1310 Polschowicz (Wp. 2 nr 930), 1395 or. Paulowicze (WR 3 nr 21); 1398 Pavlowo (Lek. 2 nr 2082), 1399 Pawlowecz (Lek. 2 nr 2402), 1400 Pawłowicz (Lek. 2 nr 2611), 1401 Pawlowicze (WR 3 nr 181), 8 km na NE od Rydzyny.

1. 1310 Henryk ks. wlkp. i głog. ustanawia dystr. w Poniecu; w jego gran. ma się znaleźć m. in. P. (Wp. 2 nr 930).

1466 n. pow. kośc. (PG 7, 247a); 1395?, 1401 n. par. własna (WR 3 nr 21, 181); 1510 dek. Kościan (LBP 134).

2. 1417 Jan Rydzyński pozwany przez Henicha, Janusza i Dziersława z Tworzyjanic o dokonanie rozgraniczenia między wsią Przybin a P. przy pomocy instytucji opole (KoścZ 4, 297v, 305, 313v-314, dawniej 54); 1418 wspomnianego rozgraniczenia dokonano za pomocą ujazdu (WR 3 nr 669).

1449 zapowiedź → p. 3: Jan Rydzyński.

1514 w Poniecu droga kościańska, idąca ku P. (AE X 229v); 1563 droga pawłowska w Świerczynie (KoścG 14, 255-257).

1530 w P. staw Tuleja, młyn; mieszkańcy P. mają pr. wolnego wyrębu drzew w lesie w Robczysku (PG 14, 200, dawniej s. 398).

1577 opis dworu, zabudowań i wsi P.: role położone w 3 polach, m. in. pole ku Luboni i pole ku Kociugom; staw Tuleja między folwarkami i staw wielki k. dworu, sadzawki [małe stawki] służące do spuszczania stawu [tzn. do przechowywania ryb po spuszczeniu wody z dużego stawu], młyn [w P.?] → p. 3: Anna Chrzypska vel Pawłowska (KoścG 31, 214-216).

1582 nadmierne spiętrzenie wody w stawie [bez nazwy] i w stawie Tuleja spowodowało zalanie łąk w P.; gaj zw. Lubel; Bartłomiej Pawłowski pozwany o to, że na gruncie wspólnym¹W zapisce: „in communi propulsorio alias na wangrodzie”. Termin propulsorium tłumaczony jest nieraz w źródłach jako „wygon” i oznacza wydzielony pas ziemi, którym wszyscy mieszkańcy mieli pr. przepędzać bydło do dalej położonych pastwisk, wągroda natomiast oznacza teren wspólny lub teren ogrodzony (Słownik staropolski, t. 10, Wrocław 1988, s. 54). Może w naszym wypadku wygon był ogrodzony, aby przepędzane bydło nie wchodziło w szkodę? Tej samej sprawy dot. zapiska z 1590, ale tam grunt, na którym pobudowano chałupę zagrodnikowi, nazwano: Waliszewo wybudował dom dla swego zagrodnika → p. 3; 1584-97 las i staw Luble w P. [na granicy z Tworzanicami] → Luble; 1590 (obl. 1591) w P.: łąka nad stawem Tuleja (okresowo zalewana przez wodę z tego stawu), [role] folw. zw. Kaniorki, staw wielki, położony między dworem Bartłomieja Pawłowskiego a dworem jego braci stryj.; wspomn. Bartłomiej wybudował chałupę swemu zagrodnikowi na gruncie zw. Waliszewo → p. 3; 1590 Bartłomiej Pawłowski pozywa Stan. Gołaskiego sive Bojanowskiego, posiadacza [cz.?] Robczyska, o zbytnie spiętrzenie wody w stawie Pośrednim w Robczysku, wskutek czego staw Tuleja, który zawsze był „spustny”, nie daje się spuścić i zalewa sąsiednie grunty (KoścZ 71, 456v).

3. Własn. szlach. 1398-1420 Maciej (Maciek) Pawłowski [Wyskota] z P. (Lek. 2 nr 2383, 2402): 1398 tenże oraz inni jego bracia [Wyskotowie] Czewlej z Krzemieniewa, Lisek, Henryk i Stroszyn z Mirzewa w sporze z Sobkiem [Wyskotą z Żytowiecka] o 35 grz. poręki za ich [zm.] brata Jana; Sobek pozywa ich z Bojanic, gdzie Jan miał zastaw oraz ze wszystkich innych posiadłości, jakie mógł posiadać [w niedziale] z braćmi i siostrami (Lek. 2 nr 2082, 2233, 2234); 1393 tenże pozwany przez Jana Kija (Ky) mieszcz. pozn. o 5 grz. za broń (Lek. 2 nr 2401); 1404-05 tenże w sporze [ze swym bratem] Stroszynem Mirzewskim o 50 grz. (KoścZ 2 k. 77v, 94); 1405 tenże pozwany przez bratanicę Annę [c. Jana Wyskoty], pasierbicę Hejdana ze Strzelec [k. Grodziska], o uwolnienie od roszczeń dziedziny Rogaczewo [które?] (KoścZ 2, 93); 1405 tenże [z braćmi] Stroszynem i Henrykiem w sporze ze wspomn. Hejdanem (KoścZ 2 k. 95v, 99v); 1405 tenże w sporze z Pietraszem Golskim (KoścZ 2, 94v); 1405 tenże pozwany przez Hampla mieszcz. z Kościana o 5 1/2 wiard. (KoścZ 2 k. 96, 98v); 1405 tenże w sporze z Sędziwojem Wyskotą o 9 wiard. sumy głównej i 9 grz. szkody (KoścZ 3, 10v); 1406 tenże w sporze z Bernardem z Mirzewa (KoścZ 3, 37); 1408 tenże w sporze z Fryczem z Jutrosina o 200 grz. (KoścZ 3, 69v); 1408 tenże w sporze z bratem Stroszynem (KoścZ 3, 83v); 1408 tenże pozwany [jako poręczyciel] w sprawie o uwolnienie → Oporówka od roszczeń in. osób (KoścZ 4, 90);

