1310 Pasirbicz (Wp. 2 nr 930), 1394 Paszirbicze (Lek. 2 nr 1611), 1406 Paszirzbicze (WR 1 nr 589), 1410 Parziszbicz (WR 2 nr 299), 1411 Passyrbicze (WR 2 nr 328), 1413 Pasirzbicze (WR 3 nr 528), 1420 Passzyrzbycze (WR 3 nr 848), 1428 Passyrbycze (KoścZ 9, 41v), 1429 Pasirbicze (KoścZ 9, 151), 1510 Passierbicze (LBP 121), 1523 Passzyerbycze (KoścZ 24, 352v), 1531 Pasyerbycze (ACC 106, 180), niezident. wieś w okolicy obecnej wsi Pasierby¹Wieś Pasierby (MTop. 1950) powstała prawdop. w XIX w. na gruntach dawnej wsi P., jednakże nie wiemy, który z działów opust. P. (→ p. 3 – rozczłonkowanie wsi P. po 1510) dał jej swój początek. Nie wiemy dokładnie, gdzie leżała średniowieczna wieś P. Na mapach z przełomu XVIII i XIX w. nie ma ani wsi P., ani wsi Pasierby (Perthées, Gilly), ok. 12 km na SE od Krobi.

1. 1310 Henryk ks. wlkp. i głog. ustanawia dystrykt w Poniecu; w jego granicach ma się znaleźć m. in. wieś P. (Wp. 2 nr 930).

1451 n. pow. kośc. (PG 4, 28); 1510 par. Pępowo (LBP 121).

2. 1411, 1422 dwór [w P.?] → p. 3: Więceniec Pasierbicki, Michał Żydówka.

1429 zapowiedź → p. 3: Nikiel.

1429 plac (area) zw. Grodzisko i pasieka (sarepta) w P. → p. 3: Mikołaj.

1494 P. graniczą z Bartoszewicami [Małymi] (PG 7, 34v, 35); 1502 kopiec narożny, który dzieli P., Kołaczkowice i Bartoszewice [Małe] stoi na łące albo w smugu, który ciągnie się od Krobi (KoścZ 18, 42v); 1523 kopiec narożny dzieli wsie: P., Raszewy, Bartoszewice i Bartoszewice Małe (KoścZ 24, 352v); 1567 opust. P. graniczą z wsią Szarpatki (KoścG 20, 276v); 1578 droga do P. [w Krzyżankach?] (KoścG 34, 530).

3. Własn. szlach. 1394-1429 Pasierbiccy z P.: 1394 Pucek z P. i jego siostra → niżej: Stan. Żydówka; 1394 śwd. Janusz (WR 3 nr 16).

1394-1421 Stan. Żydówka z P. [również z Rogaczewa Wielkiego]: 1394 jego żona zobowiązuje się, że jeżeli jej mąż nie stawi się na sąd z Mik. Szołdrą i jego kmieciem oraz siostrą Pucka z P., to ona zapłaci ze swego wiana [powstałe z tego powodu] szkody (Lek. 2 nr 1611); 1404 tenże w sporze z Adamem Żyra [z Luboni] ma odpowiadać z P., a nie z Rogaczewa Wielkiego, bo tam jego żona ma oprawę (ZS W nr 788); 1420 tenże → niżej: Marcin; 1421 tenże pozwany przez Klemencję [→ niżej] o dokonanie gwałtu (KoścZ 7, 3v).

1394-1413, 1421?Markusz: 1394-1413 tenże śwd. (WR 1 nr 572, 589; WR 3 nr 6, 237, 297, 414, 478); 1412 Markuszewa z P. toczy spór z Pietraszem [może z Gunclewej Górki] o Sędkową Górkę [→ Góreczki] (KoścZ 4 k. 3, 9, 11v); 1421 żona Markusza [może Zofia?]; w sporze, jaki prowadzi ona z Wojc. Pasierbickim, sąd uznaje jej pr. do 40 grz. oprawy w P., zgodnie z posiadanym przez nią dok. (KoścZ 7, 2v).

