PARZĘCZEWO

1391 or. Parzenczevo, Parzenczewo (Lek. 2 nr 1440, 1468), 1392 Parzinczewo (Lek. 1 nr 1271), 1394 Parzencewo (Lek. 2 nr 1577), 1399 [nazwisko:] Parzelczewski! (Lek. 1 nr 2880, 2916, 2931), 1399 Parenczevo, Parenczewo (Lek. 2 nr 2314, 2321), 1405 Parinczewo (KP nr 2310), 1428 Parzincewo (KoścZ 9, 130v), 1432 Parzynczewo (KoścZ 10, 101-102), 1446 Parzyenczewo (KoścZ 12, 775), 1457 Parznyczewo! (PG 5, 68, dawniej k. 21v), 1486 Parnyczewo! (PG 10, 43), 1491 Parzniczewo (PG lOk. 142v, 146v), 1498 Parzinyczewo (PG 12, 6), 1571 Parzęczewo (KoścG 25, 214), 6, 5 km na NE od Wielichowa.

1. 1456 n. pow. kośc. (PG 5, 27); 1405 n. par. własna (ACC 1, 132); 1510 dek. Grodzisk [Wlkp.] (LBP 159).

2. 1404-09 rozgraniczenie [Kotusza z P.?] → p. 3A; 1424 las w P. (WR3nr 1040);

1424-34 procesy o rozgraniczenie P. i Ręcska [obecnie Reńsko]: 1424 → p. 3A; 1425 Tomasz Parzęczewski pozwany przez Mik. Granowskiego dz. w Zieminie, który dowodzi, że gdy przeprowadzał rozgraniczenie między Ręcskiem a Zieminem, to nie przyjął kopca nad [rz.] Żelechwą [prawdop. jest to obecna struga Samica (lewy dopływ Obrzańskiego Kanału Południowego) lub jedno z odgałęzień Samicy] za kopiec węgielny między Zieminem, Ręcskiem a P., ale miał [kopce gran.] sypać dalej, aż do rz. Obry (WR 3 nr 1122; KoścZ 8 k. 131, 176, dawniej k. 116, 183); 1428 Tomasz i Mikołaj z P. z jednej oraz Michał i Mikołaj z Ręcska z drugiej strony mają przyprowadzić po 6 starców z sąsiednich wsi, którzy w obecności podkomorzego mają zeznać (jako świadkowie], że znają granicę między Ręcskiem a P. (WR 3 nr 1364), w 1429 Piotr Korzbok podkom. pozn. prosi Jerzego Jarogniewskiego¹Mik. Ręcski był wicepodkom. w Kościanie 1426-30, stąd potrzeba powołania zastępcy w sprawie rozgraniczenia jego dóbr (por. Wp. 9 s. 171, przyp. 3) o dokonanie rozgraniczenia tych wsi (KoścZ 9, 149v-150v; Wp. 9 nr 1192); 1432 proces o granice między Ręcskiem a P.: panowie z Ręcska pokazują kopiec i granicę między Ręcskiem a P. aż do rz. Obry i powołują się na dokonane wcześniej przez Mik. Ziemińskiego rozgraniczenie Ręcska i Ziemina; ze strony P. powołano się na spokojne posiadanie granicy na [rz.] Żelechwie ponad okres przedawnienia; starcy powołani [na świadków] przez panów z Ręcska zeznają, że granica między Ręcskiem a P. biegnie rz. Obrą; starcy powołani przez panów z P. dowodzą, że granica biegnie przez [rz.] Żelechwę aż do Obry, a jeden z nich dodaje, że zna tę granicę, bo był [niegdyś] przy rozgraniczaniu Ręcska, P. i Kotusza (KoścZ 10, 101-102); 1434 Dominik z Wilkowa [Polskiego] w sporze z Michałem i Mikołajem z Ręcska dowodzi, że zgodnie z prawem dokonał, zamiast podkomorzego, rozgraniczenia Ręcska i P. (WR 3 nr 1472).

1429, 1450 zapowiedź → p. 3A; 1481 w akcie podziału Kotusza wspomn. strugę na gran. z P. oraz kopiec w P. (KoścZ 16, 284); 1486 dwór w P. (PG 10, 43); 1492 las w P. → p. 3F; 1497 łąki w P., w tym łąka zw. Smug k. drogi z P. do Goździchowa (MS 4 nr 883); 1520, 1522 pal w rz. Obrze, zw. Jesionowy Pień, rozdziela jako kopiec węgielny wsie Kotusz, Puszczykowo i P. (KoścZ 24 k. 64v-65, 231); 1546 Jan Opaliński i Mac. Ujejski zawierają ugodę dot. podziału wspólnego lasu w P.: Opaliński otrzymuje cz. lasu do granicy z Zieminem, a Ujejski cz. lasu do gran. z Kotuszem i do rz. Żelechwy, która dzieli las wsi P. od lasu wsi Ręcsko (PG 88, 303-304); 1563-80 wiatrak w P. → p. 3G; 1564 łąka zw. Wyrębka w P. (KoścG 16, 116); 1571 w podziale P. wymieniono m. in. Szeroki Folwark [→ Kluki, przyp. 1] pod Klukami i Goździchowem (KoścG 25, 214).