1409 tenże oraz [jego brat] Henryk z Krzemieniewa [później z Bylęcina i Rusinowa] pozwani przez Annę wd. po Marcinie Wyskocie o 3 ł. [sołeckie?] i karczmę w Łęce [Małej] oraz o to, że nie uwolnili tych dóbr od roszczeń in. osób (KoścZ 3, 114v); 1416 tenże występuje jako śwd. wraz z braćmi w sprawie o gran. → Oporówka (KoścZ 4, 343v); 1417-18 tenże Mac. Wyskota z ż. Katarzyną, mieszczanie wrocławscy, pozywają Szczedrzyka Chojeńskiego z Chojna [k. Miejskiej Górki] o to, że na drodze król. zabrał im zboże wartości 60 grz.²KObceRyc. 123, na tej podstawie mylnie podaje, że Mac. Wyskota dziedziczył w Chojnie po Szczedrzyku Chojeńskim (KoścZ 3 k. 139v, 142v, 305); 1420 tenże Mac. Wyskota zeznaje, że nie obiecywał, że pomoże wyposażyć sześcioma grzywnami dziewkę [córkę] Stroszyna [swego brata] (WR 3 nr 778); 1427, 1429 [Kat.] Maćkowa Wyskocina; jej poręczycielem jest Mik. Gil Goliński; 1428 Jadwiga c. Gila wygrywa proces ze wspomn. Katarzyną [swą matką] o 15 grz. szkód (KoścZ 8, 413v; KoścZ 9 k. 163, 175).

1400 Marcin [omyłkowo zamiast Maciej?] z P., Lisek i Bawor z Drobnina oraz Piotr z Włościejewek i Dzierżek z Goliny pozwani przez Lutkę Radomicką o dokonanie napadu i zgwałcenie wspomn. Lutki (Lek. 2 nr 2608); 1400 ciż pozwani przez Mik. Radomickiego o napad na młyn [w Radomicku?] (Lek. 2 nr 2610).

1404 Henryk Wyskota [zwany też Andrzejem, brat Macieja] z P. w sporze z Sędziwojem Wyskota [z Żytowiecka] o 8 grz. i 8 sk. oraz ze [Stan.] Żydówką z Rogaczewa (Kość Z 2 k. 69, 69v, 70, 70v).

1413-14 Febronia siostra Liska [oraz Maciej a, Henryka i in. braci Wyskotów] → niżej.

1410-21 Jan Czerniński vel Rydzyński dz. w Rydzynie, star wsch. 1414 (KoścZ 4, 88v): 1410 tenże zapisuje czynsz 20 grz. od sumy 200 grz. dla altarii Znalezienia Krzyża Ś. i Poczęcia NMP w kat. pozn. na wsiach Dąbcze 8 grz., oraz po 4 grz. na wsiach Robczysko, Kłoda, i P. (Wp. 5 nr 167); 1413-14 tenże w sporze z Febronia siostrą Liska [Wyskoty] o 1/3 P.; woźny złożył pozew u sołtysa w P.; Rydzyński dowodzi, że Febronia nigdy nie miała 1/3 P.; sąd przysądza tę cz. Rydzyńskiemu, a Febronii nakazuje wieczne milczenie (WR 3 nr 504; KoścZ 4 k. 44, 60v, 88v); 1417-18 tenże → p. 2; 1421 tenże → p. 4.

1425-32 Mik. Pawłowski [prawdop. syn Jana Rydzyńskiego] (KoścZ 8, 118): 1432 tenże naganił szlachectwo Lipolda z Borzyszewa [osoba i miejscowość niezident.; może ze Śląska?], ale w sądzie wycofuje się z zarzutów, mówiąc, że nic złego o Lipoldzie nie wie (KoścZ 10, 14v).

1428 śwd. Jan Pawłowski [syn Stefana Rydzyńskiego?] (WR 3 nr 1346).

1432 śwd. Paweł Pawłowski [osoba niezident.] (WR 3 nr 1440).

1434 Stefan Rydzyński zapisuje czynsz od kmieci z Drzeczkowa, P. i Wolikowa [obecnie Wolkowo k. Osiecznej] dla nowo erygowanej kaplicy (oraculum) w Drzeczkowie (ACC 18, 4v).

