1368 kop. XV w. Manczicze (Wp. 3 nr 1478, 1599), 1393 or. Maczicze (Lek. 1 nr 1702), 1394 Manci[cze] (Lek. 2 nr 1626), 1395 Manczice, Mancicza, Mancice (Lek. 2 nr 1765, 1796, 1779), 1396 Manczicz (WR 3 nr 82), 1420 Maczni[ce] (KoścZ 6, 72v), 1424 kop. XVII w. Manczyce (Obra 51, dawniej B 3, 308), 1425 Manczyc (KoścZ 8, 183v), 1428 Manczycze (KoścZ 9, 111v), 1517 Maniewo (CP 14, 641), 1564 Manieczki (ASK I 4, 142), 6 km na NW od Śremu.

1. 1450 n. pow. kośc. (PG 4, 49v); 1419 n. par. Brodnica (AC 2 nr 953).

2. 1423 zapowiedź → p. 3; 1425 woźny sąd. potwierdza kopce [gran.] między M. a wsią Polne [obecnie nie istnieje] (KoścZ 8, 204v); 1500 na gran. M. i Górki k. Śremu kopce są zniszczone (CP 111, 10v); 1509, 1516, 1519, 1531 M. graniczy z → Górką (CP 111 k. 27v-28, 81v-82, 129v).

3. Własn. szlach. 1368 Sędziwój dz. Głęboczka wraz z żoną zastawiają Mik. Kerstanowi mieszcz. pozn. 4 ł. os. w M. za 20 grz., z łanów tych [kmiecie] płacą czynsz (Wp. 3 nr 1599).

1393-96 Mikołaj zw. Kapusta z ż. panią z M., Mańczycką, Mańczyńską: 1393 ciż przegrywają proces z Michałem Starkittil mieszcz. pozn. o 16 grz. i 11 gr (Lek. 1 nr 1702); 1393 pani Mańczyńska płaci karę sąd. (Lek. 2 nr 1626); 1395 pani Mańczycka z mężem w sporze z karczmarzem Januszem z Brodnicy o karczmę w M. (Lek. 2 nr 1796, 1797); 1395 ciż toczą procesy z Janem dz. Wszołowa [pow. kal.] kan. [kat.] pozn. o czynsz z M. oraz o żyto i siano, które ciż gwałtem odebrali z 20 kmieciami i 1 paniczem (Lek. 1 nr 2038; Lek. 2 nr 1753, 1765, 1779, 1798); 1396 tenże? Mik. Mańczycki śwd. (WR 3 nr 85).

1396-98 Dominik z M. śwd. (WR 3 nr 36, 82).

1398 z M. zapłacono karę (Lek. 2 nr 2217).

1399 nowy mąż Katarzyny z M. nie będzie pozywany z M., ponieważ ma ona posag i wiano [zapisane na M., czy przez pierwszego męża?] (Lek. 2 nr 2252).

1399-1401 Tomisław Mańczycki śwd. (Lek. 1 nr 2912; WR 3 nr 168).

1399-1408 Agnieszka z M., ż. Sędziwoja (Sędka) Wyskoty z M.: 1399 taż w sporze z Mik. Krzyżanowskim, który dowodzi że jego ojciec dał 18 grz. na polepszenie jej domu (Lek. 2 nr 2296, 2297; WR 3 nr 122); 1403 taż → niżej; 1408 tejże ma zapłacić Henryk Kleszczewski 18 grz. (KoścZ 3, 105).

