MOROWNICA

1296 or. Morofnicza (Wp. 2 nr 755), 1409 Morounicza (KoścZ 3, 111), 1420 Morawnicza (WR nr 759), 1503 Morownyce (PG 12, 276v), 4,5 km na SW od Śmigla.

1. 1409, 1417 wieś M. w opolu przem. (KoścZ 3, 116; KoścZ 4, 308); 1495 n. pow. kośc. (PG 7, 86); 1497 n. par. Śmigiel (AC 2 nr 1521).

2. 1420 proces o granice M. z Sikorzynem → p. 3; 1444 usypano 44 kopce gran. między M. a Bronikowem (KoścZ 14, 359); 1464 proces o granice M. → p. 3; 1551 rozgraniczenie M. i → Bronikowa (KoścG 8, 744); 1556 w podziale Bronikowa wymieniono folw. „ku M.” i role przy granicy z M oraz drogę z M. do Krzywego Młyna (KoścG 11, 63-66v); 1580 M. graniczy z Bronikowem → p. 3.

3. Własn. kościelna, potem szlach. 1296 M. własnością bpów pozn. → p. 4.

1409 Małgorzata wd. po Gunterze Pradlu [wyst. m. in. w → Bronikowie 1399-1403] w procesie o długi [zm.] męża zostaje przez sąd zachowana przy swojej darowiźnie [tj. oprawie, którą mąż jej zapisał] na dziedzinie M. (KoścZ 3, 111).

1409 Koszanowo i M. mają zapłacić kary dziedzicom Kotusza za opole przem. [prawdop. nie stawili się do sądu świadkowie z opola] (KoścZ 3, 116); 1417 M. i inne wsie opola przem. mają zapłacić karę po 1 grz. sądowi i po 1 grz. Przybysławowi Gryżyńskiemu (pro iniusta astancia; KoścZ 4, 308).

1420 Nikiel Ramsz Koszanowski oraz Nikiel Sikorzyński toczą proces o granice M. oraz Sikorzyna; Koszanowski ma zaprzysiąc, że wskazał prawdziwą granicę (WR 3 nr 759).

1464-71 Dobrogost z → Karśnic, Karśnicki: 1464 tenże procesuje się z Janem Bronikowskim o granice M. (KoścZ 14, 359); 1471 tenże zapisuje ż. Annie po 300 grz. szer. [gr] posagu i wiana na Karśnicach z folw. i na 1/2 M. z folw. (PG 8, 105v).

1495 Dobrogost Karśnicki dz. M. zapisuje Piotrowi pleb. w Charbielinie i altaryście kościoła w Grodzisku [Wlkp.] i jego następcom na altarii 5 grz. czynszu rocznego na M. (PG 7, 86).

1503-10 Jan Karśnicki: 1503 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu wikariuszom kat. pozn. 3 grz. czynszu rocznego na wsiach Karśnice, M. i Księginki za 36 grz. szer. półgr (PG 12, 276v; CP 14, 637-638); 1509 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Janowi Niemierzyckiemu sołectwo i 3 ł. os. w M. za 100 grz. (PG 14, 67; PG 66, 220); 1510 na tegoż wsi M. ciąży 5 grz. czynszu [rocznego] dla altarii ŚŚ. Andrzeja i Barbary w kościele par. w Grodzisku [Wlkp.] (LBP 207).

1548-53 Piotr i 1548-58, zm. a. 1580 Jan Karśniccy: 1548 ciż bracia dokonują podziału Karśnic, M. i Księginek (KoścG 9, 51-52); 1551 ciż bracia [właściciele części w M.] (KoścG 8, 744); 1553 tenże Piotr zapisuje ż. Zofii Poświętnej po 550 grz. posagu i wiana na swoich połówkach wsi Karśnice, M. i Księginki (PG 19, 37v-38, dawniej 67v-68); 1558 tenże Jan sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Bartłomiejowi z Pniew altaryście w Strzelcach, za zgodą ż. Anny c. zm. Macieja podsędka pozn. jako pani wiennej, 11 1/2 grz. czynszu rocznego na całej wsi M., na połówkach wsi Karśnice i Księginki za 142 grz. (PG 19 k. 563, dawniej 647); 1580 tenże Jan wspomn. jako zm. → niżej.

1580 Jan i Mac. Karśniccy ss. zm. Jana Karśnickiego w sporze z Balcerem, Wojciechem i Mac. Bronikowskimi m. in. o zboże zniszczone w Bronikowie na granicy z M. (KoścG 34, 388).

Areał: 1510 w M. folw., 2 ł. sołectwa, 5 3/4 ł. os., 6 kwart roli opust., 1 zagroda opust. (LBP 130); 1530 pobór od 3 ł., budynki na 3 ł. spłonęły (ASK I 3, 134); 1563 pobór od 6 3/4 ł. (ASK I 4, 201); 1581 Jan Karśnicki płaci pobór od 6 3/4 ł., 2 zagr., owczarza od 30 owiec, rataja (colonus) z pługiem (ASK I 6, 492v; ŹD 86).

Kmiecie: 1509 Marcin Sołecki, Mateusz Tuchowski, wd. Kabatka, każdy na 1 ł. (PG 14, 67).

4. 1296 bp pozn. Jan powierza swemu służebnikowi (servitor) zw. Dal wieś bpstwa zw. M. dla lokowania jej na pr. niem.; sołtys otrzymuje co siódmy ł. flamandzki wolny wraz z młynem zbudowanym w tej wsi, karczmę, kuźnię, piekarnię, warsztat szewski i jatkę [rzeźnicką] swobodnie [tj. bez opłat na rzecz pana], 1/3 dochodów sąd., grunty nie nadające się do orki, jakie nie wejdą do wymiaru łanów, pr. polowania na zające i kuropatwy w obrębie wsi; po 4 latach wolnizny wieśniacy powinni płacić bpowi (tytułem czynszu wraz z dzies. do podziału z kanonikiem Włostem, do którego należy dzies. [z tej wsi]) po 1 małdr. zboża, tzn. po 4 ćw. (mensure) pszenicy, żyta i owsa oraz po 1 wiard. srebra (Wp. 2 nr 755); 1509 sołtys Wojciech (PG 14, 67; PG 66, 220); 1548 w podziale M. wymieniono dziedzinę sołecką (KoścG 9, 51-52).

5. 1296 dzies. z M. nal. do kan. kat. pozn. → p. 4; 1510 pleb.w Śmiglu pobiera wszystkie dochody [a więc dzies. i meszne] ze wsi Glińsko i M. (LBP 130).

6. 1497 Jadwiga czarownica (incantatrix) z M. pozwana przed sąd oficjała, aby odpowiedziała na zarzuty instygatora, nie stanęła przed sądem (AC 2 nr 1522).