LECHNINO

1399 kop. Lechuino! (BulPol. 3 nr 613), 1403 Lechnino (AC 2 nr 933), 1426 Lechnyno (Wp. 5 nr 426), 1467 Lechinyno (ACC 46, 246), 1475 Lechyno (PZ 20, 26v), 1510 Lyechnyno (ACC 87, 165v), 1535 Liechinino (CP 38, 65v), obecnie Lechlin, 4 km na N od Skoków.

1. 1475 n. pow. pozn.1W 1469 r. w źródle kościelnym określono, że L. leży w pow. gnieźn. (CP 3nr22) (PZ 20, 26v); 1399 n. par. własna (BulPol. 3 nr 613); 1510 dek. Oborniki (LBP 78).

2. 1530 rozgraniczenie wsi L. nal. do bpa pozn. z wsią Stare [pow. gniezn.] Mac. Golęczewskiego: gran. biegnie od kopca węgielnego przy drodze wielkiej z Bydgoszczy do Poznania (kopiec ten dzieli wsie Przysieka, L. i Stare) wzdłuż tejże drogi (droga przecina strugę Brodek płynącą z Jez. → Lechnińskiego Małego) do błota Szroyca alias Broyca Starska [w or. ten obiekt występuje pod 2 różnymi nazwami], aż do kopca węgielnego dzielącego wsie Grzybowo, L. i Stare, a usypanego na nowo koło skrzyżowania wspomn. wielkiej drogi oraz drogi ze wsi Stare i L. do Grzybowa (CP 381, 9).

1531 rozgraniczenie wsi L. nal. do bpa pozn. z wsią Grzybowo [pow. gnieźn.] nal. do Mac. Zakrzewskiego [z Zakrzewa w par. Mieścisko, pow. kcyn.]: gran. biegnie od miejsca, gdzie wody z pól wsi L. spływają do jez. Radusz [obecnie Jez. Budziszewskie; w źródle błędnie nazwane Jez. Budzisławskim], dalej idzie wzdłuż drogi z Grzybowa i L., następnie między polami, a potem między łąkami wsi L. i Grzybowo; od łąk gran. idzie przez bór do kopca węgielnego dzielącego wsie L., Grzybowo i Stare [→ wyżej: r. 1530] (A 258).

1535 kapituła kat. pozn. deleguje 2 kanoników na [proces] gran. między wsią L. a wsią [Łosiniec, pow. gnieźn.] Andrzeja Łosińskiego (CP 38, 65v).

3. Własn. bpa pozn. 1472 Andrzej Bniński bp pozn. określa L. jako wieś bpią (villa nostra; CP 3 nr 30); 1530-31 L. wieś bpa pozn. → p. 2.

1532 kap. kat. pozn. odmawia zgody bpowi pozn. Janowi Latalskiemu na zamianę wsi bpiej L. za wieś Krzyżewniki [k. Kórnika] nal. do Janusza Latalskiego [brata bpa pozn.] (CP 36, 171v).

1594 Andrzej Kościelecki dziekan kap. kat. pozn. protestuje przeciwko projektowi sprzedaży wsi bpich L. i Trzebieszewo [k. Skwierzyny] w celu zakupienia kamienicy Górków w Poznaniu (CP 48, 117).

1475-1580 areał wsi L.: 1475 wieś L. wymieniona wśród wsi pow. pozn. zalegających z podatkiem (PZ 20, 26v); 1508 pobór wiardunków wojennych: 14 ł. [kmiecych]; z tego 6 ł. po niedawnym pożarze [budynków?] (noviter exusti), 3 karczmy (ASK I 3, 11); 1509 pobór [formularz nie wypełniony] (ASK I 3, 49); 1510 pobór: 14 ł., 2 ł. soł., 3 karczmy (ASK I 3, 259); 1563 pobór: 6 ł., 1 ł. soł., 1 karczma dor. (ASK I 5, 692); 1580 L. wieś bpa pozn.; pobór: 6 ł., 2 zagr., 1 krawiec, 1 ł. soł., rola karczmarska (ŹD 21).

1508 śwd. Szymon kmieć → p. 6.

4. 1508 śwd. Jan sołtys → p. 6; 1510, 1563, 1580 łany soł. → p. 3.

1681 kap. kat. pozn. dając w dożywocie małżonkom Walentemu i Reginie sołectwo w L., określa ich obowiązki ustanowione od dawna wg wydanych wcześniej przywilejów (CP 7 nr 134).