1446 Jan Rydzyński [zginął 1454 pod Chojnicami; syn Stefana [może identyczny ze wspomn. wyżej Janem Pawłowskim] zapisuje ż. Agnieszce [Wyskociance?] po 400 grz. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr, tzn. na m. Rydzyna, na wsiach Dąbcze, P., Robczysko, Kłoda, Tarnowo [= Tarnowa Łąka] i na 1/2 Przybina (PG 2, 168v); 1449 w imieniu tegoż woźny zapowiada drogi (semite indirecte), płonę pastwiska, lasy odpowiednie do hodowli chmielu, żołędzie, jabłka, gruszki i inne owoce we wsiach P., Dąbcze, Robczysko, Kłoda, należących do dóbr Rydzyna (KoścZ 13, 455a).

1466 Jan młodszy z Rydzyny [syn zm. Jana] daje swoje części we wsiach P., Robczysko, Nowa Wieś [k. Rydzyny] i 1/2 Przybina stryjowi Wawrz. Rydzyńskiemu (PG 7, 247a).

1466-79 Wawrz. Pawłowski (Rydzyński): 1466 pozywa [swych bratanków] Jana starszego i Jana młodszego, braci niedz. z Rydzyny [ss. Jana], ponieważ od kilku lat nie wykonali oni zobowiązań płynących ze złożonej poręki na sumę 93 zł węg. oraz nie dokonali na jego rzecz rezygnacji wsi Rojęcin³W księdze nazwa trudno czytelna: Panyeczicze?; w innych zapiskach w tym kontekście wymieniany jest zwykle leżący po śląskiej stronie Rojęcin i 1/2 Czerniny w dystrykcie Góra [na Śląsku] (KoścZ 15, 505); 1470 tenże pozywa wspomn. bratanków o 12 zł węg. poręki za Mik. Gródka i Markusza Wilkowskiego [osoby niezident.] (KoścZ 15, 450); 1474 tenże dz. w Rydzynie zapisuje ż. Adzie po 400 grz. posagu i wiana na wsiach Robczysko i P. (PG 9, 11v); 1476 tenże → niżej: Jadwiga; 1479 tenże jest stryjem Piotra Wojciecha i Mikołaja braci niedz. z Rydzyny [ss. Jana starszego] (PG 9, 105v).

1476 Jadwiga ż. Jana starszego Rydzyńskiego zeznaje, że zadośćuczyniono jej za posag i wiano, zapisane przez wspomn. męża na m. Rydzyna, na folw. Nowa Wieś oraz na wsiach P., Przybin, Czernina i Rojęcin; taż odstępuje stryjowi [swego męża] Wawrz. Pawłowskiemu [swoje pr. do wsi] P., Robczysko i Nowa Wieś (PG58, 28).

1485-1534 (w 1535 wspomn. jako zm.) Maciej [I], 1485-1523 (w 1527 wspomn. jako zm.) Bartłomiej i 1485-1514 Dobrogost, bracia Pawłowscy [ss. Wawrzyńca]:

1485-88 tenże Mac. [I] Pawłowski z braćmi: 1485 tenżew swoim imieniu i w imieniu nieobecnych braci Dobrogosta i Bartłomieja prezentuje Andrzeja notariusza z konsystorza pozn. na altarię Ś. Wojciecha w kościele par. w Rydzynie (ACC 63, 18v); 1487-88 ciż Maciej [I] i Bartłomiej bracia niedz. z P. sprzedają z zastrz. pr. odkupu Mik. Kąkolewskiemu Nową Wieś za 110 zł węg. i zobowiązują się uwolnić ją od roszczeń in. osób (PG 10, 90v; KoścG 3, 67v); 1488 tenże Maciej [I] z bratem Dobrogostem sprzedają tę samą wieś wspomn. Mik. Kąkolewskiemu za 310 zł węg. (PG 10, 102); 1493, 1519 ciż posiadają Robczysko (PZ 22, 140; KoścZ 23 k. 54v, 55); 1510 ciż Maciej [I] i Bartłomiej z P. → Parsko (KoścZ8, 13;KoścZ 19, 10v); 1520 ciż Maciej [I] i Bartłomiej występują jako stryjowie przy instalacji Jana Rydzyńskiego scholastyka w kapitule kat. pozn. (MHP nr 278);