3. Własn. szlach. 3A. 1391-1450 linia Wyszka i Wojciecha Parzęczewskich, h. Leliwa:

1391 -1413 Wyszek²Wg SzPozn. 285 i W. Dworzaczka, Leliwici Tarnowscy, Warszawa 1971, s. 37 przyp. 121, Wyszek był ojcem Michała z P (Wyszak, Wy szech, Wy szach, Wyszota) dz. w P. i w Granowie, Parzęczewski, brat Wojciecha i NN brata (ojca Tomasza), h. Leliwa: 1391 tenże przegrywa proces z Wincentym [z Granowa, też Leli wita] kaszt. nak. o 100 grz. z tytułu poręczenia przez Wincentego za wiano, które [Wyszek] winien był zapisać swej żonie (Lek. 2 nr 1440); 1392 tenże wraz z bratem Wojciechem z P. w sporze z Ostroszem Żydem [pozn.] (Lek. 1 nr 1218, 1271); 1394 tenże toczy proces ze Szczepanem z Wilkowa [Polskiego k. Śmigla] i jego siostrą Małgorzatą (Lek. 2 nr 1577); 1398-1401 tegoż [druga] ż. Małg. Krajewska [wd. po zm. po 1395 Jacku z → Krajewic], siostra Piotra Karsieckiego (Lek. 2 nr 2124, 2125, 2422, 2423, 2470, 2616, 2752; WR 3 nr 169; KoścZ 2, 5v); 1399 tegoż pozywa Bieniaszowa Żydówka [pozn.] o długi (Lek. 1 nr 2880, 2916, 2931); 1399 tenże pozwany przez Wolframa z Buczą [i z Trzebawia] o 44 grz. tytułem poręczenia za Winc. [Granowskiego] kaszt. nak. (Lek. 2 nr 2314, 2321); 1399-1409 tenże śwd. (Lek. 2 nr 2294; WR 3 nr 288, 334, 404; ZSW nr 1203; WR 1 nr 657); 1404-09 Parzęczewscy [tj. tenże Wyszek z bratem Wojciechem i NN bratem?] toczą proces z Wilczkiem i Jakubem z Kotusza [prawdop. o rozgraniczenie Kotusza z P. lub Kotusza z Ręcskiem, → niżej: 1405] (ZSW nr 769, 954, 1345; WR 3 nr 255, 257, 271; KoścZ 2, 92; KoścZ 3, 116); 1405 tenże oraz [jego bratanek] Tomasz i [brat] Wojtek dziedzice w P. toczą proces z Wilczkiem i Jakubem z Kotusza o granice między → Kotuszem a Ręcskiem (KoścZ 3, 4v); 1405-06 tenże wraz z bratem Wojciechem i bratankiem Tomaszem z P. w sporze z Mikołajem, Piotrem [zw.] Kluczyć, Marcinem i Hanką z Kluk, którzy zobowiązują się przenieść na tychże dziedziców z P. pr. własności do dziedziny → Kluki (KP nr 2310, 2718, 2758); 1407 tenże wraz z [bratem] Wojtkiem z P. pozwani przez Kosza mieszcz. kośc. (KoścZ 3, 50v); 1407 tenże wraz z Janem Granowskim z Pudliszkowic h. Leliwa świadczą jako krewni ze strony ojca w wywodzie szlachectwa Jana z Bukowca [Małego k. Śmigla, osada obecnie nie istnieje] (MHP nr 79; ZSW nr 1203); 1412 tenże → niżej: Elżbieta; 1413 tenże oraz jego bracia [!] Wojtek i [bratanek] Tomasz³Wojtek był bratem, a Tomasz bratankiem Wyszka dziedzice w P. w sporze z Katarzyną z Bytynia dowodzą, że posiadają dziedzinę Kluki od przeszło 30 lat (WR 1 nr 686).

1392-1424 Wojciech (Wojtek) dz. w P., Parzęczewski, brat Wyszka i NN brata (ojca Tomasza), ojciec Mikołaja⁴Wg SzPozn. 285 i W. Dworzaczka, Leliwici, s. 37 przyp. 121, Wojciech był ojcem Mikołaja (co potwierdzają znane źródła) oraz Marcina i Hanki: 1392-1413 tenże → wyżej; 1394-1419 tenże śwd. (WR 3 nr 17, 25, 308, 313, 324, 334, 387, 538, 597; Lek. 2 nr 1776; WR 1 nr 887, 1045); 1397 tenże w sporze z Marcinem Niewierskim o 11 grz. (Lek. 2 nr 1977, 1978); 1401 tenże oraz pani Małgorzata [z Goli k. Gostynia] pozywają łowczego pozn. Andrzeja z Kotowa i Cykowa [też z Ptaszkowa] o 4 ludzi, których Andrzej zakuł w dyby i poranił (KoścZ 2, 1v); 1424 tenże z synem Mikołajem oraz [bratankiem] Tomaszem z P. w sporze z Michałem i Mikołajem z Ręcska o rozgraniczenie P. z Ręcskiem (KoścZ 8 k. 54v, 109).

1404-48 (wspomn. jako zm. 1449) Tomasz (Tomisław) dz. w P., Parzęczewski, syn NN, bratanek Wyszka i Wojciecha, ojciec Jana, Stanisława i Mikołaja (Wp. 9 nr 1204; PZ 6, 7; KoścZ 4, 182, dawniej k. 79; KoścZ 8 k. 109, 363; KoścZ 9 k. 29v, 51v, 75, 89, 105, 130v, 145, 241, 246, 255, 363; KoścZ 11, 66v; KoścZ 12 k. 558, 775; WR 3 nr 247, 432, 506, 520, 525, 538, 597, 658, 1039, 1040): 1405-13 tenże → wyżej: Wyszek; 1415 tenże → niżej: Elżbieta; 1418 tenże i Jakub Kotowiecki wwiązani w dziedzinę Konarzewo [k. Stęszewa] (PZ 5, 74v); 1419 tenże wraz z Janem Bodeckim w sporze z Janem Siekowskim z Ujazdu o uwolnienie od roszczeń in. osób dziedziny Ujazd (KoścZ 4, 406, dawniej k. 149); 1424 tenże → wyżej; 1424 tenże ręczy za Szybana, Michała i Jurgę z → Luboni (KoścZ 5, 456, dawniej k. 165); 1424-28 tenże występuje jako sędzia polubowny w sporach: 1424 Marcina Komorowskiego z Andrzejem i Mikołajem z → Karpicka (KoścZ 8, 110v-111, dawniej k. 81v-82), 1428 Pawła Ptaszkowskiego z Andrzejem Borzysławskim (KoścZ 9 k. 100, 105v-106); 1425, 1428-29 tenże → p. 2; 1425 za tegoż poręczają Franciszek z Ujazdu i Andrzej Borzysławski w sprawie trzech kopców [gran.] między Ręcskiem a Zieminem (KoścZ 8, 145v, dawniej k. 130v); 1443 tenże pozwany przez Winc. Siemka z P. (KoścZ 12, 428); 1443-44 tenże w sporze z Anną ż. Szczedrzyka z Lubiatowa [Małego], w 1444 Tomasza zastępuje w sądzie [jego syn] Jan Parzęczewski (KoścZ 12 s. 372, 472); 1444 tenże zobowiązuje się zapłacić Henrykowi Szkapie Borzysławskiemu 40 zł węg. (KoścZ 12, 484); 1447 tenże pozwany przez Elżbietę ż. Adama Budziszewskiego (KoścZ 13, 57); 1448 tenże wraz z ss. Stanisławem i Janem toczy proces z Przedpełkiem Łąckim z → Karczewa (KoścZ 13 k. 188, 333-334); 1448 tenże wraz z ss. Mikołajem i Janem dziedzicami niedz. z P. w sporze z Teodorykiem z Rzeszotarzewa (KoścZ 13, 188); 1449 tenże wspomn. jako zm. (KoścZ 13, 401).