1406-29 Jan [jedna czy dwie osoby?]: 1406-29 tenże Jan [bez bliższych określeń] śwd. (WR 3 nr 299, 326, 528, 639, 811, 973, 1402; KoścZ 9, 266v); 1421 Jan w sporze ze Stan. Żydówką o 1 ł. w P., dowodzi, że posiada go spokojnie od 33 l. (WR 3 nr 870); 1425 Jan w sporze z Michałem Żydówką (KoścZ 8, 180); 1427 Jan musi zapłacić Janowi Czasławowi z P. 3 1/2 grz. i Janowi z Bartoszewic Małych 3 grz., ponieważ oni ręczyli za niego prac. Jakubowi Brzozie [z P.?] na sumę 7 grz. (KoścZ 8 k. 294v-295, dawniej k. 113v-114); 1427 Jan oraz Jan Płaczkowski [może identyczny z Janem z Bartoszewic Małych] toczą spór z Janem Żydówką z P. tenże jest winien 7 grz. swoim poręczycielom Janowi Czasławowi i Janowi z Bartoszewic Małych [Bartoszewskiemu vel Płaczkowskiemu?]; sąd postanawia, że Jan ma zapłacić 3 1/2 grz. oraz 3 grz. wspomn. Janowi Bartoszewskiemu w ciągu 2 tygodni (KoścZ 8 k. 282, 294v-295); 1428 Janowi i jego ż. Klemencji Jan i Janusz z Płaczkowie [→ Płaczkowo, → Bartoszewice Małe] na podstawie zawartej ugody mają zapłacić 21 grz. poręki (KoścZ 9, 3v).

1407-20 śwd. Wąchno [= Więceniec?, → niżej] (WR 2 nr 328; WR 3 nr 354); 1420-22 tenże → niżej: Klemencja.

1407-28 Mik. Żydówka z P.: 1407-28 tenże śwd. (WR 3 nr 354, 648, 1164); 1417 tenże dowodzi, że minęły już 3 l. od czasu, gdy zabrał on Michałowi zboże [a więc sprawa uległa przedawnieniu] (WR 3 nr 643); 1420 tenże odpiera roszczenia Mikołaja kleryka, syna Grzymka z Masłowa, i Jana do 6 śl. w P., które Mikołaj kupił od Grzymka i posiadał ponad 33 l. (WR 3 nr 800; KoścZ 6, 38v).

1410-29 śwd. Marcin, bratanek (filiaster) Stan. Żydówki (WR 1 nr 1269; WR 2 nr 299; WR 3 nr 769a, 785): 1420 tenże w działach rodzinnych otrzymuje cz. P., a nic nie ma [nie dziedziczy] po stryju Stan. Żydówce [w Rogaczewie?] (WR 3 nr 848); 1429 tenże, pozwany przez Jadwigę Raszewską [z Raszew w par. Pępowo, w pow. pyzdr.] z powodu zabicia jej męża Mikołaja, ma zapłacić [główszczyznę] po 30 grz. wd. Jadwidze i córce Małgorzacie; Jadwiga i Małgorzata usunęły Marcina z jego części w P.; → niżej: Mikołaj syn Wincentego (KoścZ 9 k. 220v, 229, 232v).

1416-49 Michał Żydówka Pasierbicki, bratanek (filiaster) Mik. Żydówki z P.: 1407-22 tenże śwd. (WR 1 nr 1080; WR 2 nr 467; WR 3 nr 643, 648, 968, 1164); 1417 tenże → wyżej: Mikołaj; 1422 temuż Wojciech z P. dowodzi, że nie napadł na jego dwór i „nie siekł jego wrót” (WR 3 nr 968); 1425 tenże → wyżej: Jan; 1434 tenże zapisuje ż. Jadwidze²Prawdopodobnie ta Jadwiga z P. została pozwana w 1425 przez swą matkę Biechnę, występującą razem z Grzymką i Mścichem (KoścZ 8, 178v); nie udało się ustalić skąd pochodziły te osoby po 20 grz. posagu i wiana (PG 1, 18); 1425 tenże, pozwany przez Jana syna Wąchna o 2 grz. i 16 sk., musi zapłacić tę sumę, bo nie stawił się w sądzie (KoścZ 8 k.180, 198v); 1449 tenże w sporze z Janem zw. Wachnia z P. [synem Wąchna] (KoścZ 14, 24).