5. 1399 Stol. Apost. poleca oficjałowi gnieźn., aby Mikołajowi s. Wawrzyńca z Bodzanowa [k. Płocka?], plebanowi w L., nadał kościół par. w Lubczu [k. Żnina] w diec. gnieźn.; dochody par. L. w diec. pozn. szacuje się na 6 grz. srebra (BulPol. 3 nr 613).

1403 Andrzej pleb. z L. wikariusz wieczysty w kat. pozn., toczy spór z Jurą, ponieważ Jura, dając plebanowi w L. dzies. z Glinna, zatrzymywał sobie 1/2 słomy i plewy; bp wyrokuje, że odtąd całą słomę ma otrzymywać pleban2Poprzednio przyjęliśmy, że tekst ten dot. → Glinna w par. Chojnica k. Poznania. Jednakże 6 km na SE od Skoków a 9 km na SE od L. znajduje się inna wieś Glinno (par. Raczkowo, pow. gnieźn.). Najwcześniejsza znana wzm. o tej wsi pochodzi z 1470 r.; była ona wówczas własnością Raczkowskich. Nie potrafimy rozstrzygnąć, która z tych wsi płaciła dzies. do L. Za Glinnem k. Poznania przemawia nazwa wsi (Glinno Maior) oraz imię dziedzica: Jura [z Chojnicy i Bielaw], a za Glinnem koło Skoków bliska jego odległość od L (AC 2 nr 933).

1404-06 Jan pleb. z L.: 1404 tenże śwd. (ACC 1, 82); 1406 tenże pozywa swego wikarego Wawrzyńca o to, że zabrał pieniądze z ofiar [mszalnych?] (pecunie offertorii) i spowodował szkodę w wysokości 1/2 grz.; Wawrzyniec zeznaje, że gdy bp ordynował go na wikarego, przyznał mu wszystkie ofiary (omnia de offertorio; ACC 2, 25v).

1425 Jakub s. Piotra „de Stoky” [zapewne ze Skoków] wikariusz wieczysty w kat. pozn (gdzie ma 4 grz. dochodu) składa w Stol. Apost. suplikę o przyznanie mu par. w L. (12! grz. w srebrze dochodu) wakującej po rezygnacji Michała zw. Michalecki (BulPol. 4 nr 1519); 1425 Stol. Apost. poleca prepozytowi [kat. pozn.], aby dopilnował, by kościół par. w L. po rezygnacji pleb. Michała, nadany został przez bpa Andrzeja [Laskarza z Gosławic] Filipowi s. Andrzeja [zapewne Cieciradowi, → niżej] klerykowi diec. pozn. (BulPol. 4 nr 1493).

1426-32 Filip [Ciecirad Chwałkowski, z Chwałkowa k. Środy w pow. pyzdr.], pleb. z L., wikariusz kat. pozn., od 1432 altarysta przy ołtarzu Ś. Ducha i ŚŚ. Apostołów w tejże kat. (Wp. 5 nr 426, 441; CP 28, 65v; Now. 1, 382).

1434 Andrzej pleb. z L. w sporze z kard. Branda Castiglione archid. gnieźn. o dzies. ze wsi Kołybki [w par. Kcynia, diec. gnieźn.] (Kor.Prał. 1/2, 70).

1452 Stanisław pleb. z L. toczy proces z Klemensem z Drzewicy kan. pozn. o dzies. ze wsi Chociszewo [pow. gnieźn.]; wyrok: kan. Klemens ma pobierać dzies. z 3 ł. kmiecych, a pleb. z L. z 11 ł. folw. w Chociszewie (ACC 33, 204).

1467-69 Andrzej ze wsi Psarskie [niezident.] doktor medycyny, pleb. w L.: 1467 temuż jako swemu medykowi bp pozn. Andrzej Bniński daje w dożywocie (lub dopóki by medyk nie otrzymał godności bpiej) dzies. ze wsi Źrenica k. Środy [pow. pyzdr.] (CP 3 nr 15), 1467 u tegoż kmiecie z Przysieki [pow. gnieźn.] kupują za 10 grz. dzies. snop. z Czekanowa [k. Skoków w pow. gnieźn.] i zobowiązują się spłacić ją w 2 ratach (ACC 46, 246); 1469 temuż 2 kmiecie z Czekanowa zobowiązują się zapłacić 6 grz. i 1 wiard. za kupioną przez nich dzies. snop. z Czekanowa (ACC 49, 21).