1405-08 Wacław z P.: 1405 tenże → p. 5; 1408 tenże śwd. (WR 3 nr 393).

1412-15 Elżbieta (Halszka) z P., Parzęczewska: 1412 [taż?] Elżbieta jest ż. Adama z P. (W. DWorzaczek, Leliwici Tarnowscy, Warszawa 1971, s. 37 przyp. 121; cytowanego aktu w KoścZ 4 nie odnaleziono); 1412 taż toczy procesy z Wyszkiem, Michałem i Mikołajem z P. o Lubiechowo (KoścZ 4 k. 28, 32v, dawniej k. 92, 96v); 1413 taż w sporze ze swymi braćmi przyrodnimi dowodzi, że nie zgodziła się sprzedać im dziedziny [Lubiechowo?] (WR 3 nr 475); 1414 taż toczy proces ze swymi dziećmi Adamem, Małgorzatą i Hanką (KoścZ 4, 90v, dawniej k. 166v); 1414-15 taż w sporze z Sobkiem Żytowieckim o 40 grz. z tytułu poręczenia, w 1415 Halszkę zastępuje w sądzie Tomasz Parzęczewski (KoścZ 4 k. 90v, 133v, dawniej k. 166v, 30v).

1412-15 Michał⁵→ przyp. 2 z P., Parzęczewski: 1412 tenże → wyżej; 1415 tenże śwd. (WR 1 nr 888; WR 3 nr 538, 597, 599).

1412-34 Mikołaj z P. i Lubiechowa, Parzęczewski, syn Wojciecha (Wp. 9 nr 1204; WR 3 nr 1039, 1040; KoścZ 8 k. 109, 363; KoścZ 9 k. 51v, 75, 105, 130v, 241): 1412 tenże → wyżej: Elżbieta; 1412-14 [tenże?] Mikołaj z rodzeństwem Marcinem i Hanką z P. (W. Dworzaczek, Leliwici, s. 37 przyp. 121; cytowanego aktu w KoścZ 4 nie odnaleziono); 1412-16 tenże śwd. (WR 2 nr 347; WR 3 nr 606); 1418 tenże pozywa Sędziwoja syna Wyszomira z Buczą o szkody spowodowane przez 60 macior zajętych w Zieminie (KoścZ 5, 142v, dawniej k. 82v); 1424 tenże z ojcem → wyżej: Wojciech; 1428 tenże pozwany przez Michała Ręcskiego o to, że przybył wraz z 1 szlachcicem oraz 14 niższymi stanem i w dziedzinie Ręcsko wyciął drzewa (KoścZ 8, 447-448, dawniej k. 218-219; KoścZ 9 k. 10, 58); 1428-29 tenże → p. 2; 1429 woźny zapowiada pożytki w P. i Lubiechowie tegoż Mikołaja z P. i Lubiechowa (KoścZ 9, 184v); 1434 tenże zastępuje w sądzie Wincentego plebana w Łękach [Wielkich k. Kościana] (KoścZ 10, 215v).

1444-50 Jan, 1446-50 Stanisław i 1448-50 Mik. Parzęczewscy, dziedzice niedz. w P., ss. Tomasza Parzęczewskiego: 1444 tenże Jan oraz 1448 ciż z ojcem → wyżej: Tomasz; 1446 tenże Stanisław zastępuje w sądzie swego ojca Tomasza (KoścZ 12, 775); 1448 ciż w sporze z Elżbietą ż. Adama z Budziszewa pisarza ziemskiego [pozn.] (KoścZ 13, 342); 1449 ciż pozywają Winc. Siemka z Łęk Wielkich o 13 grz. półgr, o które rozpoczął proces ich zm. ojciec Tomasz [→ wyżej: Tomasz, pod 1443] (KoścZ 13, 401); 1449 ciż wygrywają proces z Anną Czeszewską o 1/4 dziedziny P. (KoścZ 13, 415a); 1450 ciż pozywają: Jana Granowskiego, Annę Łukowską i Dominika Wilkowskiego [z Wilkowa Polskiego] (KoścZ 14 k. 29v, 35v, 100v); 1450 ciż przegrywają proces z Anną Ziemińską [wd. po Mik. Granowskim], która zapowiada swe dziedziny, tj. 1/2 P. oraz wsie Kluki, Goździchowo i Kozłowe; sąd utrzymuje w mocy dok. nabycia tych dóbr przez Ziemińską (KoścZ 14, 30); [w l. 1453-76 Stanisław występuje nadal jako Parzęczewski, choć w P. nie miał już własności; wraz z synem Stanisławem duchownym występują jako dziedzice w Sławienku k. Czarnkowa: KoścZ 14, 213v; KoścZ 15 k. 291, 469, 567, 604, 664; PG 8 k. 64v, 69v; PZ 19, 11 1v; PZ 20, 38; w 1491 tenże Stanisław wspomn. jako zm.: PG 10, 146].

3B. 1424?, 1450-1566 Leliwici Granowscy i ich spadkobiercy Ujejscy [z Ujazdu k. Grodziska Wlkp.], dziedzice 1/2 P.:

1424 Mik. Granowski dz. w P. [i m. in. w Granowie, m. Zieminie, Marszewie, Kokalewie], syn Winc. Granowskiego kaszt. nak. (W. Dworzaczek, Leliwici, s. 35 przyp. 116; cytowanego aktu w KoścZ 8 nie odnaleziono).