1399-1436 Sędziwój (Sędek) Wyskota z M., Mańczycki, Mańczyński [w l. 1415-29 prawdop. tenże Sędziwój Brlok alias Brolk¹Wg DwMat. 14410, 390 Sędziwój Mańczycki i Sędziwój Brlok to dwie osoby z M.] (Lek. 1 nr 2912; KP nr 1506; WR 1 nr 685; WR 2 nr 281; WR 3 nr 524, 530, 552, 563, 564, 566, 598, 1219, 1372, 1379, 1390; MHP nr 124, 165; KoścZ 4 k. 9, 47v, 271, 445v; KoścZ 6, 72v; KoścZ 8 k. 80v, 183v; KoścZ 9 k. 33, 34v, 75, 81, 88, 113v, 121v, 133, 142v, 147v, 150v, 155, 163, 167v, 171v, 174v, 196, 212, 233, 245, 249v, 250v, 258, 259, 261v, 270; BR nr 102), 1404 asesor sąd. w Poznaniu (KP nr 1838), 1424 asesor sąd. w Kościanie (Obra 51, 308): 1399-1408 tegoż ż. → wyżej; 1403 tenże w imieniu żony w sporze z Wszegniewem Sadowskim (KP nr 1492); 1418-23 tenże w sporach: 1418 z sołtysem w → Kurzej Górze (KoścZ 5, 119), 1418 z Jakuszem Podrzeckim który dowodzi, że posiadany przez niego dok. „na Sędziwoja” [dok. zastawu cz. M.?, → niżej] powstał w wyniku umowy i z wolą Sędziwoja (WR 3 nr 720), 1418-23 z mieszczanami z → Kościana (KoścZ 5 k. 119, 202v; KoścZ 6 k. 31v-32, 45; KoścZ 7 k. 3, 27v, 100); 1423 woźny sąd. zapowiada drogi, łąki, pastwiska i lasy w dziedzinie M. tegoż Sędziwoja i [jego dzieci] Szczepana, Katarzyny oraz Drogosławy (KoścZ 7, 162v); 1424 tenże w sporze z [Kat.] Jurkowską [ż. Janusza z → Jurkowa] (WR 3 nr 1238); 1428 tenże dz. M. i → Kleszczewa (KoścZ 9, 67); 1428 tenże z s. Szczepanem z M. poręczają za Henryka Wyskotę z Rusinowa (KoścZ 9, 11 lv); 1429 tenże → niżej: Baryczka z M.

1418-20 Jakusz Podrzecki: 1418 tenże → wyżej; 1420 tenże posiada zastaw w M. (WR 3 nr 779).

1419-25 Lisek [Wyskota] Oporowski (KoścZ 6, 39-40): 1419 tenże → p. 5; 1424-25 tenże → niżej.

1423-48 Katarzyna, 1423-50 Drogosława i 1423-81, zm. a. 1482 Szczepan (Stephanus) z M., dz. M., Mańczyński, Mańczycki, dzieci Sędziwoja Brloka z M. (KoścZ 8 k. 68, 152v, 183v; KoścZ 9, 69; KoścZ 12, 45; WR 3 nr 1335; AC 2 nr 1111; BR 628 nr 123): 1423 ciż → wyżej: Sędziwój Wyskota; 1424-25 ciż w sporze z Piotrem (Pietraszem) s. Liska z M. (KoścZ 8 k. 80v, 87, 87v); 1428 Szczepan z M. → wyżej: Sędziwój Wyskota; 1435 Szczepan z M. w sporze z Mikołajem z Nieproszewa [obecnie Niepruszewo] (WR 1 nr 1445); 1445 Szczepan z M. jest bratem stryj. Katarzyny, ż. Przedpełka Łęckiego (KoścZ 12, 652); 1446 tenże zapisuje Tomisławowi i Maciejowi z Rogaczewa 10 grz. czynszu rocznego na M. (PG 2, 160); 1448 Katarzyna, ż. Mac. Ratajskiego, pozywa swego brata Szczepana z M. o 1/3 cz. M. (KoścZ 13, 317); 1450 Szczepan z M. zapisuje ż. Małgorzacie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 M. (PG 4, 49v); 1450 Drogosława, wd. po Budziwoju z Chaław, kwituje swego brata Szczepana z M. z 30 grz. posagu i 7 grz. należnych jej z 1/3 cz. po matce w M. (KoścZ 14, 36v); 1459 Małgorzata ż. Szczepana Mańczyckiego w sporze z Tomisławem z Kluczewa (KoścZ 14, 232); 1465 Szczepan Maniecki zapisuje [drugiej] ż. Annie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 M. (PG 7, 271); 1467 tenże sprzedaje szpitalom Ś. Barbary i Ś. Wawrzyńca w Chwaliszewie k. Poznania po 2 1/2 grz. czynszu rocznego na całej wsi M., [każdy czynsz] za 45 zł węg. (CP 440, 2; CP 439, 19); 1469 tenże w sporze z ss. Piotra Dobczyńskiego, siostrzeńcami swej [zm.] ż. Małgorzaty o 150 grz. jej posagu (KoścZ 15, 333); 1479 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Maciejowi niegdyś Kurogórskiemu [→ Kurza Góra, p. 4] 2 ł. opust. [w M.?] za 20 grz. i 1 kopę [gr] (PG 9, 106); 1482 Anna, wd. po tymże, w sporze z Szymonem Mańczyckim (KoścG 2, 99v).