1492, 1497, 1502, 1513, tenże Maciej [I] (w 1492: Pawłowicki)⁴Sędka była prawdop. drugą żoną Macieja [I]; świadczy o tym wiadomość, że w 1481 Anna Obodowska z Obodowa w pow. nak. przekazała swej córce Annie, ż. Mac. Pawłowskiego, jej majątek po ojcu: 10 ł. i 1/2 karczmy w Obodowie (NG 2, 271). Zapewne chodziło tu o Mac. [I] Pawłowskiego z pow. kośc zapisuje [czterokrotnie] ż. Sędce [c. Mik. Janowskiego kaszt. śremskiego z Pakości] po 400 zł węg. na 1/2 wsi P. i na 1/2 Robczyska, a w 1513 tylko na P.; w 1513 Sędka kwituje oprawę zapisaną jej przez męża w 1492 i 1497 (PG 10, 166; PG 7, 135v; PG 12, 186v; PG 14, 200, dawniej s. 398; PG 68, 271v); 1492 tenże nabywa z zastrz. pr. odkupu od Mik. Borka Osieckiego 1/4 Świerczynyza 100 zł węg. (PG 10, 174); 1496 tenże nabywa z zastrz. pr. odkupu od brata Dobrogosta 4 3/4 ł. w P. za 132 1/2 grz. (PG 7, 90; PG 11, 113); 1501 tenże zawiera ugodę z Mik. Zegardło mieszcz. pozn., u którego Maciej znalazł swego zbiegłego kmiecia; Zegardło⁵Por. podobne nazwisko sołtysa w P. w 1511 (Zegadło) → p. 4. Możliwe, że mieszcz. pozn. był krewnym tego sołtysa płaci Maciejowi 4 grz. za kmiecia, a Maciej zobowiązuje się, że ani on, ani jego brat Dobrogost nie będą się o niego więcej upominać (AR 2 nr 1821); 1508 temuż Wojc. Strugała Żakowski sprzedaje swoje części w Żakowie i w Żakowie Małym za 40 grz. (PG 66, 8); 1511 temuż Bartłomiej Żakowski sprzedaje za 40 grz. części w Żakowie i w Żakowie Małym (strugi, cz.jez. Kiełpin) i maje uwolnić od roszczeń in. osób (PG 14, 260; KoścG 66, 405v); 1511-12 tenże Mac. Pawłowski daje staw Okrąglec w Żakowie Mik. Żakowskiemu synowi Macieja, a w zamian otrzymuje cz. strugi tamże (KoścZ 18 k. 329, 329v; KoścZ 19 k. 16, 22; KoścZ 22 k. 17, 22); 1513 tenże Maciej dz. części w Żakowie (KoścZ 18 k. 403, 428v); 1516, 1521 tenże kupuje od Feliksa Miaskowskiego Gębice [k. Gostynia] za 700 grz., a w 1521 tenże sprzedaje wspomn. Feliksowi Miaskowskiemu te same Gębice za 800 grz. (PG 15 k. 318v, 411); 1519 tenże w sporze ze Stefanem, Andrzejem i Małgorzatą dziećmi zm. Stefana Wilkowskiego [z Wilkowa Niemieckiego], który ręczył [niegdyś] Pawłowskiemu za Dłuskich dziedziców w Goniębicach (KoścZ 23, 69); 1521 tenże pisze się z Rydzyny, dz. P. → p. 4; 1522 tenże ręczy Rafałowi Leszczyńskiemu za Wojciecha ze Śmigla na sumę 500 zł węg. (PG 71, 143v); 1524 temuż jego żona Kat. Sędka daje swą oprawę po 400 grz. posagu i wiana zapisaną na P. i na Robczysku [sic!], a on daje jej w dożywocie całe swe dobra w P., Robczysku, Żakowie i Żakowie Małym (PG 16, 11v); 1525 tenże z bratankami Mikołajem, Janem, Maciejem, Piotrem i Wawrzyńcem [ss. Bartłomieja] oraz z siostrą Beatą Ćmachowską bierze udział w podziale dóbr Działoszyce⁶Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, cz. I, Kraków 1986, s. 647. Także → Ostroróg – dobra, w którym to podziale uczestniczą obok nich Wojc. Śmigielski z bratankami, Mikołaj, Stanisław i Wiktoryn Goślubscy, Małg. Rozdrażewska z jednej strony, a Wacław z Ostroroga kaszt. kal. z drugiej strony (MS 4 nr 14262); 1530 tenże z bratankiem Wawrzyńcem i siostrzeńcem Piotrem Ćmachowskim [synem wspomn. wyżej Beaty z Pawłowskich Ćmachowskiej, siostry Macieja] sprzedaje część dóbr Działoszyce, które leżą na terenie ziem krakowskiej, sandomierskiej i lubelskiej, za 3000 zł węg. braciom Janowi, Jakubowi i Stanisławowi z Ostroroga ss. zm. Wacława z Ostroroga kaszt. kal. oraz ręczy im, że uwolni te dobra od roszczeń in. osób; Wawrzyniec ręczy za swych braci, że uznają wspomn. wyżej rezygnację (PG 16, 332 – tu błędnie Białoszyce!; PG 74 k. 625v, 626); 1534 tenże z bratankami Maciejem, Wawrzyńcem, Mikołajem i Piotrem posiadają → Robczysko (KoścZ 25, 214, dawniej k. 209); 1535 tenże wspomn. jako zm. (KoścZ 25, 248, dawniej k. 242v);

1485-1523 tenże Bartłomiej Pawłowski (CP5 nr 7): 1485-88 tenże → wyżej; 1492 tenże kupuje od Bartłomieja i Mikołaja ss. zm. Mik. Kąkolewskiego Nową Wieś za 310 zł węg. (PG 10, 174); 1496-1523 tenże w → Nowej Wsi; 1497 tenże zwolniony przez króla Jana Olbrachta z udziału w posp. ruszeniu, ma pozostać na miejscu dla obrony zamków i ziem wlkp. (MS 2 nr 717); 1501 tenże zapisuje ż. Małg. Brodnickiej 200 grz. posagu na Nowej Wsi (PG 12, 137v); 1521 tenże zapisuje tejże ż. Małgorzacie c. Andrzeja Brodnickiego po 500 zł posagu i wiana na 1/4 P. i 1/4 Robczyska, a ona kwituje go z oprawy zapisanej na Nowej Wsi (KoścZ 19, 85v; KoścZ 22, 74v; KoścZ 24, 135v); 1523 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mik. Rydzyńskiemu 5 1/4 ł. roli opust. w Nowej Wsi za 70 grz. (PG 15, 505v); 1530, 1534-35 jego ss. → wyżej: Maciej;