1436-72 Jan i 1450-57 Mik. Granowscy [ss. Mik. Granowskiego]: 1436tenże Jan w sporze z Abrahamem [Głowaczem ze Zbąszynia] sędzią pozn. o połowy dziedzin P. i Lubiechowo, które Abraham nabył w drodze zamiany za Bylęcino [k. Zbąszynia]; sąd utrzymuje w mocy dok. nabycia obu dziedzin przez Abrahama (KoścZ 11, 215); 1450 ciż spłacili z P. synów Abrahama⁶Wg WSB 866-867, Abraham miał tylko syna Stanisława. Tymczasem ok. 1442 wspomn. jest także jego drugi syn Mikołaj (informacja ustna dr, T. Jurka, na podstawie ksiąg kaliskich przechowywanych w APP) [Głowacza] Zbąskiego [sędziego pozn.] (Cieplucha 290); 1457 tenże Mik. Spławski sprzedaje z zastrz. pr. wykupu podsędkowi pozn. Potencjanowi Słapowskiemu [m. in. z Konarzewa, Dąbrowy i Dąbrówki k. Poznania] 1/2 P. z folw. za 100 kóp półgr (PG 5, 68, dawniej k. 21v);

1470-72 tenże Jan Łukowski, Ziemiński, dz. w m. Zieminie, Granowie i 1/2 P.: 1470 tenże przegrywa proces z Tomisławem Kluczewskim o 8 grz. półgr (KoścZ 15 k. 412, 524); 1471 tenże zapisuje wikariuszom kat. pozn. 7 wiard. czynszu rocznego na [1/2] P. od sumy 21 grz. szer. półgr (CP 14, 620); 1472 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Agnieszce ż. Mik. Wąbiewskiego [z Wąbiewa k. Wielichowa] 1/2 P. za 300 zł węg. (PG 8, 148; por. PG 10, 110v).

1450 Anna Ziemińska [z Łukowa i Żernik k. Obornik, wd. po Mik. Granowskim] wygrywa proces o 1/2 P. → p. 3A.

1477-83 Stan. Łukowski dz. w Granowie, Łukowie, m. Zieminie i P. [syn Jana Granowskiego]: 1477 tenże zapisuje swej matce Synosze [Jarogniewskiej] po 500 grz. posagu i wiana na wsiach Granowo, Granówko i 1/2 P. (PG 9, 83); 1483 tenże jest współkolatorem kościoła w P. → p. 5.

1495-98 Małgorzata, 1495-1500 Jadwiga oraz 1495-1502 Katarzyna i Dorota Łukowskie, m. in. z → Łukowa, Żernik, Granowa, m. Ziemina i 1/2 P., cc. Stan. Łukowskiego: 1495 taż Małgorzata daje mężowi Wojc. Trąmpczyńskiemu [z Trąbczyna] trzecią cz. ze swej cz. po ojcu w Łukowie, Żernikach, Granowie, P. i w m. Zieminie, nal. jej z działów z siostrami Katarzyną ż. Stanisława [Hinczy] z Ujazdu [k. Grodziska Wlkp.] oraz pannami Jadwigą i Dorotą (PG 7, 88); 1497 te siostry kwituje Stan. Sławski z Żychlina [niezident.] z ostatniej raty i z całej sumy posagu (250 grz.) po [ich babce] Synosze [ż. Jana Granowskiego], jaki był zapisany na Żernikach, Łukowie, [1/2] P., Granowie i m. Zieminie (PG 59, 263v); 1498 taż Dorota sprzedaje z zastrz. pr. wykupu mężowi Mik. Młyńskiemu [ze wsi Młyny w pow. pyzdr., obecnie Trzykolne Młyny] swe części w Granowie, P. i m. Zieminie za 300 grz. szer. gr; mąż zapisuje jej po 300 grz. szer. gr posagu i wiana na 1/2 cz., które winny mu przypaść z działu z bratem we wsiach Januszewo, Radzewo i Kantorowo w pow. pyzdr. oraz na sumach, które żona zapisała mu na Granowie, P. i m. Zieminie (PG 12, 6); 1498 te siostry Katarzyna, Małgorzata i Jadwiga są współkolatorkami kościoła w P. → p. 5; 1500 taż Jadwiga sprzedaje z zastrz. pr. wykupu mężowi Jakubowi Rosnowskiemu części po ojcu w Łukowie, Żernikach, m. Zieminie, Granowie i w P. za 400 grz.; mąż zapisuje jej po 300 grz. posagu i wiana na częściach w tych wsiach oraz na 1/2 wsi Worowo [k. Murowanej Gośliny, obecnie nie istnieje] (PG 12 k. 110, 110v); 1502 taż Dorota z mężem Mik. Młyńskim daje tejże Katarzynie 1/2 m. Ziemin i 1/4 P., w zamian otrzymuje 1/4 Granowa i 100 grz. (PG 12, 178v-179).

1522-30 Stanisław i 1522-63 Mac. Ujejscy, dziedzice w P. [ss. Kat. Łukowskiej i Stan. Hinczy Ujejskiego]: 1522 ciż wraz z Janem Opalińskim dziedzice w P. (KoścZ 24, 231); 1525 ciż są współkolatorami kościoła w P. → p. 5; 1530 tenże Mac. Ujejski czyli (sive) Wąbiewski zapisuje ż. Katarzynie c. zm. Piotra Ocieskiego po 500 grz. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr, nal. mu z działu z bratem Stanisławem, m. in. we wsi P. (PG 16, 328v); 1546 tenże Maciej → p. 2; 1558 temuż Maciejowi daje wspomn. ż. Katarzyna swą cz. w Ocieszynie oraz oprawę swego posagu i wiana na Wąbiewie i na cz. P.; otrzymuje od męża w dożywocie wsie Wąbiewo, m. Ziemin i cz. P. (PG 19, 575v-576, dawniej k. 659v-660); 1563 tenże Maciej i 1566 sukcesorzy zm. Macieja, współdziedzice w P. → p. 3G.

