1210 or. Mochi (Wp. 1 nr 66), 1290 fals. z XIV w. Moch (Wp. 2 nr 653), 1370 kop. 1782 Mochy (Wp. 6 nr 228), 1379 Moch (Wp. 3 nr 1762), 1424 Moche (KoścZ 8, 15v), 8 km na W od Przemętu.

1. 1290 fals. XIV w. dystrykt przem. (Wp. 2 nr 653); 1401-17 opole przem. (KoścZ 1, 146; KoścZ 4, 308); 1530 n. pow. kośc. (ASK I 3, 130); 1581 par. Przemęt [Ś. Piotra] (ŹD 81), 1619 par. Kaszczor (AV 4, 151, → p. 5).

2. 1309 dwór w M. → p. 6; 1424 jaz w bagnie między M. a Solcem; Abraham Kiebłowski [dz. w Solcu] zajął w nim opatowi wieleńskiemu 2 ludzi i 20 sieci zw. więcierze (KoścZ 8, 15v); 1445 ugoda w sprawie granic między wsiami kl. w Przemęcie: Łupice, Stary Dwór, Ptowy i M. a dobrami Abrahama Kiebłowskiego; utrzymana zostaje w mocy granica wskazana przez opata, która trwa od 100 lat nie podważana, a którą potwierdzają zeznania świadków; granica biegnie od miejsca zw. Obrzyca przez błota do kopca przy Księżym Brodzie, stąd do pala wbitego w jaz na stawie; staw nal. do kl., a jaz do wsi Solec [Kiebłowskiego]; od tego pala granica idzie do strugi Kopaniec; nal. ona po połowie do M. i Solca; stąd do dużej rzeki zw. Stara Rzeka [Obra] i rzeką do ostrowa Wedroyn [w 1567 jako Wądroj]; na ostrowie stoi kopiec narożny dzielący Przemęt i Solec (AE IX 15; BJ 8057 IV, 203); 1449 granica między Kiebłowem i Solcem Abrahama Kiebłowskiego a Starym Dworem i M. opata przem. biegnie od kopca narożnego między Starym Dworem a Kiebłowem do kopca narożnego wsi Solec i Przemęt (KoścZ 14, 19); 1450 proces o rozgraniczenie dóbr Kiebłowo i Solec od Starego Dworu, M. i Przemętu; Kiebłowski ukazał granicę oznaczoną 12 kopcami, 13 palami i rowem, a opat przem. odmawia jej uznania (KoścZ 14, 45-45v); 1494 gran. miedzy Wlkp. a Śląskiem biegnie drogą z Kopanicy do Sławy, dochodzi do kopca między Kiebłowem i M. w Królestwie a Kolskiem w księstwie głog. w pobliżu skrzyżowania z drogą z Kiebłowa do Kolska, opodal błota → Dziemiona (Reces 16); 1528 kopiec narożny U Krzyża między Kiebłowem, M. a Kolskiem (Reces 14); 1566 łąki Gryzawki i Trzeciewnica w M. (PG 20, 535-536); 1566-1669 jez. w M. → Mochy jezioro; 1567 woźny sąd. zeznaje, iż widział w M. zniszczonych przez ludzi z Solca 50 pali w jazie obok mostu zw. Moski most (KoścG 20, 88-88v); 1567 granica między dobrami kiebłowskimi a dobrami kl. w Przemęcie: kopiec narożny U Krzyża dzieli Ciosaniec, Łupice, Stary Dwór, Ptowy i M. nal. do klasztoru od Kiebłowa i Solca; stąd gran. biegnie ścieżką przez błoto (kopce na ostrowach Kunica, Drożyska i Nierącz), a następnie przez kopce przy zaroślach Rokitowy Kierz, przy Święciechowskim ostrowie, przy ostrowie Drożawy, ostrowie Na Gajach, ostrowie Długie Niwy, ostrowie Dąbiec, przy Księżym Brodzie na brzegu stawu w M.; stąd granica biegnie do strugi Kopaniec (która należy po połowie do Solca i M.) i z jej biegiem do Starej Rzeki [Obry] przy ostrowie Wądroj, gdzie na wzniesieniu na brzegu bagna stoi kopiec narożny, który dzieli dobra klasztoru od Solca i Siekowa (KoścG 20, 87v-88); 1593 łąki w M.: Dąbiec Wielki, Jadamowska, Kosiny, w Kątach, na Trzeciewnicy (KoścG 47, 165-165v).