1429-30 Baryczka z M. (KoścZ 9, 245): 1429 tenże płaci karę, ponieważ nie stawił się w sądzie, pozwany przez Janusza Kopaskiego [→ Kopaszewo, uwaga] (KoścZ 9, 156v); 1429 Katarzyna ż. tegoż Baryczki w sporze z Januszem Kopaskim; sąd zachowuje Katarzynę przy oprawie jej posagu i wiana [zapisanej] na 1/2 M.; [Sędziwój] Brlok [z M.] pełnomocnik (nuncius) Katarzyny płaci przysądne (KoścZ 9, 168); 1429-30 tenże i Zawisza [z M.?] w sporze z Opaczem z → Domaradzic i jego ż. Katarzyną (KoścZ 9 k. 212, 222, 231v, 232v, 251v, 264v).

1429-30 Zawisza [z M.?]: 1429-30 tenże → wyżej; 1430 tenże występuje w sądzie w imieniu Jana Chełmskiego (KoścZ 9, 259).

1482 Szymon Mańczycki, Maniecki: 1482 tenże → wyżej: Katarzyna, Drogosława i Szczepan; 1485 tenże zm.? → niżej: Marcin, Wincenty i Jan Gorzeńscy; 1487 tenże wspomn. jako zm. Śniżej: Mac. zw. Szrama.

1485 Sędziwój Jaraczewski [z Jaraczewa w pow. pyzdr.] zw. Baryczka → niżej: Marcin, Wincenty i Jan Gorzeńscy.

1485 Jan Gorzeński z M. zabity przez Mac. Chaławskiego (Cieplucha 206).

1485-87 Maciej zw. Szrama Chaławski z M.: 1485 tenże w sporze z Winc. Gorzeńskim (KoścG 3, 6); 1487 tenże (niegdyś Chaławski) z siostrą niedz. Agnieszką, ż. Mirona Psarskiego [z Psarskiego k. Śremu], sprzedają Wincentemu i Marcinowi dziedzicom w M., braciom niedz., cz. dziedz. w M. za 200 grz.; cz. tę otrzymali po śmierci Szymona Manieckiego swego brata wujecznego (PG 10, 76).

1485-1501 Marcin, Wincenty i 1501 Jan [Herstopscy] Gorzeńscy [→ Górzno, uwaga], bracia niedz., dziedzice M. (KoścG 5, 80v): 1485 Marcin i Wincenty bracia niedz. kupują od Sędziwoja Jaraczewskiego zw. Baryczka jego cz. dziedz. w M. za 300 grz.; cz. tę Sędziwój otrzymał po [zm.?] Szymonie Mańczyckim swym bracie ciotecznym (PG 10, 21); 1485 Wincenty Gorzeński → wyżej; 1487 Wincenty i Marcin dziedzice M. → wyżej; 1494 Marcin i Wincenty dają Katarzynie, ż. Mik. Jaromirskiego, całą wieś M., w zamian otrzymują połowy wsi Skoraczewo, Prętkowice i Białe Jezioro w pow. kośc. (PG 11, 59v; PG 7, 39).

1494-1500 Kat. [Skoraczewska], ż. Mik. Jaromirskiego: 1494 taż → wyżej; 1499 taż (wd.) daje Jadwidze ż. Marcina Rąbińskiego wieś M., w zamian otrzymuje połowy wsi Reklin i Karna (PG 12, 31); 1500 taż zapisuje szpitalowi Ś. Barbary w Chwaliszewie [k. Poznania] 2 1/2 grz. czynszu rocznego na 1/2 Karny i 1/2 Reklina od sumy [głównej] 45 zł węg.; czynsz z sumą główną przenosi z M. (PG 12, 102v-103).

1499-1572 Jadwiga Maniecka i Manieccy z Krajkowa w M.