3C. 1428-44 Winc. Siemek (Ziemek) [zastawnik] z P. [w l. 1444-49 dz. w → Łękach Wielkich k. Kościana, w 1446 niegdyś z → Lechowa], brat Michała Siemka z P. (KoścZ 13, 419a) [może ss. Siemka z Zielęcina?]: 1428 tenże zastępuje w sądzie Tomasza i Mikołaja z P. (KoścZ 9, 75); 1429 tenże zastawnik w P. pozwany przez Zygmunta [Korzboka] z Zielęcina o 2 konie, wóz i in. rzeczy (KoścZ 9, 201); 1430 tenże zastępuje w sądzie Tomasza i Jaśka z Księginek (KoścZ 9, 269); 1430-44 tenże toczy procesy: 1430 z Anną Granowską i jej synem Wincentym (KoścZ 9, 243), 1432 z Mikołajem z Ręcska (KoścZ 10, 21), 1434 z Wojciechem z Zielęcina (KoścZ 10, 280), 1442 z Katarzyną ż. wspomn. Zygmunta z Zielęcina (KoścZ 12, 247), 1443 z Mik. Żegrowskim (KoścZ 12, 355), 1443-44 z Anną ż. Szczedrzyka z Lubiatowa [Małego] (KoścZ 12 s. 372, 472); 1443 tenże → p. 3A; 1440-44 tenże wraz z [bratem] Michałem Siemkiem z P. toczą procesy: 1440 z Katarzyną niegdyś Korzbokową [wd. po Zygmuncie Korzboku z Zielęcina?] (KoścZ 12, 228), 1444 z Mik. Żegrowskim (KoścZ 12, 428); 1449 tenże z Łęk Wielkich → p. 3A.

1440-44 Michał Siemek (Ziemek) z P. → wyżej.

3D. 1431-37 Wincenty [zw.] Jaskółka z P. [i z → Jaskółek]: 1431 tenże śwd. (Wp. 9 nr 1259); 1434-37 tenże dz. w P., Parzęczewski (W. Dworzaczek, Leliwici, s. 37 przyp. 120); 1437 tenże niegdyś Parzęczewski, Leliwita (K 4, 304; cytowanego aktu w KoścZ nie odnaleziono).

3E. 1436-1582 Zbąscy h. Nałęcz oraz ich spadkobiercy Opalińscy i Jaskóleccy, dziedzice 1/2 P.:

1436 Abraham [Głowacz] ze Zbąszynia sędzia pozn. [1432-1440/41 (UDR I/1, 152; WSB 866-867)] wygrywa proces o 1/2 P. → p. 3B.

1450-57 Stan. Zbąski [syn Abrahama], dz. m. in. w Zbąszyniu, → Łękach Wielkich k. Kościana i 1/2 P.: 1450 [tenże z bratem Mikołajem] → p. 3B; 1456 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [z Górki Miejskiej] po 1200 grz. półgr posagu i wiana na m. Zbąszyń z wsiami, m. in. na 1/2 P. (PG 5, 28, dawniej k. 1); 1457 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Marcinowi altaryście altarii NMP w kościele w Kiebłowie 5 grz. szer. gr pras. czynszu rocznego za 60 grz. szer. gr pras. na 1/2 P. (ACC 38, 24; w haśle → Kiebłowo, p. 5, pomyłkowo pod datą 1456).

1472-89 Piotr, 1472-98 Marcin kan. pozn. 1472-80 (potem świecki), tenut. bab. 1489-96 oraz 1472-1518 Abraham kan. od 1476, kustosz pozn. 1480-87 i gnieźn. od 1491, tenut. bab., kaszt. bydg. 1516-28 (UDR VI/2, 70) Zbąscy, ss. zm. Stan. Zbąskiego, dziedzice m. in. w Zbąszyniu, → Łękach Wielkich i [1/2] P.: 1472 ciż z matką Małgorzatą skwitowani przez wspomn. Marcina altarystę w Kiebłowie z 60 grz. [sumy głównej] i 5 grz. czynszu rocznego, zapisanego [a. 1457] przez zm. Stan. Zbąskiego zm. altaryście Maciejowi na 1/2 P. (ACC 53, 98v); 1481 ciż Piotr i Marcin sprzedają z zastrz. pr. wykupu Dobiesławowi z Kociug Lubiechowo i 1/2 P. za 450 grz. (PG 9, 140; → p. 3F, pod 1489); 1483 ciż z matką Małgorzatą są współkolatorami kościoła w P. → p. 5; 1487 tenże Abraham kustosz pozn. potwierdza sprzedaż Dobiesławowi z Kociug Lubiechowa i 1/2 P. za 450 grz., dokonaną przez swych braci Piotra i Marcina ze Zbąszynia (PG 10, 80v); 1489 ciż bracia dokonują działu dóbr po zm. ojcu; Abraham otrzymuje m. Zbąszyń z wsiami, w tym [1/2] P. (PG 10, 107); 1491 tenże Marcin kupuje z zastrz. pr. wykupu od Dobiesława z Kociug Lubiechowo i 1/2 P. za 500 zł węg.; wsie te Dobiesław kupił za tę sumę [sic, → wyżej: 1481] od Piotra, Marcina i Abrahama Zbąskich i ich matki Małgorzaty (PG 10, 146v); 1491-93 tenże Marcin zapisuje ż. Zofii Opalińskiej posag i wiano m. in. na 1/2 wsi P.: 1491 po 1000 zł węg. (PG 10, 142v), 1493 po 2800 zł węg. (MS 4 nr 197); 1492 tenże Marcin przenosi zapisy czynszu rocznego, zapisane na rzecz wikariuszy kat. pozn., z dóbr Bytyń i z jatek rzeźnickich w Grodzisku [Wlkp.], na → Lubiechowo i 1/2 P. (CP 14 s. 635, 638); 1493 tenże Marcin zapisuje z zastrz. pr. wykupu ż. Zofii 200 grz. m. in. na 1/2 wsi P. (PG 11, 11v); 1494 tenże Marcin zapisuje wikariuszom kat. pozn. 2 grz. czynszu rocznego od sumy głównej 37 zł węg. na swych częściach w P. i w Lubiechowie (PG 7, 2 1v); 1497 król Jan Olbracht poświadcza, że tenże Marcin kupuje za 120 zł węg. od Jana Wąbiewskiego (tenutariusz w P. → p. 3F) jego zastaw na 4 karczmach (w których mieszka 4 kmieci i 1 zagr.) oraz 1/2 fol w. w P. i wszystkie łąki, bez jednej łąki zw. Smug, która położona jest k. drogi [z P.] do Goździchowa (MS 4 nr 883); 1498 tenże Marcin jest współkolatorem kościoła w P. → p. 5; 1502 tenże Abraham trzykrotnie sprzeciwia się wwiązaniu Zofii wd. po tymże Marcinie w jej oprawę, m. in. w 1/2 P.; burgr. kośc. na polecenie star. gen. wlkp. wwiązuje wspomn. Zofię w te dobra (KoścG 5, 165-166; PG 62, 278); 1504-08 tenże Abraham, także w imieniu swych bratanków Jana, Łukasza, Stanisława i Piotra, ss. zm. Marcina, zawiera ugodę ze wspomn. swą bratową (glot) Zofią i jej [drugim] mężem Janem Turkiem Łąckim [z Kamieńca] dot. dóbr oprawnych Zofii, m. in. P. (KoścG 7, 85; PG 66, 37v); 1509 tenże Abraham uwalnia Lubiechowo i 1/2 P. od sumy głównej 15 grz. szer. gr, zapisanej na rzecz wikariuszy kat. pozn. (CP 14, 640); 1515 tenże Abraham wraz ze wspomn. bratankami pozwani przez Jana Turka Łąckiego o wygnanie go z dóbr zrezygnowanych mu przez ż. Zofię, m. in. z P. (PG 96, 247); 1518 tenże Abraham kaszt. bydg. z bratankami → niżej: Łukasz, Stanisław, Piotr i Jan Zbąscy.

