LIPNO

1396 or. Lippo, Lippno (Lek. 1 nr 2202, 2203), 1418 Lypno (WR 3 nr 714), 1418 Lyppna (ACC 3, 37), 8 km na W od Osiecznej.

1. 1445 n. pow. kośc. (PG 2, 106v); 1418 n. par. własna (ACC 3, 37); 1510 dek. Kościan (LBP 135).

2. 1567 Ostra Góra [wzgórze?; w źródle określone jako rów, zagłębienie terenu (fovea)] przy gran. z Żakowem; 1567, 1572 płosa roli zw. Zaklewa (Saklewa, Sakliewa, Zaklewi) w L., w sąsiedztwie → Lipna Małego (PG 20, 621; PG 21, 351-352).

3. Własn. szlach. 1396 sąd przysądza Wyszakowi Kotwiczowi [z Żegrowa] 200 grz. tytułem wiana (dothalicium) i za tę sumę Andrzej z Gryżyny z braćmi zastawia Wyszakowi L.; jeżeli córka Wyszaka umrze bezpotomnie suma ta przypadnie Gryżyńskim; → Gryżyna (Lek. 1 nr 2202, 2203).

1426, 1429 L. należy do Przybysława [Gryżyńskiego z → Brenna, z → Gryżyny, stolnika pozn.] (WR 3 nr 1162, 1178, 1383); 1438 Mac. Borek Osiecki [s. Andrzeja Gryżyńskiego z Osiecznej] posiada [cz.?] L. (KoścZ 12, 51); 1439 obl. 1440, 1443 Andrzej i Wojsław z Gryżyny [ss. Jana] w sporze z Andrzejem z Jaszkowa o równy podział spadku po ich bezpotomnie zm. stryju Przybysławie; do tego spadku należało m.in. L. (KoścZ 12 k. 137v, 322).

1445 Mac. Borek z Osiecznej kaszt. nak. sprzedaje Andrzejowi z Kąkolewa [k. Osiecznej] L. za 300 grz. (PG 2, 106v); 1471 [tenże] Andrzej Kąkolewski zapisuje Katarzynie ż. swego s. Mikołaja po 200 grz. posagu i wiana na L.1Mik. Kąkolewski w 1485 r. zapisał oprawę swej [drugiej?] ż. Dorocie na cz. Kąkolewa (PG 10, 21v) (PG 8, 121v).

1474 Kasper dz. Zaborowa [k. Książa] i L. [s. Andrzeja z Kąkolewa] wysyła ze swych dóbr 2 domowników (familiares) na wyprawę wojenną (ExpBeI. nr 696).

1510-30 Andrzej Lipieński z L. [zapewne s. Kaspra; zw. też Zaborowskim z Zaborowa]: 1510 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swemu stryjowi Janowi Sieńskiemu [z Sienna k. Leszna; obecnie nie istnieje] 1 ł. w L.; na tym łanie siedzi Mik. Nadol (PG 14, 99); 1513 tenże jest winien 5 grz. Michałowi duchownemu i Janowi dziedzicom w Grunówku (KoścZ 18, 410v); 1513 tenże zapisuje czynsze z zastrz. pr. odkupu: a) Mikołajowi pleb. i altaryście w Osiecznej 3 1/2 grz. od sumy 42 grz. i b) Stan. Malewskiemu altaryście w Kąkolewie 3 grz. od sumy 36 grz. (PG 14 k. 195, 203); 1516 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi Tworzyjańskiemu 3 kmieci [→ niżej] w L. za 50 grz. (PG 15, 88); 1518 tenże sprzedaje 4 ł. w L. z zastrz. pr. odkupu Dorocie Zbarzewskiej ż. Kaspra Zbarzewskiego, a ona te łany sprzedaje z zastrz. pr. odkupu za 70 grz. swej c. Agnieszce ż. Mik. Czackiego (PG 15, 198v); 1518 tenże sprzedaje 1/2 Zaborowa (PG 15 k. 233, 270); 1521-25 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi Ręcskiemu łany w L.: 1521 1 ł. za 30 grz. oraz 5 3/4 ł. za 100 kóp [gr], 1523 6 3/4 ł. za 150 grz., 1524 7 3/4 ł. za 180 grz., 1525 7 3/4 ł. za 200 grz. [imiona i nazwiska kmieci oraz wysokość płaconych przez nich czynszów → niżej] (PG 15 k. 388, 424, 496; PG 16, 11); 1530 tenże sprzedaje L. za 1200 grz. bratu stryj. Andrzejowi Kąkolewskiemu [s. Baltazara?] i otrzymuje od tegoż brata stryj. 11 grz. czynszu rocznego z Kąkolewa oraz 1 ł. opust. zw. Niklewski tamże (PG 16, 342).

1530 pobór z L.: 5 ł. (ASK I 3, 127).