1411-20 Więceniec (Wincenty) Pasierbicki [identyczny z Wąchnem? → wyżej]: 1411 temuż Mirosław Wilkoński dowodzi, że nie najechał na jego dwór, nie rąbał wrót i nie przeklinał (WR 3 nr 446); 1420 tenże jest bratem Marcina z P. (WR 3 nr 848).

1413-17 śwd. Pietrasz Pasierbowski (Piechno)³W liście wypowiednim, wysłanym w 1414 Krzyżakom przez ks. Konrada oleśnickiego, w jego otoczeniu występują Pechno i Marcin „czu Pazirbicz” (Berlin-Dahlem, Geheimes Staatsarchiv, Preussischer Kulturbesitz, Ordensbriefarchiv XX nr 2111, s. 2). Pechno jest prawdop. identyczny ze znanym nam, lecz słabo poświadczonym Piotrem vel Piechnem z P., ale Marcina w znanym nam zasobie źródeł nie spotkaliśmy (WR 2 nr 482; Wp. 5 nr 223).

1417-29 śwd. Wojciech [brat Janusza i Mikołaja] (WR 3 nr 648, 1402; KoścZ 9 k. 41v, 70v, 151, 152v); 1421 tenże → wyżej: Markusz; 1422 tenże → wyżej: Michał; 1424-25 tenże → niżej: Janusz.

1418-29 Klemencja i 1418 Mirosława z P. [w l. 1398-99 posiadały cz. Zalesia w par. Strzelce Wielkie]:

1418 tymże Sobek Zaleski dowodzi, że Szczepan (Stephanus) [z Zalesia] 3 l. przed swą śmiercią nie posiadał cz. P. (WR 3 nr 665); 1420 taż Klemencja Pasierbicka pozywa Wąchna z P. o to, że z 4 szlachcicami i 4 osobami niższego stanu napadł na dom jej i jej męża (WR 3 nr 753); 1421 taż → wyżej: Stan. Żydówka; 1422 taż toczy proces z Wąchnem; sąd poleca stronom wybrać arbitrów, którzy dokonają podziału dziedziny oraz wskażą, która ze stron ma zapłacić karę umowną (vadium); woźny ma potwierdzić (confirmare) podział i zeznać przed sądem, kto ma płacić wspomn. karę (KoścZ 7, 30v); 1428 taż Klemencja żona Jana z P. → wyżej.

1420 śwd. Mikołaj syn Wąchna [zapewne identyczny z Mikołajem synem Więceńca, → niżej] (WR 3 nr 850).

1424-30 Janusz Pasierbicki [brat Wojciecha i Mikołaja]: 1424, 1430 tenże śwd. (WR 2 nr 1009; KoścZ 9, 265); 1424 tenże dowodzi, że jego brat Wojciech nie stawił się, aby dokonać podziału majątku (WR 3 nr 1055); 1425 tenże oraz jego bracia mają zawrzeć ugodę polubowną w sprawie osadzenia [wolnych] siedlisk (area) w P. i podziału majątku pod karą umowną 20 grz. (KoścZ 8, 160, dawniej k. 145); 1425 wyrok sądowy: bracia Mikołaj, Wojtek i Janusz mają w ciągu 2 tygodni spędzić [swoje] bydło, zebrać pieniądze i wszystko to [między siebie] podzielić (KoścZ 8, 146, dawniej k. 131).

1424 Luchna Pasierbicka pozywa Więceńca Kuranowskiego o 2 grz. za konie, sprzedane przed 2 l. (WR 3 nr 1097).

1425 Mikołaj brat Janusza i Wojtka [nie wiadomo, z którym Mikołajem należy go utożsamić] → wyżej: Janusz.

1427-47 Jan Żydówka z P.: 1427 tenże → wyżej: Jan; 1428 tenże w sporze z Mik. Pasierbickim (KoścZ 9, 50); 1447 tenże sprzedaje Janowi z Unięcic [obecnie Chumiętki] 1 1/2 ł. [kmiecego] i 1/3 folw. w P. (PG2, 179v).