1485-1505 tenże Dobrogost Pawłowski (AC 2 nr 762): 1485-88 tenże → wyżej; 1487 tenże w sporze z Wawrzyńcem z Białego Jeziora (KoścG 3, 52v); 1496 tenże → wyżej: Maciej; 1496 tenże zapisuje czynsz roczny 1 grz. z pr. wykupu za 12 grz. Janowi Stęgoskiemu altaryście w Śremie (PG 7, 98v); 1497 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Mac. Kawieckiemu 3 ł. os. w P. za 40 grz.; łany te otrzymał w działach z braćmi, i zobowiązuje się uwolnić je od roszczeń in. osób; kmiecie Marcinkowic, Jan Pothkowny i Starkowski (każdy z nich siedzi na 1 ł.) płacą po 62 gr czynszu rocznie (PG 7, 157v; BR 628 nr 246); 1505 tenże zalega z czynszem dla altarii w Śremie (ACC 82 k. 36, 126v).

1500-19 ciż bracia Pawłowscy: (Maciej [I] i Dobrogost z P. oraz Bartłomiej z Nowej Wsi) w sporach z Ostrorogami: 1500 ciż pozwani o napad na Stobnicę w ziemi sandomierskiej nal. do Jana Ostroroga kaszt. pozn. (MS 4 supl. nr 1217; KoścZ 18 k. 30, 31, 32); 1514 ciż Maciej [I] i Dobrogost Pawłowscy mają złożyć zeznanie, że nie dokonali napadu w towarzystwie 40 szlachciców i 40 osób niższego stanu na wspomn. m. Stobnica, należące do braci Ostrorogów: Wacława i Stanisława kaszt. kal.; do złożenia zeznań nie doszło [z powodu nieobecności Ostrorogów?]; sprawa toczy się przed sądem sejmowym w Piotrkowie⁷W 1514 r. sejm w Piotrkowie odbył się w dniach 26 III – 5 IV (Chronologiapolska, pod red. B. Włodarskiego, Warszawa 1957, s. 481) (KoścZ 18 k. 501, 502; PG 69, 38v); 1519 tenże Maciej staje [ponownie] w sądzie, aby złożyć wspomn. wyżej zeznanie; sąd nakłada na Ostrorogów w tej sprawie wieczne milczenie, bo się nie stawili (KoścZ 23, 48); 1530 tenże Mac. Pawłowski z bratankiem Wawrzyńcem [synem Bartłomieja] oraz siostrzeńcem Piotrem Ćmachowskim ręczą Janowi, Jakubowi i Stanisławowi Ostrorogom ss. zm. Wacława kaszt. kal., że swoje części w dobrach Działoszyce w ziemi krakowskiej, sandomierskiej i lubelskiej, które posiadali w zastawie, a obecnie za 3000 zł sprzedali wspomn. Ostrorogom, uwolnią również od roszczeń in. osób; Wawrzyniec ręczy, że jego bracia Mikołaj, Piotr i Maciej [II] przyłączą się do tej rezygnacji i poręczenia (PG 74 k. 625v, 626).

1498, 1501 ss. Mac. Kawieckiego dokonują podziału majątku po ojcu, w tym m. in. dzielą prawo do sum zapisanych na różnych wsiach (reempciones), także na P.; młodsi synowie przekazują swoje pr. do sum na wsiach P. i Niechłód swemu najstarszemu bratu Janowi Sowińskiemu, → Niechłód, → Kawcze (BR 628 nr 249; PG 12, 147).

1516 na P. ciąży 1 grz czynszu rocznego dla altarii ŚŚ. Wojciecha i Doroty w kościele par. w Śremie; altarię tę bp pozn. na wniosek kolatorów, którymi są Mac. Pijanowski, Mac. Rokossowski oraz jego bratanek Maciej syn Wawrz. Rokossowskiego, przenosi do kat. pozn. (AE V 158v).

1527 Kat. Pawłowska c. zm. Bartłomieja; tejże mąż Baltazar Ossowski [→ Osowa Sień] zapisuje po 350 zł węg. posagu i wiana na połowie swych części we wsiach Tuchorza, Przesieka Polska, Wilkowo Niemieckie i Smyczyna oraz na całym folwarku w Przesiece Polskiej, w którym sam mieszka (KoścZ 19, 129v).

1525-57 (żyje jeszcze w 1557 – TD) Wawrzyniec, 1525-45 Mikołaj, 1525-34 Piotr i 1525-45 (1550 wspomn. jako zm.) Maciej [II, może w 1521 prezentowany na altarię → p. 6], 1525 Jan, ss. Bartłomieja: 1525-34 ciż → wyżej: Maciej [I] syn Wawrzyńca:

