wojenne z 22 półł. i 2 karczem (ASK I 3, 6); 1509 pobór: 22 półł., 2 karczmy, sołtys na 1 1/2 ł. roli (ASK I 3, 41v); 1510 pobór z 21 półł. (ASK I 3, 251v); 1553 płacą pobór z 2 działów: z działu ss. Mac. Czarnkowskiego i z działu ss. Sędziwoja Czarnkowskiego (ASK I 5, 157v); pobór: 113/4 ł., 2 karczmy, 2 komor., 1 kowal, 1 krawiec, 3 kołodziejów (ASK I 5, 219); 1577 pobór płaci [Wojc. Czarnkowski s. Macieja] kaszt. rogoz. (ASK I 5, 672v); 1580 pobór płaci Barbara [wd. po Wojc. Czarnkowskim, kaszt.] rogoz.: 10 ł., 9 zagr., 1 kowal, 1 karczma posiadająca rolę (ŹD 10).

4. 1509 sołtys na 1 1/2 ł. roli → p. 3.

5. 1403 Wojc. [Jastrzębiec] bp pozn. przeznacza różne dzies., m. in. z K. dla wikariuszy kat. pozn.; 1406 Grzegorz. XII pap. zatwierdza tę darowiznę (Wp. 5 nr 39, 106; BulPol. 3 nr 1101).