1469 bp Andrzej Bniński nadaje Mikołajowi z Soboty3Nowacki uważał go za przejściowego pleb. w L. (SŹ 3, 156, przyp. 15); nie znaleźliśmy potwierdzenia tej wiadomości kustoszowi, wikariuszowi in spiritualibus oraz oficjałowi pozn. w dożywocie (lub dopóki by Mikołaj nie otrzymał godności bpiej) dziesięciny z kilku wsi na Mazowszu, z Biskupic k. Giecza [pow. pyzdr.] i z L. w pow. gnieźn.[!] (CP 3 nr 22, 45 drugi tekst tej samej treści oznaczono datą 1479 [?]).

1503 Mik. [Migdał] Domanikowski [s. Jakuba], pleb. w L.4Był on rodem z Domanikowa k. Kutna; od 1516 r. był kan. pozn., później kanclerzem bpim; zm. w 1525 r. (SŹ 3, 166), wydzierżawia na 3 l. dochody swej parafii wikaremu Wojciechowi z Grodziska; dzierżawca ma płacić 17 grz. rocznie oraz dać plebanowi po 1 wieprzu w pierwszym i drugim roku dzierżawy, po 1 garncu (olla) masła rocznie i po 30 gomółek (serów) oraz 7 razy w roku stacje w czasie znaczniejszych świąt; dzierżawca ma naprawiać budynki, płacić świętopietrze, a po upływie dzierżawy ma oddać 2 krowy z połową ich przychówku oraz 4 wieprze i 2 maciory; gdyby w ciągu 3 l. uchwalono kontrybucję [od kleru], zapłaci ją pleban (ACC 81, 49v).

1506-07 Hieronim s. Jana młynarza w Gnieźnie, pleb. w L.: 1506 tenże śwd. (A 188); 1507 tenże toczy spór z Klemensem Romiejewskim [z Romiejek Małych w pow. pyzdr.], pleb. w Tarnowie [zapewne k. Poznania5Dwie wsie o nazwie Tarnowo były w Wlkp. siedzibami parafii: Tarnowo k. Wągrowca, gdzie plebanami byli zazwyczaj cystersi z Wągrowca oraz Tarnowo Podgórne; obecnie Tarnowo Podgórne] o dzies. z Czekanowa, które poprzedni pleb. w L. Mik. Migdał [Domanikowski] bez aprobaty ordynariusza przekazał Romiejewskiemu; na mocy ugody stron Romiejewski rezygnuje ze swych praw do wspomn. dzies. i zwraca ją plebanowi w L. i jego kościołowi (ACC 84 k. 56, 56v).

1508-18 Wawrz. Bożejewski [s. Jana z Bożejewic, pow. kcyn.] (CP 11, 49)], pleb. w L.: 1508 tenże wydzierżawia dochody swej plebanii na 2 l. Piotrowi ze Skoków, dawniej plebanowi w Pruścach [pow. gnieźn.; → p. 6] za 20 grz. w 4 ratach w ciągu 2 l.; Piotr otrzyma w drugim roku meszne ze wsi L. i Roszkowo [pow. gnieźn.] oraz dzies. z in. wsi, które w roku bieżącym pobiera Hieronim z Gniezna, poprzedni pleb. w L.; świętopietrze zbierze [i zapłaci?] w pierwszym roku dzierżawca, a w drugim roku pleban; dzierżawca ma naprawiać budynki i ogrodzić ogród; gdyby w tym czasie uchwalono kontrybucję [od kleru] zapłaci ją pleban (ACC 85, 50); 1509-10 tenże toczy spory z wspomn. dzierżawcą Piotrem: 1510 Piotr zobowiązuje się zapłacić 11 zaległych wiard. za wspomn. dzierżawę (ACC 86,108; ACC 87, 62v); 1509-10 tenże wydzierżawia [dwukrotnie w 1509 i 1510 r.] dochody plebanii w L. kapłanowi Stanisławowi z Obornik, [za każdym razem] na 1 rok za 10 grz.; dzierżawca ma naprawiać budynki i ogrodzenia; [jeśli będzie uchwalona] kontrybucja [od kleru], zapłaci ją pleban (ACC 86, 116v; ACC 87, 165v); 1511 tenże wydzierżawia dochody plebanii w L. Mik. Podleskiemu, plebanowi z Kłecka [pow. gnieźn.] na 1 rok za 10 1/2 grz. w 2 ratach; dzierżawca ma zapłacić świętopietrze (ACC 88, 95); 1512 tenże wydzierżawia dochody kościoła par. w L. szl. Mac. Skockiemu i szl. Stan. Rościńskiemu [z Rościnna, pow. gnieźn.] na 1 rok za 13 1/2 grz. w 2 ratach; z dzierżawy wyłącza się zboże już zwiezione do dworu [do dworu plebana?, czy do dworu bpiego w L.?] (ACC 88, 323); 1513 tenże wydzierżawia dochody par. w L. Stanisławowi z Obornik [duchownemu] na 1 rok za 11 grz.; dzierżawca ma ponadto dostarczyć słomy na pokrycie budynków, swymi końmi zwieźć drewno (robora et ligna) [na budowę?] i zapłacić 1 1/2 grz. za kupionego konia (ACC 89, 78v); 1514 tenże Wawrzyniec Bożejewski prezentowany na altarystę w kościele Wszystkich ŚŚ. w Poznaniu za murami (ACC 90, 43); 1518 tenże śwd. (AC 2 nr 1714).

