PLEWISKA

1237 kop. XV w. in Plevis (Wp. 1 nr 203), 1335 kop. XVII w. Plewyscze (Wp. 2 nr 152), 1387 or. Pleviska (Lek. 1 nr 191), 1387 Pleuiska (WR 1 nr 18, 19), 1417 kop. 1434 Plewyska (AC 2 nr 1054), 1417 kop. 1434 Plewiska (Wp. 5 nr 265), 1422Plewisca (SBPs. 128), 1425 kop. 1434 Pławiska! (Wp. 5 nr 413), 1459 Plewytczska (AR nr 825), 1577 Plewiska seu Chlewiska (ASK I 5, 679v), wieś położona ok. 11,5 km na SW od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1508 n. pow. pozn., par. Komorniki (ASK I 3, 4v).

2. 1464 droga ze Skórzewa do P. (ACC 43, 107); 1509 P. graniczy z Głuchowem, wsią kap. kat. pozn., kopce gran. są niewidoczne (CP 111, 31); 1531 P. graniczy z Głuchowem, Gołuskami, Pabianowem i Junikowem (CP 111 k. 126, 131, 132); 1565 kop. XVII w. P. graniczy z Junikowem (Poznań Dominikanki, dawna sygnatura B 1, 6-8).

3. Własn. bpów pozn., klucz Poznań. 1307 bp pozn. Andrzej [Zaremba] zezwala Tomaszowi i jego ss. Miłochowi, Jakubowi i Mikołajowi, ludziom ze swojej wsi P., na wykup sołectwa w → Komornikach [k. Poznania] od dotychczasowego sołtysa Gertrama [Bertrama], mieszczanina pozn. (Wp. 3 nr 2041).

1335 lokacja wsi na pr. niem. → p. 4.

1387 Katarzyna [kmiotka] z P. w sporach o krowę z Mikołajem Świekotką i Mirosławem [obaj z P.?] (Lek. 1 nr 191; WR 1 nr 18, 19).

1417 kop. 1434 Wincenty [z Marcinkowa] oficjał pozn. z polecenia bpa pozn. Andrzeja [Łaskarza Gosławskiego] i za zgodą kapituły zastawia z zastrz. pr. odkupu Erazmowi Rosmanowi z → Naramowic wieś stołu bpiego Szydłowo za 100 grz., ponieważ jednak czynsz z Szydłowa wynosi tylko 5 grz., więc pozostałe 5 grz. Naramowski ma otrzymywać z czynszów, które płacą kmiecie z P. (Wp. 5 nr 265; Wp. 8 nr 801; AC 2 nr 1054); 1422 sąd ziemski pozn. przysądza wspomn. Erazmowi w b.r. 10 grz. czynszu z P., a 1425 sędzia pozn. wystawia dok. w tej sprawie (Wp. 5 nr 413; PZ 8, 35v).

1418 Mikołaj kmieć z P. w sporze z Jakubem wikariuszem w Konarzewie (ACC 3 k. 26v, 29v).

1433 Maciej Pynos z Uniejowa pozwany przez Tomasza, prokuratora bpa pozn. Stanisława [Ciołka], o to, że zawarł umowę z kmieciami bpimi z P. o dostarczenie mąki Czechom [= przechodzącym przez Wlkp. wojskom husyckim] i otrzymał w tym celu 14 gr, jednak mąki nie dostarczył i nie oddał pieniędzy; Maciej odpowiada, że sprawa nie należy do biskupa pozn., lecz do chłopów z P. i w związku z tym chce odpowiadać w tej sprawie, ale przed forum swojego pana [czyli abpa gnieźn.] (AC 2 nr 1050).

1450 laicus z P. [brak imienia, pisarz zostawił puste miejsce] w sporze z mniszką [dominikanką] z Poznania (AE I 178).

1459 uczc. Katarzyna c.zm. Turka z P. kwituje Jana z Sołacza i Piotra krawca z Winiar ze swojej cz. po ojcu [w P.?], z wyjątkiem 1 grz., którą wspomniani zobowiązują się zapłacić do ś. Bartłomieja [24 VIII] (AR nr 825).

1478 P. w wykazie zaległości podatkowych (PG 58, 72v).

1518 witrycy kościoła par. w → Komornikach w sporze z Wojc. Bociankiem z Baranowa twierdzą, iż zm. przed 4 l. prac. Wojc. Nosek z P. zapisał w testamencie na rzecz kościoła par. w Komornikach 1/2 stodoły zboża o wartości 7 grz.; jako śwd. witryków pozwany został Szymon Nosek z P. (ACC 93, 128v).