3. Własn. książęca, następnie kl. cyst. w Wieleniu (potem w Przemęcie). 1210 ks. Władysław [Od.] nadaje cystersom z Pforty w celu założenia kl. w Przemęcie [fundacja nie zrealizowana] m. in. dobra M.¹W wykazie dóbr nadanych cystersom nazwa M. występuje tylko na skrawku pergaminu doklejonym na oryginale, zapisana inną, zapewne współczesną ręką; ostatni wydawca podaje, że skrawek ten zasłaniał dziurę w pergaminie (Urkundenbuch des Klosters Pforte, t. 1, wyd. P. Boehme, Halle 1893, nr 69), co czyni niepotrzebnym wszelkie spekulacje na temat przyczyny dodania karteczki do gotowego tekstu, włącznie z podejrzeniem o nieuczciwą machinację odbiorcy (J. Frieske, Pierwsza fundacja klasztoru w Przemęcie z r. 1210, RH 14, 1938, s. 33). Oryginał przechowywany jest w Dreźnie; ks. uwalnia nadane dobra od wszelkich powinności pr. pol. (Wp. 1 nr 66).

1290 fals. ks. Przemysł II nadaje kl. cyst. w Wieleniu dziedzinę M. wraz z takim imm., jaki mają inne dobra klaszt. (Wp. 2 nr 653); 1370 król Kazimierz zatwierdza klasztorowi w Wieleniu posiadanie dóbr, m. in. wsi M. (Wp. 6 nr 228); 1445-50 opat przem. jako właśc. M. → p. 2; 1533 król Zygmunt potwierdza klasztorowi przem. posiadanie dóbr, m. in. wsi M. (MS 4 nr 16708).

1530 pobór od 3 ł. (ASK I 3, 130); 1563 pobór od 5 ł., karczmy dor., 3 komor. (ASK I 4, 185v); 1564 w M. 2 ł. i 10 prętów (IBP 312); 1566 pobór od 3 ł. kmiecych, 2 sołeckich, karczmy dor., 5 zagr. z bydłem, 2 rzem., 2 kuczników [chałupników] (ASK I 4, 272v); 1571 pobór od 2 1/2 ł. kmiecych, 2 sołeckich, karczmy dor., 6 zagr., rybaka i 1 rzem. (ASK I 5, 429v); 1581 pobór od 4 ł., 4 zagr., 2 komor., 1 rataja, 1 rzem., 1 rybaka (ŹD 81).

4. 1379 sołtys Bernard (Wp. 3 nr 1762); 1566, 1571 sołectwo o 2 ł. → p. 3.

5. 1358 opat wieleński zaświadcza, że dzies. z podanych wsi, m. in. M., nal. do bpa pozn. (Wp. 3 nr 1383); 1564 dzies. z M. opata przem. nal. do bpa pozn. (IBP 312); 1619 pleb. w Starym Klasztorze pobiera w M. po 4 kopy (cassula) żyta i owsa oraz po 1 pszenicy i jęczmienia; od 9 kmieci w M. po 2 korce pszenicy i owsa, od sołtysa 2 ćw. żyta i owsa (AV 4, 151).

6. 1309 wzm. z XVII w. zaburzenia we wsi M.: chłopi (laici)²Część autorów wykłada laici jako chłopi (T. Warmiński, Urkundliche Geschichte des ehemaligen Cistercienser-Klosters zu Paradies, Meseritz 1886, s. 51; G. Labuda, Zapiska o zaburzeniach chłopskich w dobrach klasztoru przemęckiego w roku 1309, RH 20, 1951-52, s. 121 n.); sprzeciwia się temu J. Matuszewski, Laici - wspominki historyczne. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Iuridica 21, 1986, s. 72 n., który przyjmuje tu raczej drobnych rycerzy z sąsiedztwa podpalili dwór i spalili w nim opata z mnichami (RH 20 s. 127).

1486 Piotr s. Stefana z M. student w Krakowie (AS 1, 278).

8. Ślady osad z X-XIII w. (w żwirowisku) oraz z VII-X w. i „pełnego średniowiecza” (na obszarze nadleśnictwa); znaleziono też na wzgórzu w okolicy M. naczynie z X-XIII w. (Hensel 4, 108-109); grodzisko wklęsłe, drugie grodzisko okazało się naturalną formą terenu (Fontes 32, woj. leszcz, nr 72-73).