1502-09 Zofia z Opalenicy, Parzęczewska, Zbąska, dziedziczka w P. i Lubiechowie, wd. po Marcinie Zbąskim, obecnie ż. Jana Turka Łąckiego [z → Kamieńca]: 1502 taż kupuje z zastrz. pr. wykupu od Jana Wąbiewskiego 1/2 wsi P. z 1/2 folw. za 80 zł węg. (PG 12, 212; por. niżej: 1518); 1502-08 taż → wyżej; 1508 wspomn. Jan Turek jest kolatorem kościoła w P. → p. 5; 1509 taż Zofia pozwana przez Stan. Wąbiewskiego (KoścZ 18, 91v-92); 1515 wspomn. Jan Turek → wyżej i 1518 tenże Jan z c. Anną → niżej.

1504-25 Łukasz, Stanisław kaszt. chełmski, żarnowski i lubelski, Piotr oraz Jan kan. pozn. i krak., prep. krak. i gnieźn., kustosz wiślicki, tenutariusze bab., Zbąscy, ss. zm. Marcina Zbąskiego i Zofii z Opalenicy (GStar. 38; UDRIII/2, UDRIV/3, UDRIV/4 wg indeksu): 1504-15 ciż ze stryjem Abrahamem → wyżej: Piotr, Marcin i Abraham; 1508 ciż Łukasz, Stanisław i Piotr uwalniają Lubiechowo i 1/2 P. od czynszu rocznego 2 grz. 9 gr [zapisanego na rzecz wikariuszy kat. pozn. w 1494, → wyżej: Piotr, Marcin i Abraham Zbąscy] oraz od sumy głównej 37 zł węg. i 7 1/2 grz. (CP 14, 639); 1518 ciż Jan kan. pozn., Stanisław, Łukasz i Piotr oraz ich stryj Abraham kaszt. bydgoski zawierają ugodę z Janem Turkiem Łąckim: Zbąscy spłacą mu 1660 zł węg., a on ustąpi ze wsi P., Lubiechowo, Jabłona Nowa, Łęki Małe i Łęki Wielkie (PG 69 k. 193v-195v, 247); 1518 tymże rezygnuje Anna c. Jana Turka Łąckiego cz. sumy 80 zł węg., za którą jej matka Zofia ze Zbąszynia kupiła z zastrz. pr. wykupu [w 1502, → wyżej: Zofia z Opalenicy] 1/2 P. z [1/2] folw. od Jana Wąbiewskiego (PG 15, 235v); 1518 ciż Stanisław i Piotr sprzedają Janowi Opalińskiemu swe dobra, odziedziczone po [ojcu] Marcinie Zbąskim i [matce] Zofii, w tym m. in. całą [sic] wieś P. [tj. 1/2 P.] za 1420 grz. (PG 15, 236); 1525 ciż są współkolatorami kościoła w P. → p. 5.

1518-25 Jan Opaliński, dz. w → Opalenicy i P., kan. i kustosz kat. pozn. 1508-15, potem świecki, syn Mikołaja z Opalenicy i Barbary Zbąskiej [c. Stan. Zbąskiego, siostry Piotra, Marcina, Abrahama, Katarzyny i Anny Zbąskich]: 1518 tenże → wyżej; 1522 tenże wraz ze Stanisławem i Mac. Ujejskimi dziedzice w P. (KoścZ 24, 231); 1525 tenże jest współkolatorem kościoła w P. → p. 5; 1527 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1527-46 Jan Opaliński kaszt. sant. 1560-61 (UDR 1/2, 157), syn zm. Jana Opalińskiego: 1527 opiekunem dóbr tegoż Jana, w tym m. in. P., jest [brat stryj, jego zm. ojca] Łukasz Opaliński [syn Piotra Opalińskiego i Anny ze Zbąszynia] (PG 16, 150v); 1546 tenże → p. 2.

1580-82 Piotr Opaliński dz. w P., kaszt. sant., syn zm. Jana → p. 3G.

1563-66 Anna Jaskólecka [prawdop. c. Magdaleny Opalińskiej i Jakuba Jaskóleckiego] i 1582-84 Andrzej Jaskólecki [syn Jakuba] → p. 3G.

3F. 1457-1502 inni, czasowi posiadacze części w P.:

1457 Potencjan Słapowski [m. in. z Konarzewa, Dąbrowy i Dąbrówki] burgr. pozn. 1448, podsędek pozn. 1451-78 (GUrz. nr A 286, C 931; UDR 1/1, 150) kupuje 1/2 P. z folw. → p. 3B.

1472-1502 Wąbiewscy: 1472 Agnieszka ż. Mik. Wąbiewskiego kupuje 1/2 P. → p. 3B.

1486-1502 Jan Wąbiewski syn Agnieszki: 1486, 1489, 1492 tenże → niżej; 1497 tenże posiadacz zastawny cz. P. i 1502 tenże → p. 3E.