1499-1531 Jadwiga Maniecka dz. w M., c. Andrzeja z Jaromierza (KoścG 7, 84; PZ 24, 35; KoścZ 19, 45; PG 70, 205; PG 74, 608): 1499 taż → wyżej; 1500 taż daje mężowi Marcinowi Rąbińskiemu swój majątek po ojcu Andrzeju Jaromirskim, tj. 1/3 M. i 1/3 sumy 300 grz., którą jej ojciec miał [zabezpieczoną] na sołectwie w Zakrzewie [k. Zbąszynia] i 1/3 cz. majątku po matce w Zakrzewie (PG 12, 82); 1509 taż kupuje od Jana Błociszewskiego [czyli Lubiatowskiego] pleb. w Lubiniu części Malechowa i cz. sołectwa tamże za 300 grz. i 156 grz. (KoścZ 22, 6v-7; KoścZ 19, 3v); 1509 taż zwolniona od obowiązku udziału w pospolitym ruszeniu, ale ma dać zastępcę ze swych dóbr po ojcu z powodu zaniedbania pospolitego ruszenia przez męża (MH 9, 96); 1509-22 taż ż. Jana [IV] Krajkowskiego sprzedaje: 1509 Janowi Przylepskiemu 1 ł. roli w M. za 12 grz. (PG 14, 120), 1520 Stan. Strzeżowskiemu 2 ł. os. w M. za 25 grz. (PG 15, 232v-233) oraz Wojc. Grabianowskiemu: 1518 2 ł. os. w M. za 40 grz. (PG 15, 200v), 1520 2 ł. os. w M. za 40 grz. (PG 15, 344v), 1522 4 ł. os. w M. za 82 grz. (PG 15, 471v); 1522 tejże zapisuje mąż Jan [IV] Krajkowski po 100 grz. posagu i wiana na cz. Krzyżanowa (PG 15, 472); 1522 taż sprzedaje: z zastrz. pr. wykupu Janowi Popowskiemu zw. Ćwiertnia czynsz [roczny] 3 grz. [zapisany] na M. za 46 grz.; Popowski sprzedaje za tę sumę wspomn. czynsz Mac. Rosnowskiemu zw. Świekotka (PG 15, 440v), 1523 Andrzejowi Brodzkiemu zw. Dobrogost wieś M. za 700 grz. (PG 15, 493; w haśle Krajkowo mylnie podano: Andrzej Dobrogost Bardzki); 1523 taż kupuje od Piotra Krajkowskiego [brata jej męża] i jego ż. Doroty 3 ł. os. w Żabnie w pow. kośc. za 40 grz. (PG 15, 507); 1527-31 taż Jadwiga Maniecka, wd. po Janie [IV] Krajkowskim [→ Krajkowo] (PG 16 k. 174v, 223v, 350v, 378, 461); 1530 taż z ss. Maciejem, Piotrem, Janem, Jakubem i Wiktorynem Krajkowskimi sprzedaje Wronowo w pow. kośc. Stan. Słupskiemu za 800 grz. (KoścZ 19, 144v).

1509-22 Jan z M., Maniecki alias Krajkowski, mąż Jadwigi Manieckiej²Dzieci Jana i Jadwigi występują w 1. 1532-48 jako Manieccy alias Krajkowscy: 1532-67 Maciej, 1532-72 Adam, 1535-38 Jan, 1532-42 Wiktoryn, 1535-47 Jakub, 1535-48 Piotr i 1536-47 Anna (ż. Marcina Kolnickiego zw. Masłek). Prawdop. nie mieszkali w M. i nie mieli tu własności. Występują jako dziedzice Nowej Wsi. Walendowic i Koryt w pow. kal. (DwMat. 14410, 367 n.) (KoścZ 24, 218): 1509 tenże zabrania kmieciom [prawdop. z → Górki k. Śremu] poić bydło w wodach [w Górce od strony M.] (CP 111, 28); 1519 tenże i Jerzy dz. w Panience kupują od Andrzeja Lipieńskiego 1/2 Zaborowa [k. Książa] za 500 grz. i za tę sumę sprzedają Mik. Lasotce dz. w Zaborowie (PG 15, 270); 1522 tenże występuje jako wuj Doroty, c. zm. Mik. Rogaczewskiego (KoścZ 24, 218).

1510 do uposażenia altarii ŚŚ. Wojciecha, Stanisława i Marii Magdaleny w Śremie nal. m. in. 1 grz. czynszu [rocznego] z M. (LBP 199).