1525-50 tenże Mac. [II] Pawłowski: 1525-45 tenże → wyżej: Maciej [I]; 1542 tenże zapisuje ż. Annie, c. Jana i Reginy Chrzypskich, po 300 grz. posagu i wiana na połowie części należnych mu w działach z braćmi we wsiach P., Robczysko, Żakowo i Nowa Wieś; Anna otrzymuje od rodziców połowy ich wsi Śródka, Przyborówko i Pakawie, a [drugie?] połowy tych wsi Mac. Pawłowski kupuje od swych teściów za 2000 zł, po czym daje im te dobra w dożywocie (PG 17, 506-508v); 1542 tenże ma otrzymać od swych teściów 300 grz.; tenże z ż. Anną zapisują jej rodzicom 100 grz. tytułem dożywocia na wsiach Przyborówko, Śródka i Pakawie; tenże Maciej zobowiązuje się spłacić Zofii [siostrze jego ż. Anny] 1000 zł w ciągu 12 tygodni od zawarcia przez nią małżeństwa oraz pozostałe 1320 zł po śmierci jej rodziców; woźny wwiązuje Macieja [II] i jego ż. Annę we wsie Śródka, Przyborówko i Pakawie (PG 84, 119-121v); 1545 tenże daje Zofii c. zm. Jana Chrzypskiego połowy wsi Śródka, Przyborówko i Pakawie, które nabył poprzednio od jej ojca; → niżej: Mikołaj (PG 18, 171); 1550 tenże wspomn. jako zm. (KoścZ 29, 134);

1545 tenże Mik. Pawłowski [syn Bartłomieja] zapisuje ż. Zofii c. zm. Jana Chrzypskiego po 300 grz. posagu i wiana na połowach swych części, jakie mu się należą w działach z braćmi w P., Robczysku, Żakowie i Nowej Wsi (PG 18, 171v); 1545 Zofia Chrzypska ż. Mikołaja daje w dożywocie swej matce Reginie wd. po Janie Chrzypskim połowy wsi Śródka, Przyborówko i cz. wsi Pakawie (PG 18, 175).

1550 Jan, Bartłomiej i Maciej [III] Pawłowscy, ss. zm. Macieja [II] (KoścZ 29, 134); 1574-77 tenże Jan Pawłowski z Wierzbna [syn Macieja II]: 1574 tenże zapisuje ż. Zofii c. Mac. Praskiego, a wd. po Marcinie Niegolewskim, po 2000 zł posagu i wiana na 1/2 Przybina, na częściach w P. i w Robczysku oraz na połowach wsi Śródka i Pakawie w pow. pozn. (PG 21, 454v); 1575, 1577 wspomn. Zofia ma oprawę, zapisaną jej przez jej pierwszego męża, na Wilkowie [k. Buku] (PG 128, 95v, PG 131, 717); 1577-90 tenże Bartłomiej Pawłowski [syn Macieja II]: 1577 tenże → wyżej; 1580 tenże → niżej; 1582 tenże w sporze z Marcinem, Stanisławem, Janem i Łukaszem ss. Mik. Pawłowskiego → p. 2 (KoścZ 67, 574); 1590 tenże Bartłomiej Pawłowski przeprowadza działy majątkowe w P. z Marcinem, Stanisławem i Janem Pawłowskimi [ss. Mikołaja] → p. 2 (KoścG45, 169v).

1552-77 Anna Chrzypska vel Pawłowska, wd. po Mac. [II] Pawłowskim: 1552-57 tejże są winni: 1552 Łukasz Potarzycki z Potarzycy w pow. pyzdr. 105 zł i Andrzej Kociuski 100 zł (PG 95, 213; PG 96, 4), 1557 Anna Wilkońska ż. wspomn. Andrzeja Kociuskiego 70 grz. (zwróci ten dług z pieniędzy zapisanych jej przez męża na wsi Kociugi) i Wojc. Rydzyński 100 zł pol. (KoścG 11 k. 235, 292v); 1577 taż zawiera ugodę z synem swym Bartłomiejem w sprawie podziału dóbr w P. i w Robczysku: poprzednio Bartłomiej dokonał już działu w tychże wsiach ze swym bratem Janem; Bartłomiejowi przypadnie po śmierci matki całajej oprawa, jednakże on i jego potomkowie będą musieli wypełniać wszystkie zobowiązania z tych dóbr, zaciągnięte przez matkę; matka otrzymuje w P.: 1/2 dworu z mlecznem, łaźnią, wozownią, kownatką, piwnicą i owczarnią oraz cały plac ogrodzony od izdebek czyli kownat aż do Samborzy⁸Słownik staropolski wyjaśnia: mleczno = nabiał; w naszym przypadku chodzi może o krowy i oborę (t. 4, Wrocław 1963-65, s. 290), kownatka lub komnatka = osobny pokój lub budynek (t. 3, Wrocław 1960-62, s. 322), samborza = wieża obronna nad brama wjazdową (t. 8, Wrocław 1977-81, s. 118), 1/2 ról folwarcznych we wszystkich 3 polach oraz cz. ról pustych, 1/2 kmieci (wg własnego wyboru), 2 zagrodników, łąki przy stawie Tuleja i przy stawie wielkim oraz 2 pastewniki tamże; Bartłomiej otrzymuje w P.: 1/2 folwarku [tzn. ról folwarcznych, o dworze brak wzm.], 1/2 ról pustych, 1/2 kmieci, pastewnik za dworem ku młynowi; w Robczysku matka otrzymuje 1 zagrodnika, 2 ogrody i łąkę wielką przy gran. z Przybinem, a Bartłomiej wszystkie role puste i wszystkie pozostałe łąki; stawy rybne w P.: Bartłomiej otrzymuje staw Tuleja położony „między folwarkami”, a staw wielki k. dworu oraz sadzawki maj ą mieć wspólnie: razem mają staw zarybiać i razem dzielić się rybami lub pieniędzmi po ich sprzedaży; matka ma pr. korzystać z ryb w każdej chwili; pasterze Bartłomieja mają pasać bydło matki; poddani obu stron wspólnie mają budować płoty, tam gdzie będą potrzebne oraz utrzymywać [wspólne] rowy, matka ma pr. wyrębu drzew w P. i w Robczysku; w P. znajduje się również cz. (dwór) Mik. Pawłowskiego [syna Bartłomieja i Małg. Brodnickiej] (KoścG 31, 214-216).

