NINKOWO

1235 or. Nincovo (Wp. 1 nr 184), 1253 trans. 1298 Nyenchow (Wp. 1 nr 321), 1411 Nynkowo (WR 1 nr 838), 1433 Nyncowo (AC 2 nr 1049), 1434 Ninkowo (PZ 12, 214), obecnie Minikowo w granicach m. Poznania, 6 km na S od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1508 n. pow. pozn.; par. Głuszyna (ASK I 3, 8).

2. 1446 rozgraniczenie Sokolnik dominikanek pozn. z wsią N., poczynając od kopca narożnego Garaszewa aż do Starołęki [Małej] klaszt. [tj. nal. do kl. karmelitów Bożego Ciała za murami m. Poznania] (PZ 15, 139v; CP 381 nr 94; Dominikanki P-ń 33 k. 7v, 23, dawniej C 23); 1462 kap. kat. pozn. deleguje dwóch kanoników dla rozgraniczenia wsi: królewskiej Żegrz [obecnie Żegrze], biskupiej Głuszyna oraz kapitulnych Garaszewo i N. (CP 30, 1v); 1500 zatargi graniczne kmieci z N. z mnichami [z kl.] Bożego Ciała [właścicielami Starołęki Małej]; granice N. są ze wszystkich stron dobrze oznaczone kopcami (CP 111, 8); 1500-09 opisy dworu regensa i zabudowań [gospodarczych] → p. 3; 1508-13 łąka Brzozek (Brożek, Brzozek) w N.: 1508-13 (K 2, 50, wg obecnie zaginionego rękopisu Ptaszyńskiego), 1512 (CP 381 nr 95); 1509 granice N. są wyraźnie oznaczone ze wszystkich stron; łąki wystarczają na potrzeby dworu, a niewielkie zarośla na płoty i opał dla dworu (CP 111, 33v); 1531 N. graniczy z wsiami Garaszewo, Starołęka, Żegrz i Sokolniki; granice są dobrze oznaczone; łąki w N. (CP 111, 123v-124v).

3. Własn. książęca, potem kościelna – kapituły kat. pozn. 1235 ks. Władysław [Od.] w zamian za 5 grz. srebra i 270 kóp zboża (capetia annone) nadaje Piotrowi archid. pozn. w dożywocie, a po jego śmierci katedrze pozn., wieś N. z przyległymi źrebiami: Sulino, Świerczewo, Wierzbięcice, Golęcino i Gościnowo; przyznaje wsi N. takie zwolnienia, jakie posiadają inne wsie kat. pozn.; książę daje trzem dziedzicom wspomn. źrebi dziedzinę Smochowice [niezident.], a archid. ma dać każdemu z nich po krowie z cielęciem i 2 korce (modius) [zboża] (łącznie 3 krowy, 3 cielęta i 6 korcy), po to by wspomn. dziedzice dobrowolnie ustąpili z N. (Wp. 1 nr 184).

1253 książęta Przemysł i Bolesław [Pob.] nadają wójtowi m. Poznania m. in. w N. role uprawne oraz mieszczanom pozn. pastwiska → p. 4.

1417-26 Florian [z Poklatek w pow. pyzdr.] kan. kat. pozn., pleb. w Dolsku: 1417 tenże z N., posiadacz cz. Bylina (KR 3, 110, cytowanego aktu nie odnaleziono); 1426 tenże występuje w sądzie [najpewniej jako regens wsi N.] w imieniu kmieci z N. w ich sporze z przeorem [kl.] Bożego Ciała za murami Poznania (PZ 9, 35).

1433-34 Mik. Dobieszewski pleb. śremski i kan. kat. pozn. [jako regens wsi kap. N.] w sporze z Tomaszem Gądkowskim ze Starołęki [Wielkiej] o bróg owsa wartości 4 grz., który zm. Florian z Poklatek kan. kat. pozn. przewiózł ze wsi kap. N. do Tomasza z obawy przed Czechami, aby uchronić go [przed grabieżą podczas wyprawy husyckiej z 1433] (AC 2 nr 1049; PZ 12 k. 133v-134, 214, 234v).