1481-92 Dobiesław z Kociug burgr. pozn. 1485-93 (GUrz. nrC 941): 1481-87 tenże posiada 1/2 P.→ p. 3E; 1486 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od Jana Wąbiewskiego folwark z dworem w P. za 100 zł węg. (PG 10, 43); 1486 tenże zapisuje Dorocie wd. po Unisławie Kokorzyńskim 5 grz. czynszu rocznego na swej cz. dziedz. w P. (PG 10, 43); 1489 tenże zapisuje ż. szl. i uczc. Agnieszce [c. Mik. Peszla mieszcz. pozn.] po 250 zł węg. posagu i wiana na Lubiechowie i 1/2 P., kupionych [w 1481, → p. 3E] z zastrz. pr. wykupu od Piotra, Marcina i Abrahama dziedziców ze Zbąszynia za 600 zł węg. (PG 10, 109v); 1489 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od Jana Wąbiewskiego 1/2 wsi P. za 300 zł węg.; tę 1/2 P. zm. Agnieszka ż. zm. Mik. Wąbiewskiego i matka Jana Wąbiewskiego kupiła [w 1472, → p. 3B] z zastrz. pr. wykupu od Jana Łukowskiego za 300 zł węg. (PG 10, 110v); 1491 tenże sprzedaje 1/2 P. → p. 3E; 1492 tenże kupuje z zastrz. pr. wykupu od Jana Wąbiewskiego cz. Wąbiewa i wolny wyrąb w [lesie w] P. za 400 zł węg. (PG 10, 172).

3G. 1457-1582 pobór i areał: 1457, 1486 folw. wP. (PG 5, 68, dawniej k. 21v; PG 10, 43); 1494 wieś P. zalega z podatkami (wiardunki i czynsze król.; PG 59, 43v); 1497, 1502, 1518 folw. w P. (MS 4 nr 883; PG 12, 212; PG 15, 235v); 1530 pobór od 5 ł. (ASK I 3, 131); 1563 pobór z cz. Anny Jaskóleckiej: od 6 ł. i wiatraka dor., z cz. Mac. Ujejskiego: od 6 ł. i 1 komor. (ASK I 4, 186v); 1566 pobór z cz. sukcesorów zm. Mac. Ujejskiego: od 6 ł. i 1 rzem. (artifex), z cz. Anny Jaskóleckiej: od 5 1/2 ł., 6 zagr. i 1 wiatraka dor. (ASK I 4, 273); 1580 pobór z cz. Piotra Opalińskiego: od 6 ł., 6 zagr., 2 rzem., wiatraka dor. i od 3 karczem, każda na 1/2 kwarcie roli (ŹD 81-82; ASK I 6, 278v-279); 1582 pobór zez. Piotra Opalińskiego i 1582-84 zez. Andrzeja Jaskóleckiego (Piotrkowska 1 nr 434).

1405-97 kmiecie z P.: 1405 Bogna kmiotka (mulier) z P. pozywa Jakuba Kotowieckiego, który zabił jej męża (KoścZ 3, 9); 1497 w P. są cztery karczmy, w których mieszkają Andrzej Kowal (Faber), Wawrz. Trosczek, Mac. Macioch i Błażej Tharunka oraz 1 zagr. zw. Piotrek (MS 4 nr 883).

5. 1405-20 Jan pleb. w P. (ACC 2, 78; ACC 4, 9): 1405 tenże w sporze [o co?] z Wacławem z P. (ACC 1, 132); 1410 tenże toczy proces z plebanem z Wielichowa o dzies. (ACC 2, 177v); 1418 tenże wraz z Piotrem plebanem z Kamieńca w sporze z Winc. Korzbokiem z Kamieńca (ACC 3, 33v); 1420 tenże toczy proces ze wspomn. Wincentym z Kamieńca o dzies. z Kowalewa oraz z kmieciami z Kamieńca o 15 kóp żyta tytułem dzies. wartości 7 wiard. [z Kowalewa?; → Kamieniec, przyp. 11] (ACC 4, 152); 1420 tenże w sporze z kmiećmi z Zielęcina dowodzi, że kmiecie dawali poprzednim plebanom z każdego 1 ł. po 2 ćw. tytułem mesznego, tj. 1 ćw. żyta i 1 ćw. owsa, a obecnie dają tylko 1 ćw. z każdego 1 ł. (ACC 4, 92).

1424 Marcin pleb. w P. pozywa plebana z Wielichowa o 1 wiard. z tytułu poręczenia za sołtysa z Rakoniewic (ACC 24, 76).

1424-27 Piotr pleb. w P. (ACC 10, 161): 1424 tenże pozwany przez Winc. Korzboka [z Kamieńca], który wnosi o zwolnienie go z ekskomuniki, nałożonej na niego, ponieważ nie zapłacił całkowicie dzies. snop. z folw. w → Kowalewie (ACC 7 k. 73v, 74, 97); 1426 tenże pozwany przez Hynaka z Wolikowa o 10 grz. [→ Łęka Wielka k. Kościana] (ACC 9, 216).

1434 Wojciech pleb. w P. (ACC 18, 115).

1441-44 Marcin pleb. w P.: 1441-44 tenże toczy procesy z Mik. Misiurnym plebanem w Wielichowie o dziesięciny snop. z ról kmiecych w → Lubiechowie i Klukach; obaj plebani dowodzą, że wsie te nal. do ich parafii (ACC 24, 72; ACC 26 k. 15, 72; AAG ACap. B 887; AE I 77); 1443 tenże pozywa Marka młynarza z Wąbiewa o zaległe od 3 lat meszne z młyna wodnego i z wiatraka (po 1 ćw. zboża rocznie) oraz o dzies. snop. z ogrodu (ortus) i folw.; pleban szacuje swe szkody na 1/2 grz. rocznie; młynarz dowodzi, że z tych młynów nigdy nie dawano mesznego, a ogród (z którego zebrał w tym roku zboże) dziedzice dołączyli mu do młyna dla lepszego użytku (ACC 26, 61v).

1483 wspomn. jako zm. Paweł pleb. w P. → niżej.