1428-29 Mik. syn Więceńca z P. [zw. też Mikołajem synem Wąchna → wyżej]: 1428 tenże śwd. (KoścZ 9, 50); 1428 tenże? śwd. Nikel z P. (WR 3 nr 1354); 1429 tenże w związku z procesem, jaki wytoczyły Jadwiga i Małgorzata Raszewskie jego bratu Marcinowi (→ wyżej), zapowiada swą cz. P., tzn. plac (area) zw. Grodzisko i pasiekę, a sąd uznaje jego pr. do tej cz. P. (KoścZ 9, 229).

1447-64 Wojciech (Wojc. Mroczek) z P. (KoścZ 12, 648): 1447 tenże kupuje cz. Wilkonic Małych za 60 grz. od braci Piotra i Mikołaja z Krzekotowic (PG 2, 180); 1449 tenże toczy spór z Janem Krzyżanowskim⁴Tak w księdze. Równocześnie żyli Jan Krzyżanowski w Krzyżanowie i Jan Krzyżankowski w Krzyżankach. Zachodzi pytanie, czy pisarz nie popełnił tu pomyłki i czy ta zapiska nie dot. Jana Krzyżankowskiego, który był może identyczny z Janem z Unięcic, → wyżej: Jan Żydówka; → Krzyżanki [może identycznym z Janem z Unięcic, → wyżej: Jan Żydówka; → Krzyżanki] (KoścZ 14, 24); 1450 tenże dowodzi w sporze z Janem z P., że ponad 33 l. posiada 1 1/2 ł. [kmiecego] oraz po 12 składów [zagonów] roli folw. w każdym polu w P. (KoścZ 14, 103); 1464 tenże Wojc. Mroczek toczy spory: a) z Janem Pasierbickim, jako jego wysłannik występuje Wojc. Pasierbicki [syn Mik. Żydówki? → niżej], b) z Janem Włostowskim (KoścZ 14 k. 316v, 317).

1449 Jan zw. Wachnia [syn Wąchna?] → wyżej: Michał Żydówka Pasierbicki.

1451 Sobek z P. sprzedaje Janowi Włostowskiemu cz. P. za 40 grz. (PG 4, 28).

1459 Święchna Pasierbicka Mroczkowa [żona?, może matka? Mroczka] (KoścZ 14, 264v).

1463-93 Wojciech, 1463-78 Aleksy i 1463-78 Wincenty Pasierbiccy, bracia niedz. z P. [ss. Mik. Żydówki] : 1463 ciż kupują od Jadwigi ż. Mik. Włostowskiego cz. P. za 40 grz.; cz. ta stanowi jej spadek po ojcu i matce (PG 7, 178v); 1474 tenże Wincenty zapisuje ż. Annie po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w P. i na 1/2 sum, które ma zapisane na Czeluścinie w pow. pyzdr. (PG 9, 16v); 1478 ciż Wojciech i Wincenty z P. kupują 1 ł. os. i 1/2 ł. opust. w Czeluścinie od braci niedz. Łukasza i Jana z Czeluścina (PG 9, 94v); 1478 tenże Aleksy dz. P. zapisuje ż. Katarzynie po 150 grz. posagu i wiana na 1/2 swych cz. w P. i w Czeluścinie (PG 9, 94v);

1487 tenże Wojc. Pasierbicki otrzymuje od Mik. Rogaczewskiego [wnuka Stan. Żydówki] pr. do 3 ł. i 2 płos w P., które wspomn. Mikołaj otrzymał po swoim zm. ojcu, Szymonie [z Rogaczewa Wielkiego] (PG 10, 76v); 1491 tenże, syn Mik. Żydówki, pozwany przez Szymona, Jerzego i Mikołaja braci z Rogaczewa o podział majątku w Rogacze wie i Przemiłowie po swoich stryjach [?]: Sobku Żydówce Pasierbickim i Mik.

Rogaczewskim, braciach niedz. [tekst niejasny; nie wiadomo, czy jedna ze stron procesu nie dziedziczy po ojcu] (KoścG 3, 167v); 1493 tenże w sporze z siostrami Małgorzatą, Jadwigą, Anną i Dorotą z P. o pr. bliższości do P. (PZ 22, 33v).

1501 Jadwiga Kromolicka ż. Pawła Bogunki mieszcz. z Jutrosina [pow. pyzdr.] sprzedaje 3 ł. w P. Mik. Markuszowi Wilkońskiemu (PG 12, 153v).