1446 Klemens z Drzewicy kan. kat. pozn. [regens wsi N.] (PZ 15, 139v; CP 381 nr 94).

1480 w rozliczeniach kapituły kat. pozn. wymieniono wierzytelności (debita) z Pabianowa [obecnie Fabianowo] i z N. [z tytułu ich użytkowania?] w wysokości 1/2 grz. [łącznie z obu wsi?, czy oddzielnie?] (AC 1 nr 687).

1496 kap. [kat.] pozn. postanawia, aby regens wsi N. nie zmuszał kmieci [z N.] do dawania mu kapłonów (caponi), bo nie wynika to ani z prawa, ani ze zwyczaju (AC 1 nr 869).

1500-09 z wizytacji N. wsi prestymonialnej kap. kat. pozn.: 1500 mieszkańcy N. skarżą się na mnichów z [kl.] Bożego Ciała [właścicieli sąsiedniej Starołęki Małej], którzy często zabierają kmieciom siekiery, a w roku bieżącym poranili 2 ludzi z N. i zabrali im ich rzeczy; w N. 7 ł., wszystkie os.; czynsz roczny płacą [kapitule] z [każdego] ł. po 1/2 grz.; role folwarczne nie są podzielone na łany; 4 zagr.; dom (domus) regensa oraz stodoła i stajnie są w dobrym stanie; nie ma sołectwa (CP 111, 8); 1502 w N. 7 kmieci na półł., nie ma półł. opust.; wśród kmieci jest włodarz (villicus); 3 zagr. [os.], czwarta zagr. od 3 lat jest opust.; opis dworu (curia) regensa: we dworze jeden budynek nie nadaje się do zamieszkania, drugi wymaga naprawy; na cele budowlane zwieziono przed 1 1/2 rokiem 2 kopy belek (robora), które leżą bez przykrycia [przed deszczem], ani też nie są zabezpieczone ogrodzeniem; stajnia dworska w ruinie; [kan. kat. pozn.] Zygmunt z Kamieńca [i z Łęk Małych] podówczas regens zbudował stodołę, lecz niezbyt dobrze (CP 111, 24v-25); 1509 w N. 7 ł. os.; płacą [kapitule kat. pozn.] czynsz [roczny] z 1 ł. po 1/2 grz. oraz dają [regensowi] po 2 koguty i po 30 jaj; [łany] folw. uprawia się dla regensa; 4 zagr., którzy powinni dawać [regensowi] po 2 koguty i po 30 jaj, jednak w zamian za to uprawiają regensowi [łany folw.]; opis dworu (curia) regensa: jeden z budynków dworskich (stuba antiqua) w złym stanie, sąsiedni budynek (domus) został przez regensa poprawiony, jest i inny budynek, przeznaczony na zboże; stodoła i stajnia w dobrym stanie; nie ma sołectwa, ani karczmy, lecz jeden z kmieci szynkuje i płaci stawne [opłata od przywożonego piwa] po 4 [?] denary; folwark wymierzony odrębnie [tj. poza łanami kmiecymi]; łąki dla regensa dostateczne, kmiecie od dawna koszą je dla regensa; zarośla niewielkie [nadające się] na grodzenie płotów i na opał dla regensa; kmiecie skarżą się, że pan Zbąski zabrał im sporo siana i zboże, regensowi z pola 30 kóp żyta, a [kmieciowi] Piotrowi Powojtkowi gęsi, koguty i sery (CP 111, 33v).

1510 N. wieś kapituły kat. pozn.; 3 1/21. os., płacą czynsz kapitule; 3 zagr.; karczma z wyszynkiem (LBP 226).

1511 kap. kat. pozn. postanawia ukarać kmieci z N., którzy kłamiąc skarżyli się na regensa [Mik.] Oleskiego [kan. kat. pozn.] oraz postanawia, że wg zwyczaju innych wsi kapitulnych mają oni po 2 dni kosić siano, a regens nie jest zobowiązany do dostarczania im jedzenia i napitku, przy tłoce mają kosić w czasie żniw tyle, ile trzeba oraz kosić owies na folwarku [regensa] (AC 1 nr 1034).

1512 kap. kat. pozn. i Mikołaj z Desznicy kan. kat. pozn. pozywają Mac. Starołęckiego ze Starołęki [Wielkiej] o wykoszenie przemocą na łące Brzózek w N. 33 pokosów siana wartości 2 grz. (CP 381 nr 95).