Areał: 1508 z P. pobór od 9 ł., od karczmy 6 gr (ASK I 3, 4v); 1509 z P. pobór od 9 ł., sołtys od 2 ł., od karczmy 3 gr (ASK I 3, 39v); 1510 w P., wsi bpa [pozn.], 23 ł. os., w tym 6 ł. soł. (3 sołtysów) oraz 7 ł. opust. i nie uprawianych (LBP 98); 1563 pobór od 18 ł. [os.], 12 ł. opust., które uprawiają kmiecie, 1 karczmy dor., 2 komor., 1 krawca (ASK I 5, 217v); 1564 z inwentarza dochodów bpstwa pozn., klucz pozn.: w P. 30ł., w tym 18 os. i 12 opust., które uprawiają [kmiecie] za czynsz; czynsz roczny z ł. wynosi 1 grz. 18 gr, 2 kapłony, 2 koguty, 4 ćw. owsa i 30 jaj; między [kmieciami] os. jest 2 [ludzi] „zbrzeznych”, którzy ze swoich pól płacą inaczej – po 3 wiard., 2 ćw. owsa, 2 koguty i 30 jaj; karczmarz płaci od karczmy 8 gr, stawne wynosi 4 denary od każdej beczki piwa; ogólna suma czynszu: 34 1/2 grz. i 2 gr, 9 małdratów i 4 ćw. owsa, 56 kapłonów, 60 kogutów, 15 kóp jaj (IBP 277); 1577 wieś bpa [pozn.] P. czyli Chlewiska płaci pobór (ASK I 5, 679v); 1580 pobór od 19 ł. [os.?], 5 komor., 1 kowala, 1 budowniczego (architector) i od 1 krawca (ŹD 14).

4. 1335 18 X bp pozn. Jan [Łodzią] sprzedaje Pawłowi i jego bratu Michałowi w celu lokowania P. na pr. niem. 4 ł.; 8 ł. flamandzkich położonych na końcu wsi, biskup zastrzega sobie na folwark; 4 ł. mają zostać podzielone między nimi po połowie, zaś 1/3 opłat sądowych należnych sołtysom oraz dochody z przynależności sołectwa (tj. z karczmy, jatki mięsnej, ławy chlebowej i szewskiej, od kowala) w proporcji 2/3 dla Pawła, a 1/3 dla Michała; dla siebie bp rezerwuje 1 karczmę; sołtysi mają zasięgać praw w Poznaniu, mają sądzić wszystkich kmieci, jacy osiądą tak na łanach soł., jak i bpich [a więc kmieci jeszcze nie ma na wspomn. łanach?]; bp nadaje 7 l. wolnizny od świadczeń, zaś od dziesięciny na 3 ł., a przez następne 4 l. dziesięcina ma być płacona w wysokości 2 sk. z ł.; po upływie wolnizny mieszkańcy mają płacić z każdego łanu: na ś. Marcina [11 XI] po 4 ćw. pszenicy, 4 ćw. żyta, 4 ćw. owsa i 6 sk. (czynsze te mają dostarczać do wsi [bpiej] → Główna) oraz dobrego wieprza, na ś. Piotra [zapewne na 29 VI – na Piotra i Pawła] – dobrą krowę oraz kurczaka z ł., na Wielkanoc – połeć wieprzowiny; mieszkańcy P. mają także obowiązek orać role bpie, zgodnie z pr. obowiązującym w innych wsiach bpa pozn. [lokowanych na pr.] niem. (Wp. 2 nr 1152).

1418 Mikołaj sołtys w P. zapisuje na swoim sołectwie wikariuszom wieczystym kat. pozn. 1 grz. czynszu [rocznego] od sumy głównej 10 grz., którą to sumę otrzymał na mocy testamentu Macieja pleb. w Nietrzanowa [k. Środy, w pow. pzydr.] (Wp. 8 nr 842).

1422 uczc. Mikoła Key sołtys z P. i Jan Key z Więckowie zeznają o ostatniej woli Bartosza Płomykowskiego [mieszcz. pozn.] (SBP s. 128).

1509, 1510 → wyżej, p. 3: Areał.

1556 Zarzek [Żaczek?] sołtys klucza dóbr biskupich w P.; na jego prośbę kap. pozn. poleca wpisać do kopiariusza przywilej bpa Jana [Łodzi] z 1335 dla tegoż sołectwa (CP 4, 66v); 1564 w P. 2 sołtysów posiada 6 ł. soł.: jeden sołtys uprawia 4 ł., drugi 2 ł.1Zachowane zostały więc pewne proporcje ustalone w dok. z 1335 (→ p. 4) (IBP 277).

1602 bp pozn. Wawrzyniec Goślicki potwierdza posiadanie przez szl. Stan. Skrzetuskiego sołectwa w P. i udziela mu na nim dożywocia; sołectwo to zostało za czasów bpa Łukasza Kościeleckiego [1577-97] wykupione od spadkobierców uczc. Jana Bielawskiego, a jego wartość komisarze bpi oszacowali na 60 grz.; sołectwo obejmuje [obecnie] 3 ł. z ogrodami (cum hortis), łąkami, pastwiskami, stawami rybnymi i innymi należnościami (CP 4, 302).

6. Dok. Władysława [Od.] dla biskupstwa pozn. z 1237, „rescriptum in P.” w 1243 (Wp. 1 nr 203).

1 Zachowane zostały więc pewne proporcje ustalone w dok. z 1335 (→ p. 4).