1567 Wojc. Bronikowski sprzedaje Marcinowi Goniębickiemu 6 kmieci w L. [→ niżej] z ich rolami, z pr. do pastwisk w L. i w Lipnie Małym oraz z Ostrą Górą [→ p. 2] (PG 20, 621); 1580 Jakub Kuranowski pozywa Wojc. Bronikowskiego o to, że dokonawszy z nim ugody i targu o kupno wsi L. i Lipno Małe, nie mógł wejść w posiadanie tych wsi z powodu sprzeciwu Marcina Goniębickiego; Kuranowski poniósł z tego powodu szkodę i wobec tego domaga się wypłacenia przewidzianego w umowie vadium 5000 fl. pol. (KoścG 34 k. 260v, 312).

1581 pobór z cz. Jakuba Kuranowskiego: 4 1/2 ł., karczma dor., 3 zagr. 2 komor.; pobór z cz. Mac. Goniębickiego: 4 1/2 ł., 3 komor. (ŹD 75; ASK I 6, 507v).

1418-1567 kmiecie w L.: 1418 Mac. Knap w sporze z Janem Stopaczem [z Mórkowa] (WR 3 nr 699, 714); 1445 Marcin Kuszin z L. → p. 5; 1510 kmieć Mik. Nadol siedzi na 1 ł., → wyżej; 1513 Grzegorz Rostangel, Klimek i Szczepan (Stephanus) →- wyżej; 1521 Jan Wolny siedzi na 1 1/2 ł., płaci 2 kopy [gr] czynszu rocznego (PG 15, 388); 1521-25 Jan Hanusz z 1 3/4 ł. płaci 2 kopy [gr] bez 4 gr, Piotr z 1 ł. płaci 7 wiard., Jan Szwaja płaci 7 wiard. i 8 gr, Maciejek płaci 2 grz. i 20 gr, Jakub Jakiel płaci 1 grz. i 2 gr; z karczmy: 1521 Agnieszka wd. po karczmarzu Mikołaju płaci 6 wiard., 1523-25 Piotr karczmarz płaci 6 wiard.; 1524-25 Andrzej S[z]waja siedzi na ostatnim łanie (PG 15 k. 388, 424, 496; PG 16 k. 11, 59v, 71); 1567 6 kmieci w L.: Marcin, który mieszka blisko karczmy, Maciej jego sąsiad, Nikiel, Jakub s. Nikla, Wawrz. Kundeka, Mac. Greubel który mieszka k. Szczepana włodarza (PG 20, 621).

4. 1420 Małg. Klonowiecka pozywa sołtysa [bez imienia] z L., ponieważ pasł on bydło i 30 kóz na pastwiskach (super planis pascuis alias na plonych pastwach) w Klonowcu (KoścZ 6, 103); 1429 Wawrz. Skoraczewski i Sędziwój Spławski [ze Spławia w pow. kośc.] zeznają w sporze z Przybysławem [Gryżyńskim z Brenna], że prosili go, aby powstrzymał sołtysa z L. od zamierzonej ucieczki i wyznaczył im termin z nim w sądzie (WR 3 nr 1383).

5. 1418 Filip pleb. w L. (ACC 3, 37); 1425-27 Mikołaj pleb. w L. (K 4, 460; CoPr. II 54); 1445 Mikołaj pleb. w L. upomina się o zaległe opłaty u kmieci, którzy tłumaczą, że nie są zobowiązani płacić z ról opust.; do sporu włącza się Andrzej z Kąkolewa [dz. L.] (ACC 28 k. 64, 137); 1445 Marcin Kuszin z L. pozywa pleb. Mikołaja z powodu należności pieniężnych i doznanych krzywd (ACC 28, 137v); 1454 Wawrzyniec pleb. w L. otrzymuje czynsz roczny 1/2 grz. od sumy 6 grz. w półgr od młynarza w Smyczynie (ACC 35, 66); 1459 Jakub pleb. w L. (ACC 39, 80v); 1462 tenże w sporze z Wojciechem pleb. w Charbielinie (ACC 42, 43); 1463 tenże oddaje par. w L. Szymonowi pleb. w Rostarzewie i ma otrzymać od Szymona 6 ćw. (mensura) żyta (ACC 43, 33v); 1463 Szymon pleb. z L. (ACC 43, 15v); 1467 Jan Lipieński pleb. w L. pozwany przez Barbarę z Kościana o 6 ćw. żyta, krowę, 1 kopę gr i pościel (lectisternia), które jej się należały za 14 l. służby u Szymona poprzedniego pleb. w L.; sąd przysądza Barbarze [tylko] krowę (ACC 46 k. 201v, 212v); 1468 Jan Piątek pleb. w L. kwituje Stan. Trintę mieszcz. z Krzywinia, ponieważ odebrał od niego swą cz. spadku po swej zm. siostrze Annie [żonie Trinty?] (M Krzywiń I 59, 5).

1510 par. L. [formularz nie wypełniony] (LBP 135); 1619 w L. kościół Ś. Jadwigi, drewniany, zrujnowany, od ok. 40 l. opust., był w ręku heretyków; pleb. w Mórkowie sprawuje opiekę duszpasterską nad L. (AV 4, 138).

Uwaga: K 3, 224, błędnie lokalizował w L. rolę Smolno, → Lipno Małe, przyp. 2.

1 Mik. Kąkolewski w 1485 r. zapisał oprawę swej [drugiej?] ż. Dorocie na cz. Kąkolewa (PG 10, 21v).