1516, 1521, 1527, 1531 wizytacje N. wsi prestymonialnej kap. kat. pozn. (CP 111 k. 80v-81, 97, 116): 1531 regens [kan. Mik.] Jaktorowski; 7 ł. os., płacą kapitule czynsz [roczny z 1 ł.] po 1/2 grz., a regensowi dają po 2 kapłony i po 30 jaj; 4 zagr., nic nie płacą, ale za to pracują we dworze; folwark średniej wielkości, wysiewa się 2 małdraty, a orzą na nim kmiecie wraz z [pracownikami] dworskimi; łąki [z których zbiera się] 2 średnie stogi [siana]; opis budynków dworskich; karczmy nie ma, lecz kmieć szynkuje; łąki w N. (CP 111, 123v-124).

1531 Garaszewo zostało połączone z N. przed 9 laty za rządów [regensa, kan. kat. pozn. Mik.] Oleskiego (CP 111, 124v).

1567 kap. kat. pozn. poleca kmieciom [ze swoich] 12 wymienionych wsi, m. in. z N., aby swoje zboże oddawali do przemiału tylko w młynach kapitulnych pod karą 1 kopy [gr] (AC 1 nr 625).

1576 (reg. XVI w.) kap. kat. pozn. zapisuje klasztorowi dominikanek Ś. Katarzyny w Poznaniu 20 zł pol. czynszu rocznego na swych wsiach N. i Garaszewo, w zamian kap. otrzymuje wieś klasztorną Sokolniki (Dominikanki P-ń 33, 7, dawniej C 23).

Areał: 1509, 1531 w N. 7 ł. os., folw., 4 zagr. (CP 111 k. 8, 33v, 123v-124); 1502 w N. 3 zagr. os. i 1 zagr. opust. (CP 111, 24v-25); 1508 wiardunki wojenne z N. od 6 półł. kap. kat. pozn. (ASK I 3, 8); 1510 w N. 3 1/2 ł. os., 3 zagr. (LBP 226); 1511 folw. w N. (AC 1 nr 1034); 1563 pobór od 3 ł., 1 karczmy dor., 2 komor. (ASK I 5, 222); 1577 pobór z N. (ASK I 5, 678); 1580 płatnik poboru Michał Sławiński [jako regens wsi kap. kat. pozn.]: od 6 półł., 2 zagr. (ŹD 13).

Kmiecie: 1411 Bartłomiej [niegdyś kmieć] z N. w sporze z dziećmi zm. Piotra Strosberga mieszcz. pozn., które dowodzą, że kmieć nie otrzymał zezwolenia na odejście ani od nich, ani od ich rządcy (WR 1 nr 838); 1447 prac. Wawrzyniec niegdyś włodarz [w N.?], obecnie kmieć w N., w sporze z Janem przeorem kl. Bożego Ciała [za murami m. Poznania] (PZ 16, 31); 1426 Jan, Piotr i Stanisław kmiecie z N. (PZ 8, 105v); 1509 [kmieć] Piotr Powojtek → p. 3.

4. 1253 książęta Przemysł i Bolesław [Pob.] powierzają uczc. Tomaszowi lokację m. Poznania na pr. magd.; przekazują miastu 17 wymienionych wsi, m. in. N. i → Jeżyce [tzn. wsie te mają podlegać sądowi wójtowskiemu; → Boguthe villa, przyp. 1]; wójt ma posiadać w tych wsiach 30 ł., a mieszczanie otrzymują 20 ł. na pastwiska (Wp. 1 nr 321 = Przywileje miasta Poznania XIII-XVIII wieku, wyd. W. Maisel, Poznań 1994, nr 3); 1500, 1509 w N. nie ma sołectwa → p. 3.

5. 1510 plebanowi w Głuszynie kmiecie z N. płacą meszne, zagrodnicy po 1 gr [mesznego?, stołowego?], karczmarz po 1 gr stołowego (LBP 226).

Uwaga: Cieplucha 273, podaje, że w 1538 Andrzej Jaktorowski był posiadaczem m. in. wsi N., a potem jego syn Andrzej. Tymczasem chodzi o wieś → Młyniewo.