1510 w P.: 2 dziedziców, folw. podzielony między nich, 25 ł. os., 17 ł. opust. (Dobrogost uprawia 4 ł. opust., a Maciej 2 ł. opust.), 2 karczmy, które tylko (tantum) szynkują, sołectwo; ci sami panowie posiadają Robczysko (LBP 134); 1530 pobór z P. od 18 ł. (ASK I 3, 130v); 1535 tamże w P. 1 kwarta [roli] opust. (ASK I 5, 141v); 1563 pobór z P. płacą: Mik. Pawłowski od 9 1/2 ł., karczmy dziedz., 2 komor. i 1 rzem.; Wawrz. Pawłowski [syn Bartłomieja i Małg. Brodnickiej] od 9 1/4 ł. i 1 karczmy dor.; Jan Pawłowski od 7 3/4 ł., wiatraka dor., 1 komor., karczmy dor. i 1 rzem. (ASK I 4, 183v); 1564 w P. 24 ł. → p. 5; 1580 Bartłomiej Pawłowski płaci pobór od 6 3/4 ł., 4 zagr., 2 komor. i wiatraka dor.; Andrzej Bojanowski z Trzebosza [na Śląsku] płaci w P. od 8 1/2 ł., 2 zagr., 1 komor. i wiatraka dziedz., Stan. Bojanowski [sive Gołaski] płaci od 1 ł., 2 zagr. oraz 1/2 ł. karczmarskiego (ŹD 80; ASK 16, 274).

Mieszkańcy: 1459 Mac. Dębny, Jan krawiec, Michał Jadamowicz i Stan. Łoniewski → p. 5; 1497 kmiecie Marcinkowic, Jan Pothkowny i Starkowski → wyżej: Dobrogost Pawłowski; 1501 zbiegły kmieć, znaleziony w Poznaniu → wyżej: Maciej [I].

4. 1413 sołtys w P. → p. 3.

1421 Jan Szczodrzykowic (Szczodrzyczowicz) sołtys sprzedaje Bartłomiejowi zw. Sarkalicz sołectwo w P.; Jan ma na to sołectwo dawny przyw.; sołectwo obejmuje 1 ł. wielki leżący w środku wsi, 1/2 karczmy, jatkę mięsną, jatkę szewską; sołtys ma pr. wybudować na swoich rolach wiatrak, gdzie zechce, ma pr. pasać 200 owiec z pomocą własnego pasterza, ma pr. pobierać 1/3 z opłat sądowych oraz denara od juramentów i rezygnacji oraz ma pr. do małego polowania z psami i rarogiem (cum valtris et niso); sołtys ma obowiązek służyć na koniu wartości 4 grz. w czasie posp. ruszenia; pan wsi [nie wynagrodzi straty konia na wojnie, natomiast] wynagrodzi stratę konia, gdy koń zostanie ukradziony z pańskiej stajni lub rozerwany przez wilki; w takim wypadku, dopóki pan za konia nie zapłaci, sołtys będzie zwolniony ze służby [na koniu]: mieszkańcy wsi będą płacić panu 60 gr czeskich czynszu rocznie z łanu, a w razie posp. ruszenia wspomogą [pana] na wyprawę wg zwyczaju od dawna (diutius) stosowanego w Król. Pol.; tytułem danin (honores) mieszkańcy dadzą na Boże Narodzenie po 4 kury, a na Wielkanoc po 1 kopie jaj i po 1 sztuce mięsa (scapula) wartości 1 1/2 gr; mieszkańcy zobowiązani są do orki, in. prac i koszenia trawy [bez określenia wymiaru tych prac] wg dawnego zwyczaju ziemskiego (BR 176, 1).

1427 Paweł sołtys, ławnicy oraz wszyscy kmiecie uprawiający role w P. wyznaczają Jana pisarza i domownika (familiaris) Stefana z Rydzyny [dz. w P.] swoim pełnomocnikiem w procesie z Wawrzyńcem pleb. wP. → p. 5 (Wp. 9 nr 1118).

1481 zmarły Maciej wójt w Krzywiniu⁹W Krzywiniu to imię nosił tylko wójt Grabią (ok. 1436; DBLnr326) był synem sołtysa z P. (DBL nr 326).

1510 sołectwo w P. → p. 3; 1511 Jan Zegadło¹⁰→ przyp. 5 sołtys w P. (AAG, BL [Benedyktyni-Lubiń] 1, 39v).

1521 Maciej z Rydzyny dz. w P. [= Maciej I Pawłowski] potwierdza, że Adam sołtys w P. sprzedaje uczciwemu Janowi Kijowi (Kiy) sołectwo w P. za 20 grz. i równocześnie transumuje przyw. soł. z 1421 (→ wyżej; BR 176, 1-2).