1483 Małg. Zbąska i jej ss. Piotr, Marcin i Abraham dziedzice w P. prezentują na plebana kościoła par. NMP [→ niżej, pod 1569] w P., po śmierci plebana Pawła, Piotra z Karpicka wikariusza w Wolsztynie; Stan. Łukowski dz. w Granowie, Łukowie i [1/2] P. prezentuje Piotra Kluczewskiego altarystę w Kościanie; strony zawierają ugodę dot. pr. patronatu kościoła w P.: zgadzają się alternatywnie prezentować plebanów, najpierw Zbąscy, a następnym razem Łukowski (ACC 61 k. 35v, 37, 56, 61).

1491-94 Andrzej Kurnatowski, dz. w → Kurnatowicach i pleb. w P. (PG 10, 135v; SzPozn. 286); 1498 tenże wspomn. jako zm. pleb. w P. → niżej.

1498 – zm. 1505 Marcin Zbąski pleb. w P.: 1498 Marcin Zbąski z jednej oraz Katarzyna, Małgorzata i Jadwiga siostry Łukowskie z drugiej strony (w ich imieniu występują mężowie Stan. Ujejski, Wojc. Trąmpczyński i Jakub Rosnowski) zawierają ugodę dot. pr. patronatu kościoła w P.; kościół ten wakuje po śmierci plebana Andrzeja Kurnatowskiego; tym razem prezenta nal. do Marcina Zbąskiego, który prezentuje [in.] Marcina [zw. Kapsa] ze Zbąszynia [w 1498 prezentowany na pleb. w → Łękach Wielkich, w 1515 altarysta w Zbąszyniu], a następnym razem prezenta nal. będzie do pozostałych kolatorów (AE III 221); 1508 tenże wspomn. jako zm. pleban w P. → niżej.

1508-22 Stan. Bielejewski [z Bielejewa w pow. pyzdr.] pleb. w P. (ACC 87, 14v): 1508 tenże w sporze z witrykami kościoła w P. o to, że nie rozliczają się z pieniędzy kościelnych, mimo jego napomnień; Jan Turek [Łącki z Kamieńca, drugi mąż Zofii Opalińskiej wd. po Marcinie Zbąskim] kolator i zachodźca witryków zaprzecza, aby kiedykolwiek byli wzywani do rozliczania; pleban pozywa Jana Turka o to, że ten przed 3 laty, po śmierci plebana Marcina, zagarnął mienie kościelne oraz pożyczył od witryków pieniądze kościelne i ich nie zwrócił (razem 20 grz.); Jan Turek twierdzi, że z tego mienia spłacił długi zm. plebana, zaprzecza też, że zabrał księgi kościelne; oficjał pozn. wyznacza nowy termin dla przesłuchania witryków (ACC 85, 19v); 1512 tenże pozwany przez Winc. [Karczewskiego] plebana w → Kamieńcu dowodzi, że sporną dzies. pobrał ze starej wsi Kowalewo, która nal. do kościoła w P. (ACC 88, 168); 1522 tenże pleb. w P. (PG 15 k. 475v, 476); 1525 tenże wspomn. jako zm. → niżej.

1510 par. P. w dek. Grodzisk [Wlkp.] (LBP 159).

1525 Jan, Łukasz, Stanisław i Piotr Zbąscy prezentują na plebana w P., po śmierci Stan. Bielejewskiego, Wojciecha z Przeprostyni [obecnie Przyprostynia], który w 1526 rezygnuje z tej prezenty (ACC 100, 225; ACC 101, 9).

1525 Jan Opaliński oraz Stanisław i Mac. Ujejscy dziedzice w P. prezentują na plebana w P. Stanisława z Buku oraz zawierają ugodę, że po jego śmierci będą prezentować plebana alternatywnie, najpierw Ujejscy (ACC 100 k. 224, 225).

1564 do par. P. należą Puszczykowo i Wąbiewo; płacą dzies. bpowi pozn. po 1 wiard. z Puszczykowa od 5 ł. i z Wąbiewa od 1 ł. (IBP 302).

1569 Walenty z Konarzewa instytuowany na pleb. kościoła Ś. Michała [→ wyżej, pod 1483] w P. po śmierci Wacława, poprzedniego plebana (ACC 122, 150v); 1595 Paweł z Czerniewa prep. szpitala Ś. Ducha w Grodzisku [Wlkp.] instytuowany na pleb. w P. (ACC 102, 309v).

1580 do par. P. należą: P., Puszczykowo, Lubiechowo i Wąbiewo (ŹD 81-82).

6. 1442 Wojciech włodarz (procurator) z P. oskarżony o rękoczyny wymierzone m. in. w Mirosława plebana w Przeprostyni (RH 10, 1934, s. 277).

7. Lek. 2 nr 1468; KZSz. V/10, 78-80; ŁOp. 2, 471-472.

8. W zachodniej cz. wsi, na skraju doliny strumienia, przypadkowo odkryto cmentarzysko (?) o nieustalonej chronologii (Hensel 5, 36).

Uwaga: Mikołaj burgr. [zapewne zamku] kośc. w 1443, pochodził z Parzęczewa k. Łęczycy, był też cześnikiem i wojskim łęcz. (Wp. 5 nr 713; PG 2 k. 57, 57v; KoścG 1, 95v; UDR11/1, 180; GUrz. nr C 745). Z kolei Jan niegdyś Parzęczewski dz. w Bodzeporowicach w 1445, pochodził z Parzęczewa k. Jarocina w pow. pyzdr., a nie z naszego P., jak podaje W. Dworzaczek, Leliwici, s. 37 przyp. 121. Nie wiemy, czy z naszego P., czy raczej z Parzęczewa w pow. pyzdr., pochodzili: 1420 Mik. Wąssich i 1423 Paszek Ossla, świadkowie (WR 3 nr 820; WR 2 nr 760); 1421 Zygmunt bakałarz (L.prom. 21); 1423 Mikołaj z Pawłowa [niezident.] i P. śwd. (WR 4 nr 866); 1444 Andrzej wikariusz gnieźn. (Wp. 10 nr 1656); 1522 discretus Piotr śwd. (AC 2 nr 1791). Now. 2, 451, podaje że z Parzęczewa pochodził Wincenty pleb. w → Łękach Wielkich w l.1434-60; w cytowanym źródle nie ma jednak takiej informacji (ACC 27, 61).