1493-1509 Małgorzata, 1493 Jadwiga [może identyczna ze wspomn. wyżej Jadwigą Kromolicka?], 1493-1501 Anna i 1493-1501 Dorota, siostry z P.: 1493 te same +wyżej: Wojc. Pasierbicki; 1509 Małgorzata wd. po Andrzeju Wilkońskim, Dorota wd. po Andrzeju Pruskim i Anna ż. Jana Śmiardowskiego oraz ich siostrzeniec Piotr Pasierbski sprzedają swoje części P. Ambrożemu z Pępowa woj. sier. za 100 grz. (PG 14, 84).

1510 cała [wieś] P. opust. (LBP 121).

[W XVI w. opust. wieś P. uległa podziałowi na kilka działów, które włączono do różnych kompleksów dóbr i w każdym z nich cz. P. wymieniano jako „opust. P.”. W rejestrach poborowych ani w wizytacjach par. Pępowo z XVI w. wieś P. nie występuje.]

Pampowscy, Poniecki, Siedleccy: 1509 Ambroży Pampowski w P. → wyżej; 1514 Jan Pampowski [syn Ambrożego] daje dobra → Pępowo, w tym m. in. cz. P., Marcinowi Ponieckiemu, a w zamian otrzymuje od niego dobra Poniec (PG 15, 8v); 1518-19 Marcin Poniecki sprzedaje Pępowo oraz części w Krzekotowicach i w P. Janowi Siedleckiemu [z Siedlca k. Krobi]:

1518 za 600 grz. (Marcin sobie zachowuje 2 ł. w P.),

1519 za 30 grz. [ta transakcja dot. prawdop. wspomn. wyżej 2 ł., pierwotnie wyłączonych ze sprzedaży] (PG 15 k. 194, 270v; KoścZ 23, 53v); 1561-78 n. części P. wymieniane są w transakcjach i działach majątkowych spadkobierców zm. Jana Siedleckiego (TD).

Krzyżankowscy: 1509 Stan. Krzyżankowski zapisuje ż. Jadwidze c. Winc. Czarnkowskiego po 50 zł posagu i wiana na połowach wsi Krzyżanki i P. (PG 14, 84); 1513 tenże sprzedaje Janowi Kołaczkowskiemu 1 ł. opust. i 1/2 folw. w P. za 20 grz. (KoścZ 19, 40v; KoścZ 22, 41); 1517 Mik. Krzyżankowski sprzedaje Feliksowi Krzekotowskiemu 1/2 ł. opust. w P. za 20 grz. (KoścZ 22, 51v); 1546 Łukasz Krzyżankowski zapisuje ż. Annie c. Andrzeja Góreckiego po 200 zł posagu i wiana na 1/2 swych części w Krzyżankach i opust. P., które mu przypadną w dziale z braćmi Wojciechem i Wawrzyńcem (KoścZ 19, 204v); 1578 działy rodzinne Krzyżankowskich w → Krzyżankach i w P.; w P. nie dokonano szczegółowych działów, gdyż w tej dziedzinie „niemało sąsiadów należy; [Krzyżankowscy] te tam działy sobie limitują [w znaczeniu: przesuwają termin rozgraniczenia] aż do rozdziału z innymi sąsiady swymi” (KoścG 34 k. 530).

Chwałkowscy [z Chwałkowa k. Krobi], Golińscy: 1510 Zygmunt Chwałkowski zobowiązuje się sprzedać bratu Janowi Chwałkowskiemu swoje części we wsiach Chwałkowo, P” Kokoszki i Górki [które?] za 100 zł (PG 66, 275v); 1523 Dziersław Goliński zapisuje po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w Golinie i w Gierłachowie [k. Ponieca] oraz na 1/2 części we wsiach Chwałkowo, Kokoszki i P., które mu żona sprzedała za 200 grz. (PG 15 k. 523, 523v); 1539 Dziersław Goliński daje wspomn. części wsi, w tym cz. P., córce Annie, a ona daje je swemu mężowi Janowi Konarzewskiemu (PG 17, 290v); 1578 Anna żona Konarzewskiego bierze udział w podziale majątku po zm. Janie Siedleckim, m. in. w P. (PG 105, 292).