1524-99 Pigłowscy w M.:

1524-31, zm. a. 1540 Mac. Pigłowski [z Pigłowic w pow. pyzdr.], dz. M. [h. Sokola: DwMat. 14410, 371] (PG 74, 385): 1524 tenże kupuje od Andrzeja Brodzkiego zw. Dobrogost całą wieś M. za 700 grz. (PG 16, 34); 1524-26 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu: 1524 Janowi Kamieniewskiemu [z Kamionek] 4 ł. os. w M. za 90 grz. (PG 16, 34), 1526 Jakubowi Kamieniewskiemu 4 ł. os. w M. za 100 grz. (PG 16, 103); 1527 tenże zapisuje ż. Kat. Sidnickiej [z Siedlnicy w pow. wsch., obecnie Świdnica] po 250 grz. posagu i wiana na 2 częściach M. (PG 16, 166); 1531 tenże w sporze z bratem Janem Pigłowskim (KoścZ 25, 79); 1540 tenże wspomn. jako zm. (KoścG 8, 448v).

Synowie Mac. Pigłowskiego³Mac. Pigłowski miał także c. Urszulę, w 1. 1540-71 ż. Wojc. Chwałkowskiego alias Włostowskiego (DwMat. 14410, 371-372): 1540 – zm. a. 1550 Maciej, 1540-53, zm. a. 1556 Mikołaj, 1540-82 Jerzy, 1540-82, zm. a. 1583 Kasper, 1540 – zm. a. 1586 Tomasz, 1540-91 Stanisław, 1540-95, zm. a. 1599 Jan Manieccy alias Pigłowscy, dziedzice M. (DwMat. 14410, 371 n.).

Inni posiadacze cz. w M.: 1509 Jan Przylepski, 1518-22 Wojc. Grabianowski i 1520 Stan. Strzeżowski → wyżej: Jadwiga Maniecka.

1523-27 Andrzej Brodzki zw. Dobrogost [s. zm. Dobrogosta Brodzkiego] dz. M.: 1523 tenże → wyżej: Jadwiga Maniecka; 1523 tenże zapisuje ż. Jadwidze Siedleckiej po 250 grz. posagu i wiana na 1/2 M. (PG 15, 503v); 1524 tenże → wyżej: Mac. Pigłowski.

1524 Jan i 1526 Jakub Kamieniewscy → wyżej: Mac. Pigłowski.

1524 dobra M. uwolnione od czynszu [rocznego] 8 grz. od sumy [głównej] 100 grz. na rzecz szpitala Ś. Wawrzyńcza [w Chwaliszewie] k. Poznania (CP 439, 2).

Areał: 1530 pobór od 4 ł. (ASK I 3, 120); 1563 pobór od 5 ł. i 1 karczmy dor. (ASK I 4, 142); 1564 w M. panów Manieckich 4 ł. (IBP 305); 1580 pobór od 5 ł., od 2 zagr. i 1 komor. po 2 gr (ŹD 60; ASK I 6, 476v).

Kmiecie z M.: 1500 Mik. Róża (Rosza) zagr. z M. i inny Róża wydzierżawili role w Górce k. Śremu, wsi kapituły kat. pozn. (CP 111, 10); 1500 [role kmiece] w M. uprawiają Marcin kowal i Bartłomiej włodarz [prawdop. ze wspomn. Górki] (CP 111, 10v); 1509 role w Górce k. Śremu wydzierżawili 3 kmiecie, m. in. Barłomiej z M. (CP 111, 28); 1525 nie uprawiane role kmiece w Borku [k. Śremu] sprzedano [niegdyś] kmieciom, m. in. z M. (CP 111, 62); 1531 [kmieć] Błażej z M. uprawia [role] w opust. wiosce (villula) Polne [w zamian] za czynsz 8 gr (CP 111, 129v-130).

5. 1419 Lisek [Wyskota] Oporowski w sporze z pleb. w → Brodnicy o dzies. snop. z 3 ł. folw. w M., które są zajęte przez tegoż Liska; pleban dowodzi, że folw. płaci dzies., a kmiecie po 1 wiard. z ł. (AC 2 nr 953).

1564 z 4 ł. w M. (par. Brodnica) dzies. wiard. dla bpa pozn. [w wysokości] 1 zł i 18 gr (IBP 305).

7. Cieplucha s. 117, 200, 205-206; KObceRyc. 125.

8. Cmentarzysko? w M. X-XI w. (Hensel 4, 16-17).