1508 szkoła w L.?, → p. 6.

1510 [opisu parafii brak] (LBP 78).

1525-26 Jan Szopka pleb. w L. (ACC 101, 28): 1525 tenże bierze w dzierżawę dochody plebanii w Rogoźnie na 3 1. (ACC 96, 66); 1526 tenże? pleb. z L. [imienia brak] pobiera dzies. snop. z 2 ł. w Rościnnie, które należały do sołectwa, a obecnie są uprawiane przez dziedzica; poprzednio dzies. z łanów soł. należała do kanonikatu w kat. pozn. [fundi „Tarnowo”] (CP 111, 64v).

1526 Piotr Piczka i Szczepan (Staphanus), witrycy z L., pozwani przez Marcina ludwisarza (cantrifusor) z Poznania o zaległe 6 wiard. za dzwon wykonany dla kościoła w L.; pełny koszt dzwonu wynosił 3 grz. (ACC 101, 61).

1580 do par. L. [wieś w pow. pozn.] należą wsie: Roszkowo, Chociszewo, Czekanowo, Rościnno, Grzybowo, Przysieka i Gulczewo Stare!6W rej. pob. połączono błędnie 2 wsie w jeden zapis: „Stare Gulczewo”; do par. L. należała wieś Stare, natomiast pobliskie Golczewo vel Gulczewo (obecnie nie istnieje) należało do par. Kłecko [wszystkie wsie w pow. gnieźn.] (ŹD 148).

1628 kościół par. Ś. Stanisława, patronatu bpa pozn.; do par. należą wsie: L., Przysieka, Roszkowo, Stare, Grzybowo, Rościnno (AV 7, 39).

6. 1508 Jan Zawisza Roszkowski [z Roszkowa k. Skoków] oraz szl. Drąż [osoba niezident.] uprowadzili od Piotra [ze Skoków] komendarza w L., chłopca (s. Macieja kowala ze Skoków); uprowadzający twierdzili, że chłopiec zbiegł ze Skoków, a Piotr komendarz utrzymywał, że chłopiec przebywał na plebanii, aby uczęszczać do szkoły i uczyć się (ut frequentaret ad scolas et disceret literas); o wydarzeniu zeznają kmieć Szymon i sołtys Jan (Dep. Test. IV 96).

1 W 1469 r. w źródle kościelnym określono, że L. leży w pow. gnieźn. (CP 3nr22).

2 Poprzednio przyjęliśmy, że tekst ten dot. → Glinna w par. Chojnica k. Poznania. Jednakże 6 km na SE od Skoków a 9 km na SE od L. znajduje się inna wieś Glinno (par. Raczkowo, pow. gnieźn.). Najwcześniejsza znana wzm. o tej wsi pochodzi z 1470 r.; była ona wówczas własnością Raczkowskich. Nie potrafimy rozstrzygnąć, która z tych wsi płaciła dzies. do L. Za Glinnem k. Poznania przemawia nazwa wsi (Glinno Maior) oraz imię dziedzica: Jura [z Chojnicy i Bielaw], a za Glinnem koło Skoków bliska jego odległość od L.

3 Nowacki uważał go za przejściowego pleb. w L. (SŹ 3, 156, przyp. 15); nie znaleźliśmy potwierdzenia tej wiadomości.

4 Był on rodem z Domanikowa k. Kutna; od 1516 r. był kan. pozn., później kanclerzem bpim; zm. w 1525 r. (SŹ 3, 166).

5 Dwie wsie o nazwie Tarnowo były w Wlkp. siedzibami parafii: Tarnowo k. Wągrowca, gdzie plebanami byli zazwyczaj cystersi z Wągrowca oraz Tarnowo Podgórne.

6 W rej. pob. połączono błędnie 2 wsie w jeden zapis: „Stare Gulczewo”; do par. L. należała wieś Stare, natomiast pobliskie Golczewo vel Gulczewo (obecnie nie istnieje) należało do par. Kłecko.