5. 1395 śwd. pan Jan z P. [pleban?] (Lek. 2 nr 1756; WR 3 nr 21); 1401 śwd. Piotr pleb. w P. (WR 3 nr 181).

1423-24 Mikołaj pleb. w P.: 1423 tenże śwd. (AC 2 nr 1841); 1424 tenże, pleb. w P. oraz altarysta w → Osiecznej, toczy proces jako altarysta z wieśniakami (rustici) z Czerwonego Kościoła (ACC 7, 130v).

1427-28 Wawrzyniec pleb. w P.: 1427 tenże w sporze z sołtysem, ławnikami i kmieciami z P. o wiardunki płacone bpowi pozn. (AC 2 nr 993; Wp. 9 nr 1118); 1427 tenże w sporze ze Stanisławem wikariuszem z Kościana (ACC 10 k. 209, 219v); 1428 tenże śwd. (Wp. 9 nr 1158, 1159); 1428 tenże → niżej: Piotr kościelny.

1428 Marcin niegdyś wikariusz w P. pozywa plebana [brak imienia] z P. o 3 wiard., które mu się należą za zboże [zapewne chodzi o wynagrodzenie w zbożu], ponieważ był wikariuszem [w P.] od święta Nawrócenia ś. Pawła [25 I] do święta śś. Piotra i Pawła [29 VI] oraz o [zwrot] 9 gr pożyczki (ACC 11, 108).

1428 Piotr kościelny (clericus, minister ecclesie) w P. pozywa wikariusza Pawła [z P.], o to, że go zranił, kucharkę plebana Barbarę o to, że go nazwała złodziejem i łotrem, oraz plebana Wawrzyńca o [zaległe] wynagrodzenie (salarium; ACC 11, 166).

1431 Mik. Czarnisz kapłan z Osiecznej, pleb. w → Drzeczkowie w sporze z kmieciami z P., [D]rzeczkowa i Wolikowa [zapewne o zaległy czynsz → p. 3: Stefan Rydzyński] (ACC 14 k. 14v, 16v, 18, 20, 23, 53v, 54v).

1459 Mik. Czarnisz pleb. w P. pozywa Macieja karczmarza w P. o 22 grz. za sprzedane mu meszne; Maciej zeznaje, że transakcja dotyczyła 8 małdratów zboża (owsa i żyta) z Robczyska i Kociug oraz 15+4 ćw. owsa i 44 ćw. żyta z P.; należność za to zboże Maciej ma wg umowy zapłacić na przyszłe Zapusty; ponieważ jednak pleban zeznawał inaczej, bp deleguje Marcina altarystę ze Śremu, aby (razem z 4 mieszkańcami P. → p. 3: mieszkańcy) wyjaśnił sprawę na miejscu; Mik. Czarnisz daje Tomaszowi z Rogaczewa, pleb. w Osiecznej, 22 grz., które otrzymał od Macieja karczmarza, [jako intencję mszalną?] (pro anima sua; AE II k. 6, 8).

1510 kościół par. SŚ. Mikołaja i Barbary; do parafii należą wsie: P., Kociugi i Robczysko; pleb. w P. pobiera dzies. z folw. w Kociugach oraz wiardunki [dzies.] i meszne z Robczyska; wiardunki dzies. z łanów kmiecych i sołectwa w P. oraz z łanów kmiecych w Kociugach należą do [uposażenia klucza krobskiego¹¹W 1510 informację taką podano tylko przy sołectwie w P., ale dotyczy to zapewne również pozostałych łanów, → niżej: 1564 r] bpa pozn. (LBP 134).

1558 [Andrzej Czarnkowski] bp pozn. na prośbę Piotra Pawłowskiego dz. Nowej Wsi przyłącza tę wieś do par. P., ponieważ jej macierzysta par. Dąbcze zajęta jest przez Szymona, żonatego, apostatę i heretyka; Szymon pleb. w Rydzynie protestuje przeciw tej decyzji dowodząc, że meszne i denar ś. Piotra z Nowej Wsi należą się par. w Rydzynie; → Kłoda p. 5, → Nowa Wieś k. Rydzyny, p. 5 i przyp. 2 (AE X 237v-239v).

1564 wiardunki dzies. z 24 ł. w P. należą do uposażenia klucza bpiego Krobia (IBP 309).

6. 1407 Paweł Kuklicz z P. [osoba niezident.] w sporze z Mik. Koterbą [ze wsi Karsiec] o 1 ł. w Rokosowie (KoścZ 3, 63v).

1488 kop. XVIII w. Maciej z P. [mieszcz. w Krzywiniu?] zapisuje żonie posag w Krzywiniu (BenLub. 232, 130, dawniej Lub. C 38, 130).

1521 Mac. Pawłowski duchowny[?] (discretus) [czy identyczny z Maciejem II Pawłowskim, → p. 3] prezentowany przez Wojciecha z Rydzyny na altarystę altarii Znalezienia Krzyża Ś. i Poczęcia NMP w kat. pozn. (BR 176, 2).

Uwaga: Objaśnienia dot. pokrewieństwa osób z XVI w. opracowano na podstawie DwMat. 14419, 315-318.