Kołaczkowscy: 1513 Jan Kołaczkowski kupuje cz. P. → wyżej: Krzyżankowscy; 1532 Wojc. Kołaczkowski zapisuje Kat. Miaskowskiej 800 zł posagu na połowach wsi Kołaczkowice, Dłoń i opust. P. (PG 19, 74); 1547 Feliks Kołaczkowski zapisuje na częściach tychże wsi ż. Barbarze c. Mik. Karchowskiego po 200 grz. posagu i wiana (PG 18, 328); 1553 Wojc. Kołaczkowski na częściach tychże wsi zapisuje 800 zł posagu ż. Kat. Miaskowskiej (PG 97, 137v); 1556 Barbara Kołaczkowska wd. po Feliksie sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swą oprawę na wspomn. wsiach swemu zięciowi (gener) Janowi Skoroszewskiemu za 300 zł (PG 19, 354); 1559 taż Barbara ceduje wspomn. oprawę swoim synom (PG 103, 216v); 1567 Andrzej syn Feliksa Kołaczkowskiego sprzedaje swoje części we wspomn. wsiach Wojc. Kołaczkowskiemu synowi zm. Jana za 4000 zł (PG 20, 553v; KoścG 20, 128).

Miaskowscy: 1524 Feliks Miaskowski kupuje 1/2 ł. opust. w P. za 20 grz. od Andrzeja Miaskowskiego oraz 1/2 ł. opust. w P. za 20 grz. od Andrzeja Włostowskiego (KoścZ 19, 108; KoścZ 22, 93v); 1540 Feliks Miaskowski daje w dożywocie ż. swej Łucji Przyborowskiej części we wsiach Krzekotowice, Wilkonice, P., oraz całe wsie Gębice i Szarpatki (PG 17, 342v); 1543 Piotr Miaskowski, który rezyduje w Wilkonicach, zapisuje ż. Zofii Lubiatowskiej c. Wiktoryna po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 swych części w Gębicach, należnych mu w działach z braćmi Janem i Jerzym, na częściach w Wilkonicach Małych i w opust. P. oraz na wiatraku w Wilkonicach (PG 18, 277v); 1546 n. różne transakcje dot. części we wsiach Krzekotowice, Gębice, Szarpatki, Wilkonice i opust. P. między różnymi Miaskowskimi; w transakcjach udział biorą Gołascy sive Bojanowscy [z Gołaszyna k. Ponieca] posiadający te części z zastrz. pr. odkupu (TD).

Włostowscy: 1524 Andrzej Włostowski sprzedaje Feliksowi Miaskowskiemu 1/2 ł. w opust. P. za 20 grz. (KoścZ 19, 108; KoścZ 22, 93); 1546 Mik. Włostowski sprzedaje 1/2 ł. opust. w P. Feliksowi Raszewskiemu za 30 grz. (KoścZ 19, 207v; KoścZ 27, 293); 1595-97 transakcje między różnymi Włostowskimi dot. części we wsiach Chwałkowo, Włostowo Małe i opust. P. (TD).

Wilkońscy: 1526-46 Piotr Wilkoński: 1526 tenże na 1/2 części we wsiach Wilkonice, Wilkonice Małe i P. zapisuje po 60 grz. posagu i wiana ż. Kat. Żernickiej, a 1546 wspomn. Katarzyna kwituje męża z odbioru tej oprawy (PG 14, 84; KoścZ 27, 112); 1528 Andrzej Wilkoński zapisuje ż. Elżbiecie Daleszyńskiej po 30 grz. posagu i wiana na częściach wspomn. wsi (KoścZ 19, 133v); 1531 Jan Wilkoński za zgodą ż. Polikseny Kamblanowej [z Wszołowa w pow. kal.] zapisuje Jerzemu altaryście w Krobi czynsz roczny 3 grz. z pr. wykupu za 40 grz. na wspomn. wsiach, w tym na opust. P. (ACC 106, 180); 1546 n. liczne transakcje między różnymi Wilkońskimi dot. części we wspomn. wsiach (TD).

5. 1510 stołowe i świętopietrze z P. wynoszą ok. 6 wiard. (LBP 121).

6. 1446 uczc. Agnieszka z P. wyrzeka się uprawiania czarów (AC 2 nr 1208).